Martin Weiss

Martin, Karpat Dağları'nda Polona köyünde ortadoks Yahudi bir ailenin dokuz çocuğundan biri olarak dünyaya geldi. Babasının çiftliği vardı ve et işiyle uğraşıyordu. Annesi çocuklarla ve evle ilgileniyordu. Ailedeki herkes atların ve ineklerin bakımına yardım ediyordu.

1933–39: Martin oldukça ilerici olan köyün Çek okuluna devam etti. Diğer birçok çocuk gibi, Polana'daki kırsal hayatı terk etmeyi dört gözle bekliyordu. Mart 1939'da Nazi Almanya'sı ve müttefikleri Çekoslovakya'yı böldüğünde hayatı önemli ölçüde değişti. Macar birlikleri Polana'yı işgal etti ve Yahudileri ayrımcı yasalara maruz bıraktılar. Çek okulları kapatıldı ve öğrencilere Macarca öğrenme mecburiyeti getirildi. Köylüler yeni yöneticilere kızdı. Çekoslovak yönetimi altında yararlandıkları demokratik özgürlükler yok olmuştu.

1940–44: Almanların Sovyetler Birliği'ni işgal etmelerinden sonra Polana'daki şartlar kötüleşti. Martin'in iki erkek kardeşi, işçi taburlarında çalıştırılmak üzere askere alındı. Aile kısa süre içinde bölgedeki bazı Yahudilerin SS birlikleri tarafından öldürüldükleri işgal altındaki Ukrayna'ya sürgün edildiğini öğrendi. Nisan 1944'te Macar jandarmalar, Martin'in ailesi de dâhil olmak üzere, köyün Yahudilerini Munkacs gettosuna aktardı. Mayıs’ta Auschwitz-Birkenau ölüm merkezine gönderildiler. Martin, babası, erkek kardeşi ve iki amcası zorunlu işgücü olarak seçildi. Ailenin diğer üyeleri gaz odalarında ölüme gönderildi. Martin ve babası Avusturya'daki Mauthausen toplama kampına, ardından dağların yamaçlarına tüneller yapmakta çalıştırıldıkları bir yan kamp olan Melk'e gönderildi. Babası burada öldü.

Martin, Mayıs 1945'te Amerika Birleşik Devletleri birlikleri tarafından Gunskirchen kampında özgürlüğüne kavuşturuldu. Çekoslovakya'ya döndü ve burada savaştan sağ kurtulan bazı aile üyelerine ulaştı. 1946'da Amerika Birleşik Devletleri'ne göç ettiler.