Julian Noga

Flossenbürg’te o kadar çok, o kadar çok kötü şey oluyordu ki... Hayat, günlük hayat korkunçtu. 4:30’da kalk...çabuk, çabuk, çabuk, hemen madene git, on iki saat çalış, haftanın altı günü, günde on iki saat. Pazar... Pazar günü öğleden önce de günlük işleri yapardık. Dolapları temizle, barakaları temizle, kendini temizle ve her şeyi temizle. Sonra teftiş başlar. Bir düğme kopuksa ya da buna benzer bir şey varsa, bunun için ceza alınırdı. Her şey temiz olmalı. İlk günden itibaren temizdim. İtiraf etmeliyim. Evet. Her ay saçlarımızı keserler, her hafta da kırpma makasıyla ortadan keserlerdi. Ya işte. Sonra günde on iki saat çalışılırdı. Yiyecek... Ne kadar güçlü olursan ol, verilen yiyecek adamı altı ay hayatta tutmaya yetmezdi. Gördüğüm daha sağlam insanlar altı ay içinde ölüp gitti. Sabahleyin sadece yarım litre, ne denir, sade kahve gibi bir şey verirler, “ersatz” kahvesi, öyle denirdi, ağaç kabuğu gibi bir şeyden yapılma... Sonra madende çalışırken ağır işçi olduğumuz için saat dokuz civarında iki dilim margarinli ekmek verirlerdi. Öğlen de, bu resimde gördüğünüz gibi, çorba verirlerdi. Lahana, kırmızı lahana. Hayatta asla kırmızı lahana yemeyeceğim diye düşünürdüm. Sonra ıspanak, ıspanak..."Aman tanrım, yine ıspanak" diyordum, sulu sulu bir şeydi. Hiç yağı yoktu. Ömrümün sonuna kadar bir daha ıspanak yemeyeceğim diye düşünüyordum. Ama size bir şey söyleyeyim mi? Ispanağı seviyorum!