مارتین ویس Martin Weiss

مارتین یکی از نه فرزند خانواده‌ای ارتدکس یهودی در پولانا، روستایی در کوهستان کارپتین بود. پدرش یک مزرعه‌دار بود و تجارت گوشت می‌کرد و مادرش به کودکان و منزل می‌پرداخت. همه‌ی افراد خانواده به نگهداری از اسب‌ها و گاوها کمک می‌کردند.

۱۹۳۳-۳۹: مارتین به مدارس چکی روستا می‌رفت که خیلی پیشرفته بودند و مانند بسیاری از کودکان آنجا، در آرزوی ترک زندگی حومه‌‌نشینی در پولانا بود. زمانی که چکسلواکی در مارس ۱۹۳۹ توسط آلمان نازی و متحدینش تجزیه شد، زندگی او به طور چشم‌گیری تغییر کرد. نیروهای مجارستان پولانا را اشغال کردند و یهودیان تحت قوانین نژادپرستانه قرار گرفتند. مدارس چکی بسته شدند و دانش آموزان مجبور به یادگیری مجارستانی شدند. روستایی‌ها از حاکمان جدید متنفر بودند و آزادی‌های دموکراتیکی که تحت قوانین چکسلواکی داشتند از بین رفته بود.

۱۹۴۰-۴۴: پس از حمله آلمان به شوروی، شرایط در پولانا بدتر شد. دو برادر مارتین به گردان‌های کار اجباری نظام وظیفه خوانده شدند. خانواده‌ دریافتند که تعدادی از یهودی‌های منطقه به اوکراین اشغالی تبعید شده و توسط واحد اس‌اس به قتل رسیده‌اند. در آوریل ۱۹۴۴، سربازان مجاری، یهودی‌های روستا از جمله خانواده‌ی مارتین را به گتوی مونکاکس منتقل کردند. در مه، آنها به کشتارگاه آشویتس-بیرکناو تبعید شدند. مارتین، پدرش، برادرش و دو عمویش برای کار اجباری انتخاب شدند. بقیه اعضای خانواده به اتاق گاز فرستاده شدند. مارتین و پدرش به بازداشتگاه مت‌هاوزن در اتریش فرستاده شدند و سپس به اردوگاه فرعی ملک منتقل شدند. در آنجا مجبور به ساختن تونل در کنار کوهستان شدند. پدرش در آنجا جان سپرد.

مارتین در مه ۱۹۴۵، توسط نیروهای ایالات متحده از اردوگاه گانسکیرخن نجات یافت. او به چکسلواکی برگشت و برخی از اعضای باقیمانده‌ی خانواده‌اش را یافت. در ۱۹۴۶ وی به ایالات متحده مهاجرت کرد.