Οι Ναζιστικοί Ολυμπιακοί Αγώνες του Βερολίνου το 1936: Αφροαμερικανικές φωνές και η Αμερική των νόμων «Jim Crow»

View of the Olympic Stadium, centerpiece of Berlin's Reich Sports Field.

Με την ανάρρηση του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία το 1933, παρατηρητές των εξελίξεων στη διεθνή πολιτική σκηνή, στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες δυτικές δημοκρατίες, άρχισαν να αμφισβητούν κατά πόσο ήταν ηθικά σωστό να υποστηρίξουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες τη στιγμή που διοργανώνονταν από το ναζιστικό καθεστώς.

Τον Ιούνιο του 1933 η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή απέσπασε τη δέσμευση της Γερμανικής Ολυμπιακής Επιτροπής ότι η Γερμανία θα παρέμενε απόλυτα εναρμονισμένη και συνεπής με τον Ολυμπιακό Χάρτη και τις Αρχές του. Ο χάρτης απαγόρευε κάθε διάκριση στον αθλητισμό. Δεδομένου ότι η δέσμευση αυτή της Γερμανίας καθησύχασε τους φόβους των χωρών για την ασφάλεια των μαύρων αθλητών στη ναζιστική Γερμανία, οι αφροαμερικανικές εφημερίδες ήταν στην πλειοψηφία τους αντίθετες με το μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936.

Αρθρογράφοι εφημερίδων όπως η Philadelphia Tribune και η Chicago Defender, υποστήριζαν ότι οι νίκες μαύρων αθλητών θα επέφεραν καίριο πλήγμα στον ρατσισμό και την έμφαση στην «Άρια» υπεροχή που διείπαν τις φυλετικές απόψεις των Ναζί. Ευελπιστούσαν, επίσης, ότι τέτοιες νίκες θα καλλιεργούσαν ένα νέο αίσθημα μαύρης περηφάνιας στη χώρα τους. Η Chicago Defender δημοσίευσε σε άρθρο της στις 14 Δεκεμβρίου 1935, ότι οι Αφροαμερικανοί σταρ του στίβου Eulace Peacock, Jesse Owens και Ralph Metcalfe ήθελαν να συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες, γιατί πίστευαν ότι οι νίκες τους θα συνέβαλαν στην απόρριψη των ναζιστικών φυλετικών θεωριών.

ΑΘΛΗΤΕΣ

Το 1936, ένας μεγάλος αριθμός μαύρων αθλητών διεκδικούσε μια θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες και, τελικά, 18 Αφροαμερικανοί, 16 άντρες και 2 γυναίκες, πήγαν στο Βερολίνο. Οι αθλητές αυτοί ήταν τριπλάσιοι σε αριθμό από αυτούς που συμμετείχαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες το 1932.

Έναρξη των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1936

Το 1933, ο ηγέτης του Ναζιστικού Κόμματος Αδόλφος Χίτλερ έγινε καγκελάριος της Γερμανίας και σύντομα μετέτρεψε την εύθραυστη δημοκρατία της χώρας σε μονοκομματική δικτατορία. Η αστυνομία συνέλαβε χιλιάδες πολιτικούς αντιπάλους, κρατώντας τους δίχως δίκη σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το ναζιστικό καθεστώς εφάρμοσε, επίσης, φυλετικές πολιτικές οι οποίες είχαν ως στόχο να «εξαγνίσουν» και να ενδυναμώσουν τον «Άριο» πληθυσμό. Μια ανελέητη εκστρατεία άρχισε για τον αποκλεισμό του μισού εκατομμυρίου Εβραίων της Γερμανίας από όλες τις πτυχές της γερμανικές ζωής. Για δύο εβδομάδες τον Αύγουστο του 1936, ο Αδόλφος Χίτλερ συγκάλυψε την αντισημιτική και επεκτατική του ατζέντα, όσο το Βερολίνο φιλοξενούσε τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Ευελπιστώντας να εντυπωσιάσει τους πολλούς ξένους επισκέπτες που βρίσκονταν στη Γερμανία για τους αγώνες, ο Χίτλερ διέταξε μια σύντομη χαλάρωση των αντιεβραϊκών δραστηριοτήτων (συμπεριλαμβανομένης μάλιστα της αφαίρεσης των πινακίδων που απαγόρευαν την είσοδο Εβραίων σε δημόσιους χώρους). Οι αγώνες ήταν μια εντυπωσιακή προπαγανδιστική επιτυχία για τους Ναζί. Παρουσίασαν στους ξένους θεατές την εικόνα μιας ειρηνικής και ανεκτικής Γερμανίας. Εδώ, ο Χίτλερ κηρύσσει την επίσημη έναρξη των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1936 στο Βερολίνο. Ένα νέο τελετουργικό εγκαινιάστηκε: ένας δρομέας μπήκε στο στάδιο κρατώντας δάδα με το ολυμπιακό φως που μεταφέρθηκε με λαμπαδηδρομία από το χώρο των αρχαίων αγώνων στην Ολυμπία.

National Archives - Film

Αφροαμερικανοί Ολυμπιονίκες

David Albritton
Άλμα σε ύψος, ασημένιο

Cornelius Johnson
Άλμα σε ύψος, χρυσό

James LuValle
400 μ., χάλκινο

Ralph Metcalfe
Σκυταλοδρομία 4x100 μ., χρυσό
100 μ., ασημένιο

Jesse Owens

Αγώνας Δρόμου 100 μ., χρυσό
Αγώνας Δρόμου 200 μ., χρυσό
Άλμα σε μήκος, χρυσό
Σκυταλοδρομία 4x100 μ., χρυσό

Frederick Pollard, Jr.
Αγώνας δρόμου με εμπόδια 110 μ., χάλκινο

Matthew Robinson
Αγώνας δρόμου 200 μ., ασημένιο

Archibald Williams
400 μ., χρυσό

Jack Wilson
Πυγμαχία 52,2 με 53,3 κιλά, ασημένιο

John Woodruff
800 μ., χρυσό

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

US runner Jesse Owens begins the 200-meter race in which he established a new Olympic record of 20.7 seconds.

Σε αυτούς τους μαύρους αθλητές, οι Ολυμπιακοί Αγώνες προσέφεραν μια ξεχωριστή ευκαιρία. Στη δεκαετία του '30, οι μαύροι υφίσταντο διακρίσεις στους περισσότερους τομείς της αμερικανικής ζωής. Οι νόμοι «Jim Crow», οι οποίοι είχαν θεσπιστεί από λευκούς ώστε οι μαύροι να παραμένουν ανίσχυροι και απομονωμένοι, απαγόρευαν σε Αφροαμερικανούς την εξάσκηση συγκεκριμένων επαγγελμάτων και την είσοδο σε δημόσιους χώρους όπως εστιατόρια, ξενοδοχεία και άλλες εγκαταστάσεις. Ειδικά στο νότο, οι μαύροι ζούσαν με το φόβο μιας φυλετικά υποκινούμενης βίας. Στον στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών εξακολουθούσαν να ισχύουν φυλετικές διακρίσεις κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Στον τομέα του αθλητισμού, οι ευκαιρίες για τους μαύρους ήταν περιορισμένες τόσο στα πανεπιστήμια όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Οι μαύροι δημοσιογράφοι επέκριναν τους υποστηρικτές του μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων, σχολιάζοντας το γεγονός ότι ενώ ασχολούνταν τόσο πολύ με τις διακρίσεις εις βάρος αθλητών σε άλλες χώρες, δεν αντιμετώπιζαν το πρόβλημα των διακρίσεων εις βάρος αθλητών στη δική τους χώρα. Επισήμαναν ότι όλοι οι μαύροι Ολυμπιονίκες προέρχονταν από πανεπιστήμια του βορρά στα οποία φοιτούσαν κυρίως λευκοί. Αυτό, όπως είπαν, φανέρωνε την κατωτερότητα του προπονητικού εξοπλισμού και των αθλητικών εγκαταστάσεων στα κατά παράδοση μαύρα κολέγια, στα οποία φοιτούσαν οι περισσότεροι Αφροαμερικανοί τη δεκαετία του '30.

ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ

Οι Αφροαμερικανοί αθλητές που αγωνίστηκαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936 κέρδισαν 14 μετάλλια. Οι κοινωνικές και οικονομικές διακρίσεις που αντιμετώπιζαν οι μαύροι αθλητές, συνεχίστηκαν και μετά την επιστροφή τους στις Ηνωμένες Πολιτείες, τονίζοντας την ειρωνεία της νίκης τους στη ρατσιστική Γερμανία.