Mein Kampf

Czym jest Mein Kampf i co oznacza?

Mein Kampf (czyli „Moja walka”) Adolfa Hitlera to po części autobiografia, a po części traktat polityczny, propagujący główne założenia nazizmu: zaciekły antysemityzm, rasistowski ogląd świata oraz agresywną politykę zagraniczną nastawioną na zdobycie Lebensraum (przestrzeni życiowej) w Europie Wschodniej.

Gdzie i dlaczego Hitler napisał Mein Kampf?

Hitler zaczął pisać Mein Kampf w 1924 r. w więzieniu w Landsberg, do którego trafił za zdradę stanu, jaką była próba zamachu na republikę niemiecką podczas tzw. puczu piwiarnianego w listopadzie 1923 r. Choć zamach się nie udał, Hitler zrobił ze swojego procesu platformę do szerzenia nazistowskiej propagandy. Praktycznie nieznany przed tym wydarzeniem, niemal natychmiast zdobył rozgłos w niemieckiej i międzynarodowej prasie. Mimo, że został skazany przez sąd na pięć lat więzienia, Hitler odbył niecałe 9 miesięcy kary. Ponieważ jego kariera polityczna sięgnęła dna, miał nadzieję, że wydanie książki przyniesie mu jakikolwiek zarobek i umożliwi mu szerzenie radykalnych poglądów oraz ataków na tych, których oskarżał o zdradę wobec jego samego i Niemiec.

Pierwotny tytuł książki brzmiał: 4 ½ Jahre Kampf gegen Lüge, Dummheit und Feigheit. Eine Abrechnung („Cztery i pół roku walki z kłamstwem, głupotą i tchórzostwem: obrachunek”), ale ostatecznie skrócono go do Mein Kampf. Wydawnictwo partii nazistowskiej (Franz Eher Verlag) wydało pierwszy tom w 1925 r. Drugi tom pojawił się rok później.

Latem 1928 r. Hitler napisał drugą książkę, w której szerzej wyłożył swoje poglądy na politykę zagraniczną, lecz nigdy jej nie opublikowano. Tekst ten odkryto dopiero w 1958 r.: maszynopis został znaleziony w amerykańskim Archiwum Narodowym wśród milionów stron dokumentów przejętych przez Stany Zjednoczone po II wojnie światowej.

Rozkwit NSDAP, Mein Kampf i propaganda

Mein Kampf nie stała się natychmiast bestsellerem. Choć pierwsze wydanie o nakładzie 10,000 egzemplarzy prawie się wyprzedało i opublikowano dodruk, sprzedaż książki wkrótce spadła. Zmiana nastąpiła w 1930 r., kiedy NSDAP odniosło świetny rezultat w wyborach parlamentarnych. W 1928 r. naziści zajmowali jedynie 12 z prawie 500 miejsc w niemieckim parlamencie (Reichstag). W 1930 r. zdobyli 107 miejsc, a latem 1932 r. 230 miejsc, stając się najliczniejszą partią polityczną w parlamencie. Równocześnie sprzedaż „Mojej walki” wzrosła. Do końca 1932 r. sprzedano prawie 230,000 egzemplarzy.

Kiedy 30 stycznia 1933 r. Hitler zajął stanowisko kanclerza Niemiec, jego książka stała się niezwykle popularna, a on sam został milionerem. Tylko w 1933 r. sprzedano ponad 850,000 egzemplarzy. Stosując agresywne metody marketingowe, wydawca wywierał presję zakupu na czytelnikach, niemieckich instytucjach i nazistowskich organizacjach. Dokonana przez nazistowską machinę propagandową transformacja Adolfa Hitlera ze zwykłego niemieckiego żołnierza i polityka w nieomylnego wodza o niemal boskim statusie również znacznie przyczyniła się do wzrostu popularności książki. Do końca 1944 r. wydrukowano ponad 12 milionów egzemplarzy, z czego większość po 1939 r.

Aby jeszcze zwiększyć sprzedaż, nazistowskie wydawnictwo przygotowywało specjalne lub pamiątkowe wydania, w tym wydanie w alfabecie Braille’a, dla nowożeńców, oraz upamiętniające 50. urodziny Hitlera w 1939 r. Ponadto sprzedało też prawa do przełożenia książki na inne języki, w tym angielski.

Mein Kampf po II wojnie światowej

Po klęsce nazistowskich Niemiec w maju 1945 r. alianci zaczęli systematycznie usuwać nazistowską propagandę (w tym książki, mapy, filmy, pomniki, flagi i godła) z bibliotek, uniwersytetów, sklepów, budynków oraz ulic. Zgodnie z ustaleniami konferencji jałtańskiej i poczdamskiej Niemcy należało oczyścić z militaryzmu i nazizmu, aby kraj ten przeobraził się w demokratyczne społeczeństwo, które nigdy już nie zagrozi pokojowi na świecie.

Zgodnie z tą polityką alianccy funkcjonariusze okupacyjni usunęli z obiegu „Moją walkę” oraz inne nazistowskie teksty i zakazali ich dalszej publikacji. Następnie władze amerykańskie przekazały prawa autorskie rządowi Bawarii, który środkami prawnymi zapobiegał ponownym wydaniom książki Hitlera w Niemczech i zagranicą (z wyjątkiem wydań anglojęzycznych). Mimo wysiłków rządu bawarskiego nigdy nie udało się całkowicie zapobiec przedrukom Mein Kampf. Książkę tę opublikowano w wielu językach w wersjach papierowych i elektronicznie w sieci.

O północy 31 grudnia 2015 r. prawa autorskie do Mein Kampf wygasły, kończąc tym samym oficjalną kontrolę rządu bawarskiego nad książką. W oczekiwaniu na ten dzień szacowny Instytut Historii Współczesnej w Monachium (Niemcy) opublikował krytyczne wydanie książki, które rozpatruje założenia Hitlera w szerszym kontekście i szczegółowo opisuje tragiczną rolę, jaką ideologia rasowa nazistów odegrała podczas Holokaustu.