Rada Pomocy Żydom (kryptonim „Żegota”) była konspiracyjną organizacją pomocy Żydom na terenie okupowanej Polski zrzeszającą przedstawicieli polskich i żydowskich ugrupowań politycznych. Działała od 4 grudnia 1942 r. do stycznia 1945 r. przy wsparciu rządu RP na uchodźstwie. Głównym celem Żegoty było koordynowanie działań na rzecz ratowania Żydów przed prześladowaniami i zagładą z rąk nazistów. Jej członkowie działali w konspiracji, często ryzykując własnym życiem oraz życiem swoich rodzin i przyjaciół. Żegota zaopatrywała dziesiątki tysięcy polskich Żydów w fałszywe dokumenty tożsamości. Organizacja pomagała także w znajdowaniu kryjówek oraz dostarczała pieniądze, pomoc medyczną i żywność dla tysięcy Żydów znajdujących się pod jej opieką. Instytut Jad Waszem uhonorował organizację i indywidualnych członków Żegoty za ich działania w trakcie II wojny światowej.
Portret Władysława Bartoszewskiego, Polska, data nieznana.
Władysław Bartoszewski (1922–2015) był współzałożycielem i członkiem Rady Pomocy Żydom (kryptonim: „Żegota”). Żegota była konspiracyjną organizacją pomocy Żydom na terenie okupowanej Polski zrzeszającą przedstawicieli polskich i żydowskich ugrupowań politycznych. Przy wsparciu rządu RP na uchodźstwie Żegota koordynowała działania na rzecz ratowania Żydów przed prześladowaniami i zagładą z rąk nazistów. Organizacja działała w latach 1942–1945.
Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 r. Władysław Bartoszewski pracował w administracji przychodni Polskiego Czerwonego Krzyża. Jesienią 1940 r. Bartoszewski został aresztowany w masowej obławie na terenie Warszawy i wysłany przez nazistów do obozu koncentracyjnego Auschwitz. Staraniami Czerwonego Krzyża został zwolniony w 1941 r. Przez resztę wojny Bartoszewski stawiał czynny opór wobec nazistów, angażując się w tajne działania. Należał do różnych organizacji podziemnych, w tym do Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom (poprzednika Żegoty).
Pod koniec 1942 r., po powstaniu Żegoty, Bartoszewski został odpowiedzialny za prowadzenie konspiracyjnych czynności, takich jak jak dostarczanie fałszywych dokumentów i pomocy medycznej dla Żydów znajdujących się pod opieką Żegoty. Bartoszewski gromadził także raporty opisujące sytuację Żydów w Polsce pod okupacją niemiecką. W 1943 r. rozpoczął pracę na stanowisku zastępcy kierownika Referatu Żydowskiego Delegatury Rządu na Kraj. Było to biuro współpracy między Żegotą a rządem RP na uchodźstwie.
Władysław Bartoszewski przeżył wojnę. Po jej zakończeniu został historykiem i politykiem. W 1963 r. Bartoszewski został zaproszony do zasadzenia drzewka oliwnego w Instytucie Jad Waszem dla uhonorowania Żegoty. Dwa lata później, w 1965 r., Jad Waszem nadał Bartoszewskiemu tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.
Widok elementu![Irena Sendlerowa, a member of Zegota, an underground organization of Poles and Jews that coordinated efforts to save Jews in Nazi-occupied ... [LCID: 89130]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/6fa6d82a-d6c8-46e7-a980-cd73b24d9ba6.jpg "Irena Sendlerowa, a member of Zegota, an underground organization of Poles and Jews that coordinated efforts to save Jews in Nazi-occupied ... [LCID: 89130]")
Portret Ireny Sendlerowej, Warszawa, około 1939 r.
Irena Sendlerowa (1910–2008) była członkinią Rady Pomocy Żydom (kryptonim: „Żegota”). Żegota była konspiracyjną organizacją pomocy Żydom na terenie okupowanej Polski zrzeszającą przedstawicieli polskich i żydowskich ugrupowań politycznych. Przy wsparciu rządu RP na uchodźstwie Żegota koordynowała działania na rzecz ratowania Żydów przed prześladowaniami i zagładą z rąk nazistów. Organizacja działała w latach 1942–1945.
W chwili wybuchu II wojny światowej w 1939 r. Irena Sendlerowa pracowała jako opiekunka społeczna w Warszawie. Gdy jesienią 1940 r. naziści zamknęli żydowską ludność Warszawy w getcie, Sendlerowa wykorzystywała swoją pozycję i sieć kontaktów sprzed wojny, aby dostarczać żywność i oferować pomoc finansową Żydom. Na początku 1943 r. Sendlerowa przystąpiła do Żegoty. Członkowie Żegoty wyszukiwali kryjówki dla polskich Żydów oraz dostarczali pieniądze, żywność, fałszywe dokumenty tożsamości i pomoc medyczną dla osób znajdujących się pod ich opieką.
Działając pod pseudonimem „Jolanta”, Sendlerowa pomogła w wyprowadzeniu kilkuset żydowskich dzieci z getta warszawskiego. Znajdowała im kryjówki w sierocińcach, klasztorach, szkołach, szpitalach i prywatnych domach. Sendlerowa zapewniała każdemu dziecku nową tożsamość, prowadząc staranną, zaszyfrowaną kartotekę zawierającą oryginalne nazwiska i miejsca ulokowania dzieci, aby umożliwić odnalezienie ich przez krewnych po wojnie. Jesienią 1943 r., zaledwie kilka dni po mianowaniu Sendlerowej kierowniczką referatu dziecięcego Żegoty, aresztowało ją Gestapo. Podczas przesłuchań była brutalnie bita i torturowana przez Gestapo. Mimo tego Sendlerowa nigdy nie ujawniła nazwisk dzieci ani swoich współpracowników. Została uwolniona z rąk Gestapo dzięki zorganizowaniu łapówki przez jej współpracowników. Mimo niebezpieczeństwa Sendlerowa kontynuowała pracę w Żegocie pod nowym pseudonimem.
Irena Sendlerowa przeżyła wojnę. W 1965 r. Instytut Jad Waszem nadał Sendlerowej tytuł Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.
Widok elementu
Podczas II wojny światowej ludzie często posługiwali się fałszywą tożsamością i podrobionymi dokumentami tożsamości, aby uniknąć władz nazistowskich. Fałszywa tożsamość była koniecznością dla członków ruchu oporu, organizacji pomocowych i Żydów, którzy mieli nadzieję na ukrycie swojej narodowości. Tworzenie wiarygodnych falsyfikatów o wysokiej jakości wymagało współpracy w konspiracji dziesiątek osób. Potrzebny był także zaawansowany sprzęt fotograficzny i drukarski. Dla Żydów pragnących ukryć swoją narodowość pozyskanie fałszywych dokumentów było niejednokrotnie kwestią życia lub śmierci.
Tym fałszywym dokumentem tożsamości posługiwał się Tadeusz J. Sarnecki w czasie II wojny światowej. Sarnecki współpracował z Radą Pomocy Żydom (kryptonim: „Żegota”) pod przybranym nazwiskiem „Kazimierz Hutecki”. Żegota była konspiracyjną organizacją pomocy Żydom na terenie okupowanej Polski zrzeszającą przedstawicieli polskich i żydowskich ugrupowań politycznych. Przy wsparciu rządu RP na uchodźstwie koordynowała działania na rzecz ratowania Żydów przed prześladowaniami i zagładą z rąk nazistów w okupowanej Polsce. W latach 1942–1944 Sarnecki wraz z żoną Ewą pełnili funkcję kurierów z ramienia Żegoty na Zamojszczyźnie i Lubelszczyźnie. Jeździli do obozów pracy przymusowej w tym regionie, w tym także do Piotrkowa Trybunalskiego, Radomia i Starachowic. Sarneccy potajemnie dostarczali uwięzionym tam Żydom pieniądze, dokumenty, żywność, leki i listy. Kilkakrotnie udało im się pomóc w ucieczce poprzez wyprowadzenie ludzi z tych obozów. Tadeusz i Ewa Sarneccy przeżyli wojnę.
Widok elementu
Podczas II wojny światowej ludzie często posługiwali się fałszywą tożsamością i podrobionymi dokumentami tożsamości, aby uniknąć władz nazistowskich. Fałszywa tożsamość była koniecznością dla członków ruchu oporu, organizacji pomocowych i Żydów, którzy mieli nadzieję na ukrycie swojej narodowości. Tworzenie wiarygodnych falsyfikatów o wysokiej jakości wymagało współpracy w konspiracji dziesiątek osób. Potrzebny był także zaawansowany sprzęt fotograficzny i drukarski. Dla Żydów pragnących ukryć swoją narodowość pozyskanie fałszywych dokumentów było niejednokrotnie kwestią życia lub śmierci.
Podczas II wojny światowej Ewa Sarnecka przyjęła nazwisko „Regina Cybulska” i posługiwała się tym fałszywym dokumentem tożsamości prowadząc działalność konspiracyjną. W latach 1942–1944 Sarnecka wraz z mężem, Tadeuszem Sarneckim, pracowała na rzecz Rady Pomocy Żydom (kryptonim: „Żegota”). Żegota była konspiracyjną organizacją pomocy Żydom na terenie okupowanej Polski zrzeszającą przedstawicieli polskich i żydowskich ugrupowań politycznych. Przy wsparciu rządu RP na uchodźstwie koordynowała działania na rzecz ratowania Żydów przed prześladowaniami i zagładą z rąk nazistów w okupowanej Polsce. Sarneccy pełnili funkcję kurierów z ramienia Żegoty na Zamojszczyźnie i Lubelszczyźnie. Jeździli do wybranych obozów pracy przymusowej w tym regionie, w tym także do Piotrkowa Trybunalskiego, Radomia i Starachowic. Sarneccy potajemnie dostarczali uwięzionym tam Żydom pieniądze, dokumenty, żywność, leki i listy. Kilkakrotnie udało im się pomóc w ucieczce poprzez wyprowadzenie ludzi z tych obozów. Ewa i Tadeusz Sarneccy przeżyli wojnę.
Widok elementu
Portret Andrzeja Klimowicza, Polska, okres II wojny światowej.
Podczas niemieckiej okupacji Polski Andrzej Klimowicz (1918–1996) został członkiem Rady Pomocy Żydom (kryptonim: „Żegota”), konspiracyjnej organizacji pomocy koordynującej działania na rzecz ratowania Żydów przed prześladowaniami i zagładą z rąk nazistów. W ramach Żegoty Klimowicz uczestniczył w dostarczaniu fałszywych dokumentów tożsamości dla Żydów w Warszawie i znajdowaniu im kryjówek poza murami getta warszawskiego. Klimowicz przeżył wojnę. W 1981 r. Instytut Jad Waszem nadał Klimowiczowi tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.
Widok elementu
Ta drewniana skrzynia z pokrywą była wykorzystywana przez Radę Pomocy Żydom (kryptonim: „Żegota”) do ukrywania przed nazistami fałszywych dokumentów tożsamości.
Żegota była konspiracyjną organizacją pomocy Żydom na terenie okupowanej Polski zrzeszającą przedstawicieli polskich i żydowskich ugrupowań politycznych. Przy wsparciu rządu RP na uchodźstwie Żegota koordynowała działania na rzecz ratowania Żydów przed prześladowaniami i zagładą z rąk nazistów. Organizacja działała od grudnia 1942 r. do stycznia 1945 r. Jednym z najbardziej znaczących tajnych działań Żegoty było wystawianie i dostarczanie Żydom fałszywych dokumentów tożsamości, aby pomóc im w ukryciu się przed nazistami. Tworzenie wiarygodnych falsyfikatów o wysokiej jakości wymagało współpracy w konspiracji dziesiątek osób, narażających na ogromne ryzyko siebie i swoje rodziny.
Widok elementu
Podczas II wojny światowej ludzie często posługiwali się fałszywą tożsamością i podrobionymi dokumentami tożsamości, aby uniknąć władz nazistowskich. Fałszywa tożsamość była koniecznością dla członków ruchu oporu, organizacji pomocowych i Żydów, którzy mieli nadzieję na ukrycie swojej narodowości. Tworzenie wiarygodnych falsyfikatów o wysokiej jakości wymagało współpracy w konspiracji dziesiątek osób. Potrzebny był także zaawansowany sprzęt fotograficzny i drukarski. Dla Żydów pragnących ukryć swoją narodowość pozyskanie fałszywych dokumentów było niejednokrotnie kwestią życia lub śmierci.
Tym dokumentem tożsamości posługiwała się Izabela Bieżuńska, działając pod przybranym nazwiskiem „Janina Truszczyńska”. Bieżuńska należała do Rady Pomocy Żydom (kryptonim: „Żegota”), konspiracyjnej organizacji pomocy Żydom na terenie okupowanej Polski zrzeszającą przedstawicieli polskich i żydowskich ugrupowań politycznych. Żegota, wspierana przez rząd RP na uchodźstwie, prowadziła działalność od grudnia 1942 r. do stycznia 1945 r. Organizacja ta zajmowała się koordynowaniem działań na rzecz ratowania Żydów przed prześladowaniami i zagładą z rąk nazistów.
Widok elementu
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.
