Martin Weiss

Ο Martin ήταν ένα από τα εννέα παιδιά Ορθόδοξων Εβραίων, γεννημένος στην Veľká Poľana, ένα αγροτικό χωριό στα Καρπάθια Όρη. Ο πατέρας του είχε μια φάρμα και μια επιχείρηση κρέατος και η μητέρα του φρόντιζε τα παιδιά και το σπίτι. Όλοι στην οικογένεια βοηθούσαν στη φροντίδα των αλόγων και των αγελάδων.

1933-39: Ο Martin φοίτησε στα τσεχοσλοβάκικα σχολεία του χωριού, τα οποία ήταν αρκετά προοδευτικά. Όπως πολλά από τα άλλα παιδιά, ανυπομονούσε να εγκαταλείψει την επαρχιακή ζωή στη Veľká Poľana. Το 1938-1939, η ζωή του άλλαξε άρδην όταν η ναζιστική Γερμανία και οι σύμμαχοί της διαμέλισαν την Τσεχοσλοβακία. Τα ουγγρικά στρατεύματα κατέλαβαν τη Veľká Poľana και οι Εβραίοι ήρθαν αντιμέτωποι με νόμους που επέβαλλαν δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος τους. Τα σχολεία της Τσεχοσλοβακίας έκλεισαν και οι μαθητές αναγκάστηκαν να μάθουν ουγγρικά. Όλοι οι χωρικοί δυσανασχετούσαν με τους νέους ηγεμόνες και οι δημοκρατικές ελευθερίες που απολάμβαναν στην Τσεχοσλοβακία εξαφανίστηκαν.

1940-44: Μετά την επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση το 1941, οι συνθήκες στην Veľká Poľana επιδεινώθηκαν. Η Ουγγαρία ήταν σύμμαχος της ναζιστικής Γερμανίας και συμμετείχε στην εισβολή. Δύο από τα μεγαλύτερα αδέρφια του Martin στρατολογήθηκαν σε ουγγρικά τάγματα καταναγκαστικής εργασίας. Η οικογένεια σύντομα έμαθε ότι ορισμένοι Εβραίοι από την περιοχή είχαν εκτοπιστεί στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ουκρανία, όπου δολοφονήθηκαν μαζικά με τουφεκισμό. Τον Μάρτιο του 1944, η Γερμανία κατέλαβε την Ουγγαρία και αρκετές εβδομάδες αργότερα, Ούγγροι χωροφύλακες μετέφεραν τους Εβραίους του χωριού, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειας του Martin, στο γκέτο διέλευσης Munkács. Τον Μάιο, μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Εκεί πέρασαν μια διαδικασία διαλογής. Ο Martin, ο πατέρας του, ο αδερφός του, οι δύο αδερφές του και οι δύο θείοι του επιλέχθηκαν για καταναγκαστική εργασία. Τα άλλα μέλη της οικογένειας του Martin, συμπεριλαμβανομένης της μητέρας του και των δύο μικρότερων αδερφών του, στάλθηκαν στους θαλάμους αερίων. Ο Martin και ο πατέρας του απελάθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν και στη συνέχεια στο υποστρατόπεδο  Melk, όπου εργάστηκαν καταναγκαστικά στη διάνοιξη σηράγγων στις πλαγιές των βουνών. Εκεί πέθανε ο πατέρας του.

Ο Martin απελευθερώθηκε στο Gunskirchen, ένα υποστρατόπεδο-παράρτημα του Μαουτχάουζεν, από τα αμερικανικά στρατεύματα τον Μάιο του 1945. Επέστρεψε στην Τσεχοσλοβακία, όπου βρήκε μερικά επιζώντα μέλη της οικογένειας. Το 1946, ο Martin και δύο από τα αδέρφια του μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες.