Żegota’nın kurucu ortağı Władysław Bartoszewski’nin portresi

Władysław Bartoszewski’nin portresi, Polonya, tarihi bilinmiyor.

Władysław Bartoszewski (1922–2015), Yahudilere Yardım Konseyi’nin (“Żegota” kod adıyla bilinir) kurucu ortaklarından ve üyelerinden biriydi. Żegota, işgal altındaki Almanya’daki Polonyalılar ve Yahudiler tarafından kurulan gizli bir kurtarma örgütüydü. Sürgündeki Polonya hükûmeti tarafından desteklenen Żegota, Yahudileri Nazi zulmünden ve katliamından kurtarmaya yönelik çalışmaları koordine etmiştir. Örgüt, 1942–1945 yılları arasında faaliyet göstermiştir.

Eylül 1939’da II. Dünya Savaşı patlak verdikten sonra Władysław Bartoszewski, Polonya Kızılhaçı’nda temizlik görevlisi olarak çalışmıştır. Bartoszewski, 1940 yılı sonbaharında Varşova’da yapılan haksız tutuklama dalgasında yakalanarak Alman yetkililer tarafından Auschwitz toplama kampına gönderilmiştir. Kızılhaç’ın girişimleri sonucunda 1941’de serbest bırakılmıştır. Bartoszewski, savaşın geri kalanında gizli faaliyetler yürüterek Nazilere karşı aktif bir direniş göstermiştir. Yahudilere Yardım Geçici Kurulu (Żegota’nın öncüsü olan örgüttür) gibi çok sayıda yeraltı örgütünün üyesi olmuştur.

1942 yılı sonlarında Żegota kurulunca Bartoszewski, Żegota’nın himayesi altındaki Yahudilere sahte belgeler ya da tıbbî yardım temin etmek gibi gizli faaliyetlerin sorumlusu hâline gelmiştir. Bartoszewski, Alman işgali altındaki Polonya’da Yahudilerin yaşadığı zorlukları açıklayan raporlar da hazırlamıştır. Bartoszewski, 1943’ten itibaren Polonya Hükûmeti Delegasyonu Yahudi Departmanı’nda (Delegatura) müdür yardımcısı olarak görev yapmaya başlamıştır. Bu, Żegota ile sürgündeki Polonya hükûmeti arasında kurulan bir irtibat bürosudur.

Władysław Bartoszewski, savaştan sağ kurtulduktan sonra tarihçi olarak siyasete atılmıştır. 1963 yılında Bartoszewski, Żegota şerefine bir zeytin ağacı dikmek üzere Yad Vashem’e davet edilmiştir. Bartoszewski’ye bundan iki yıl sonra, 1965’te Yad Vashem’in Uluslar Arasında Adil Olanlar ödülü verilmiştir.