Güvenlik Polisi (SiPo)

Adolf Hitler, 17 Haziran 1936’da SS’nin Reich Lideri Heinrich Himmler’i aynı zamanda Alman Polisi Şefi olarak hizmet etmek üzere görevlendirmiştir. Himmler’in yeni görevindeki ilk icraatlarından biri, yeni bir politika kurumu oluşturmak olmuştur: Güvenlik Polisi (Sicherheitspolizei ya da SiPo). Güvenlik Polisi bünyesine Nazi Almanyasının iki soruşturma polis gücü dâhil edilmiştir:

• Hırsızlık ve cinayet gibi suçları soruşturmakla görevli dedektif polis gücü olan kriminal polis (genellikle Kriminalpolizei sözcüğünün kısaltması Kripo olarak adlandırılır). Ayrıca Nazi Almanyasının sözde sosyal ve kriminal düşmanlarını denetlemekle de görevliydi.
• Devlete yönelik tehditleri soruşturmakla görevli politik polis (Gizli Devlet Polisi anlamına gelen Geheime Staatspolizei ifadesinin kısaltması olan Gestapo olarak adlandırılır). Ayrıca Nazi Almanyasının sözde siyasi ve ırksal düşmanlarını denetlemekle de görevliydi.

Güvenlik Polisi’nin (SiPo) kurulması yoluyla Kripo ile Gestapo arasında yakın bir ilişki kurulması amaçlanmıştır. Bu iki polis gücü arasında pek çok benzerlik vardı:

• Her iki polis gücü de soruşturma polis güçleriydi.
• Her ikisi de Nazi Almanyasını sözde düşmanlarından korumakla görevliydi.
• Kripo ve Gestapo polisleri benzer geçmişlere sahipti ve benzer eğitimler almışlardı.
• Her iki polis kuvvetinde de aynı rütbe sistemi kullanılıyordu.
• Bu polisler, günlük görevlerinde üniforma yerine genellikle sivil kıyafet giyiyorlardı.

Bu iki gücü birleştirmek, bazı açılardan mantıklı ve pratik bir karardı. Yapılacak işler için gereken becerilerdeki benzerlikler nedeniyle dedektiflik ve siyasi polislik uzun zamandır aynı madalyonun iki yüzü olarak görülüyordu. Bu durum, Nazi döneminden önce Almanya’da ve çok sayıda diğer Avrupa ülkesinde de geçerliydi. Ancak Almanya’da Güvenlik Polisi’nin kurulması, bu polis güçlerini merkezîleştirmek ve birleştirmekten daha fazlasını yapmıştır.

Kripo ve Gestapo’nun birleşmesi, Nazi SS ve polis sisteminin oluşturulmasında önemli bir adımı temsil ediyordu. Yeni kurum, siyasi muhalifleri ve suçluları birbirine benzer ve birbiriyle ilişkili tehditler olarak gören Nazi ideolojisini yansıtıyordu. Naziler, her iki grubun da varlıklarıyla Volksgemeinschaft’ın (ırksal olarak tanımlanmış halk toplumu) güvenliğini zayıflattığına inanıyordu. Güçlü, merkezî ve birleşik bir politik ve kriminal polis teşkilatı olarak Güvenlik Polisi, Nazi rejiminin emirlerini yerine getirmede ve ırkçı hedeflerine ulaşmada hayatî bir rol oynamıştır.

Fotograf

Polis, Sosyal Demokrat gazete VORWAERTS’te çalışan bir ulağın üstünü arıyor. (Fotograf)

Polis, Sosyal Demokrat gazete VORWAERTS’te çalışan bir ulağın üstünü arıyor. Berlin, Almanya, 4 Mart 1933.

Katkıda bulunanlar:

• National Archives and Records Administration, College Park, MD

• Arşivsel detayları görüntüle

Güvenlik Polisi’nin (SiPo) Kuruluşu

Heinrich Himmler, Güvenlik Polisi’ni Almanya’nın daha önce merkezî olmayan polis güçlerini yeniden organize etme ve merkezîleştirme çabalarının bir parçası olarak kurmuştur. Bunu yapabilmek için iki yeni hükûmet yapısı oluşturmuştur:

• Güvenlik Polisi Ana Ofisi (Hauptamt Sicherheitspolizei, SiPo),
• Düzen Polisi Ana Ofisi (Hauptamt Ordnungspolizei).

Himmler’in bu ofisleri Hauptamt (“ana ofis”) ifadesiyle adlandırmayı seçmesi, sembolik açıdan önemli bir karardı. Hauptamt, o dönemde Alman devlet dairelerinin adlarında yaygın olarak kullanılmıyordu. Daha ziyade tipik olarak SS idarî bölümlerinin adlarında kullanılan bir sözcüktü. Himmler, bu sözcüğü kullanarak bu polis teşkilatlarının kanunen olmasa da ruhen SS’ye ait olduğunun sinyalini vermiştir. Güvenlik Polisi’nin kurulması da Himmler’in SS ve polisi tek bir sistemde birleştirme çabalarının bir parçasıydı.

Himmler, yeni oluşturulan bu SS ve polis sisteminde Güvenlik Polisi’nin SS istihbarat servisi (Sicherheitsdienst ya da SD) ile birlikte çalışarak Nazi rejiminin algılanan düşmanlarını hedef almasını planlamıştır.

Himmler, SD lideri Reinhard Heydrich’i Güvenlik Polisi Ana Ofisi’nin başına atamıştır. Bu atama, Heydrich’in artık hem SD’den hem de Güvenlik Polisi’nden sorumlu olduğu anlamına geliyordu. Heydrich’in yeni ünvanı, Güvenlik Polisi ve SD Şefi oldu. Heydrich—tıpkı Himmler’in SS Reich Lideri ve Alman Polis Şefi rolleriyle SS ve polisi birbirine bağlaması gibi—bu iki örgüt arasında kişisel bir bağlantı görevi görmüştür.

Güvenlik Polisi (SiPo) ve Sicherheitsdienst (SD) Arasındaki İlişki

Himmler ve Heydrich, Güvenlik Polisi ve SD’nin birlikte çalışmasını planlıyordu. Ancak SS ve SD’yi bünyesinde barındıran Nazi Partisi, polisin de dâhil olduğu Alman hükûmetinden çok farklı bir yapıya sahipti. Güvenlik Polisi ve SD’nin çalışmalarını koordine etmek, her iki kurumda da pozisyonlara atanan yetkililerin görevi hâline geldi.

İş Bölümü 

Güvenlik Polisi ve SD, sözde farklı ama birbirini tamamlayan rollere sahipti.

Güvenlik Polisi, Alman hükûmeti içinde bir kamu hizmeti kuruluşuydu. Alman Emniyet Genel Müdürlüğü ve İçişleri Bakanlığı’na bağlıydı. Güvenlik Polisi, özünde bir polis teşkilatıydı. Tipik polislik eğitimi alan Güvenlik Polisleri, yasal bürokratik prosedürler hakkında bilgi sahibi ve soruşturma deneyimi olan kişilerdi. Daha da önemlisi polis yetkileri, yani insanları resmî olarak tutuklama yetkisi vardı. Aslında Güvenlik Polisi, Nazi rejimi altında insanları toplama kamplarına gönderme yetkisine sahip olan tek kurumdu.

Buna karşın SD, bir Nazi Partisi örgütüydü ve SS’ye bağlıydı. İstihbarat ve güvenliğin teorik yönlerinin geliştirilmesinden sorumluydu. SD, özünde bir Nazi örgütüydü. İstihbarat sistemlerinin yapısı da dâhil olmak üzere SD’nin yaptığı her şey, Nazi ideolojisi tarafından şekillendiriliyordu. SD, bir Nazi Partisi örgütü olarak Nazi Almanyasındaki potansiyel düşmanları tutuklama yetkisine sahip değildi. Bu gücün sahibi, Alman ceza adaleti sistemiydi.

İş Birliği ve Rekabet

Bu iş bölümü teoride SD’nin kimin ya da neyin tehdit oluşturduğunu tespit edeceği, Güvenlik Polisi’nin ise gerçek tutuklamaları gerçekleştireceği anlamına geliyordu. Ancak uygulamada Güvenlik Polisi ve SD’nin görevleri arasında önemli bir çakışma söz konusuydu. Sonuç olarak nüfuz için sık sık birbirleriyle rekabet hâlindelerdi. SD’nin Nazi rejimi içindeki işlevi, soruşturma ve gözetleme gibi aslında polise ait olan görevlerin aynısıydı. Himmler ve Heydrich, SD’yi denkleme dâhil ederek sonunda polis uygulamalarını radikalleştirmeyi ve Nazileştirmeyi başardılar.

SD ve Güvenlik Polisi, aralarındaki rekabet nedeniyle her zaman birlikte iyi çalışmamıştır. Bu sorunu çözmek amacıyla Heydrich, Güvenlik Polisi ve SD Müfettişleri’ni (Inspekteur der Sicherheitspolizei und des SD, IdS) oluşturmuştur. SD Müfettişleri’nin görevi, Nazi Almanyasının belirli bir bölgesindeki tüm Güvenlik Polisi ve SD birimlerini denetlemek ve işbirliğini teşvik etmekti.

1930’ların sonlarında Güvenlik Polisi ve SD arasında sık sık personel transferleri yapıldı ve çakışan üyelikler söz konusu olmuştur. SD memurları, bazen Güvenlik Polisi’ne transfer edilmiştir. Örneğin Adolf Eichmann, 1939 yılında Gestapo’da liderlik görevine getirilen bir SD subayıydı. Benzer şekilde Kripo ve Gestapo’da lider pozisyonunda bulunan Güvenlik Polisleri de genellikle SS rütbesine sahipti ve SD üyesiydiler.

II. Dünya Savaşı Sırasında Güvenlik Polisi

II. Dünya Savaşı, 1 Eylül 1939’da Almanya’nın Polonya’yı işgal etmesi üzerine başladı. Güvenlik Polisi ve SD, savaş boyunca Almanya’yı sözde düşmanlarından korumada önemli bir rol oynamıştır. Himmler, bu örgütlerin savaş zamanındaki önemlerinin farkına vararak 27 Eylül 1939’da Reich Güvenlik Ana Ofisi’ni (Reichssicherheitshauptamt, RSHA) kurmuştur. Bu ofis çatısı altında Güvenlik Polisi Ana Ofisi ile SD resmî olarak birleştirilmiştir.

• Gestapo, hâlâ “Gestapo” olarak anılmasına karşın RSHA’nın IV. Ofisi hâline getirilmiştir.
• Kripo, hâlâ “Kripo” olarak anılmasına karşın RSHA’nın V. Ofisi hâline getirilmiştir.

Bu noktadan sonra artık Güvenlik Polisi Ana Ofisi adında kurumsal bir ofis yoktu. Bunun yerini Reich Güvenlik Ana Ofisi almıştı. Bununla birlikte Almanya ve Alman işgali altında olan Avrupa’daki bazı SS ve polis birimleri ve mevkileri, resmî adlarında “Güvenlik Polisi” ifadesini taşımaya devam etmiştir.

Fotograf

Polonya’nın teslim olmasının ardından Alman birlikleri, Varşova’da geçit töreni yapıyor. (Fotograf)

Polonya’nın teslim olmasının ardından Alman birlikleri, Varşova’da geçit töreni yapıyor. Varşova, Polonya, 28–30 Eylül 1939.

Katkıda bulunanlar:

• National Archives and Records Administration, College Park, MD

Güvenlik Polisi ve Holokost

Güvenlik Polisi, Holokost’ta önemli bir rol oynamıştır. Güvenlik Polisi mensupları, Yahudilerin yanı sıra Nazilerin diğer kurbanlarının toplu olarak katledilmesine de doğrudan katılmıştır. Örneğin Kripo’daki yetkililer, zehirli gaz kullanarak insanları toplu hâlde öldürmek için ilk teknikleri geliştirmiştir. Diğer örnekler şunlardır:

• Yahudilerin Nazi Almanyasından ve Avrupa genelinden Alman işgali altında olan Doğu Avrupa’daki öldürme bölgelerine ve öldürme merkezlerine sürülmesi için görevlendirilmiş Gestapo yetkilileri. Gestapo Dairesi IV B 4’ün başı olan Adolf Eichmann, özellikle Avrupa’nın büyük bir kısmından sürgünlerin başlatılması ve koordine edilmesindeki rolüyle kötü bir şöhrete sahipti.
• Saklanan Yahudileri arayan ve bulduklarını sınır dışı eden Gestapo yetkilileri.

Özellikle birleşik Güvenlik Polisi ve SD birimleri, ölüm saçıyordu. Alman işgali altındaki Avrupa’nın pek çok yerinde Güvenlik Polisi ve SD liderleri ve çalışanları, Avrupa’daki Yahudilerin toplu olarak öldürülmesi için görevliydi. Örneğin Belçika ve Kuzey Fransa Güvenlik Polisi ve SD Komutanı (Befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD Belgien und Nordfrankreich), Belçikalı Yahudilerin ölüme sürülmesini koordine etmekle görevliydi.

Güvenlik Polisi ve SD’nin kötü üne sahip birleşik birimleri, Einsatzgruppen (görev güçleri ya da özel harekât grupları, bazen İngilizcede mobil öldürme birimleri olarak adlandırılırdı). Einsatzgruppen, Güvenlik Polisi’nin mobil birimleriydi ve ilk kez 1938 yılında görevlendirilmişti. Einsatzgruppen, Alman silahlı kuvvetleri tarafından yeni ele geçirilen bölgelerde çeşitli güvenlik tedbirleri uygulamakla görevlendirilmiştir. Örneğin Alman iktidarının olası düşmanlarını belirleyip etkisiz hâle getirmekle görevlendirilmişlerdi. Einsatzgruppen, önemli yerleri ele geçirip sabotajları da önlemiştir. Son olarak Einsatzgruppen, işbirlikçiler toplamış ve istihbarat ağları kurmuştur. Einsatzgruppen, Nazi işgal politikalarının vazgeçilmez ve acımasız bir failiydi.

Einsatzgruppen, en çok Haziran 1941’de Almanya’nın Sovyetler Birliği’ne saldırmasının ardından Yahudilere yapılan katliamlarla bilinir. Birçok Güvenlik Polisi, bu birimlere katılıp liderlik etmiştir. Öndegelen bir Güvenlik Polisi Memuru ve Kripo’nun lideri olan Arthur Nebe, bu birliklerden birine bizzat komuta etmiştir. Nebe, Haziran’dan Kasım 1941’e kadar Einsatzgruppe B’yi yönetmiştir. Nebe’nin görev süresi boyunca bu ölümcül birim Bialystok, Minsk ve Mogilev civarındaki bölgelerde 45.000 kişinin toplu katliamından sorumluydu.