![Chaim Engel [LCID: 1184]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/ecbef048-0a1a-400a-91f8-2212403dba36.gif "Chaim Engel [LCID: 1184]")
Η οικογένεια του Chaim καταγόταν από μια μικρή πόλη, όπου ο πατέρας του είχε ένα κατάστημα με υφάσματα. Όταν ξέσπασαν τα αντισημιτικά πογκρόμ στο Brudzew, η οικογένεια Engel μετακόμισε στη βιομηχανική πόλη Λοτζ. Ο Chaim ήταν τότε 5 ετών. Στο Λοτζ πήγε σε εβραϊκό σχολείο, το οποίο παρείχε και κοσμική εκπαίδευση. Όταν τελείωσε το γυμνάσιο, ο Chaim πήγε να εργαστεί στο εργοστάσιο υφασμάτων του θείου του.
1933-39: Η γειτονιά μας στο Λοτζ ήταν κατά κύριο λόγο εβραϊκή, έτσι οι περισσότεροι από τους φίλους μου ήταν Εβραίοι. Μόλις ενηλικιώθηκα ξεκίνησα την υποχρεωτική στρατιωτική μου θητεία. Την 1η Σεπτεμβρίου του 1939, δύο μόλις εβδομάδες πριν από τη λήξη της θητείας μου, οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία. Μετά από μερικές εβδομάδες πιάστηκα αιχμάλωτος. Ένας από τους Γερμανούς που με αιχμαλώτισαν έμαθε ότι ήμουν Εβραίος, όμως δεν με πυροβόλησε. Μεταφέρθηκα στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία.
1940-44: Τον Μάρτιο του 1940, όλοι οι Εβραίοι αιχμάλωτοι πολέμου επέστρεψαν στην Πολωνία. Μεταφέρθηκα στο στρατόπεδο θανάτου Σόμπιμπορ το καλοκαίρι του 1942. Τον Οκτώβριο του 1943, μια μικρή ομάδα κρατουμένων εξεγέρθηκε. Εγώ μαχαίρωσα θανάσιμα τον φρουρό που μας επέβλεπε. Με κάθε χτύπημα φώναζα, «Αυτό είναι για τον πατέρα μου, για τη μητέρα μου, για όλους τους Εβραίους που σκοτώσατε». Το μαχαίρι γλίστρησε, κόπηκα και γέμισα αίματα. Ακολούθησε χάος: πολλοί κρατούμενοι διέφυγαν τρέχοντας από την κεντρική πύλη. Μερικοί πάτησαν σε νάρκες. Άλλοι τα παράτησαν και δεν έτρεξαν καθόλου. Πήρα από το χέρι την κοπέλα μου και τρέξαμε στο δάσος.
Ο Chaim κρύφτηκε στα δάση της Πολωνίας μαζί με την κοπέλα του, τη Selma. Μετά τον πόλεμο παντρεύτηκαν και έζησαν στην Ευρώπη και το Ισραήλ. Η οικογένεια Engel εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1957.
Προβολή ΑντικειμένουΟι Γερμανοί ίδρυσαν ένα γκέτο στο Dokszyce στα τέλη του 1941. Η Rachel κρύφτηκε κατά την εκκαθάριση του γκέτο το 1942 και, μαζί με τη μητέρα της, απέδρασε και πήγε σε άλλο γκέτο. Όταν επρόκειτο να γίνει εκκαθάριση και του δεύτερου γκέτο, απέδρασαν ξανά. Η Rachel και η μητέρα της προσχώρησαν σε μια ομάδα ανταρτών στο δάσος. Βοηθούσε τη μητέρα της να μαγειρέψει, αλλά καθάριζε και όπλα. Η Rachel και η μητέρα της προσπάθησαν να εγκαταλείψουν την Ευρώπη μετά το τέλος του πολέμου. Τελικά έφτασαν στις ΗΠΑ το 1947.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Lisa ήταν ένα από τα τρία παιδιά που απέκτησε μια θρησκευόμενη οικογένεια Εβραίων. Μετά την κατάληψη της ιδιαίτερης πατρίδας της από τους Γερμανούς το 1939, η Lisa και η οικογένειά της μετακόμισαν πρώτα στο Augustow και, στη συνέχεια, στο Slonim (στην υπό σοβιετική κατοχή ανατολική Πολωνία). Τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν το Slonim τον Ιούνιο του 1941, κατά τη διάρκεια της εισβολής στη Σοβιετική Ένωση. Στο Slonim, οι Γερμανοί ίδρυσαν ένα γκέτο το οποίο λειτουργούσε από το 1941 έως το 1942. Η Lisa τελικά δραπέτευσε από το Slonim και πήγε πρώτα στο Grodno και, στη συνέχεια, στη Βίλνα, όπου εντάχθηκε στο κίνημα της αντίστασης. Συμμετείχε σε μια ομάδα ανταρτών που πολεμούσε τους Γερμανούς από βάσεις στο δάσος Naroch. Οι Σοβιετικές δυνάμεις απελευθέρωσαν την περιοχή το 1944. Στο πλαίσιο του κινήματος Brihah («φυγή», «απόδραση») 250.000 Εβραίων επιζώντων του Ολοκαυτώματος από την Ανατολική Ευρώπη, η Lisa και ο σύζυγός της Aron προσπάθησαν να εγκαταλείψουν την Ευρώπη. Μην μπορώντας να εισέλθουν στην Παλαιστίνη, εγκαταστάθηκαν τελικά στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Προβολή ΑντικειμένουΤο 1939, ενώ η θητεία του Chaim στον πολωνικό στρατό πλησίαζε στην προγραμματισμένη λήξη της, η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία. Οι Γερμανοί αιχμαλώτισαν τον Chaim και τον έστειλαν στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία. Ως Εβραίος αιχμάλωτος πολέμου, ο Chaim αργότερα επέστρεψε στην Πολωνία. Τελικά, μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Σόμπιμπορ, όπου η υπόλοιπη οικογένειά του πέθανε. Στην εξέγερση του 1943 στο Σόμπιμπορ, ο Chaim σκότωσε έναν φρουρό. Δραπέτευσε με την κοπέλα του, Selma, την οποία αργότερα παντρεύτηκε. Ένας αγρότης τους έκρυψε μέχρι την απελευθέρωση από τις σοβιετικές δυνάμεις, τον Ιούνιο του 1944.
Προβολή ΑντικειμένουΤο 1939, ενώ η θητεία του Chaim στον πολωνικό στρατό πλησίαζε στην προγραμματισμένη λήξη της, η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία. Οι Γερμανοί αιχμαλώτισαν τον Chaim και τον έστειλαν στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία. Ως Εβραίος αιχμάλωτος πολέμου, ο Chaim αργότερα επέστρεψε στην Πολωνία. Τελικά, μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Σόμπιμπορ, όπου η υπόλοιπη οικογένειά του πέθανε. Στην εξέγερση του 1943 στο Σόμπιμπορ, ο Chaim σκότωσε έναν φρουρό. Δραπέτευσε με την κοπέλα του, Selma, την οποία αργότερα παντρεύτηκε. Ένας αγρότης τους έκρυψε μέχρι την απελευθέρωση από τις σοβιετικές δυνάμεις, τον Ιούνιο του 1944.
Προβολή ΑντικειμένουΟι Γερμανοί αιχμαλώτισαν τον Chaim, στρατιώτη του πολωνικού στρατού, όταν εισέβαλαν στην Πολωνία το 1939. Αρχικά έστειλαν τον Chaim στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία, όμως ως Εβραίος αιχμάλωτος πολέμου επέστρεψε στην Πολωνία. Τελικά, ο Chaim μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Σόμπιμπορ, όπου η υπόλοιπη οικογένειά του πέθανε. Στην εξέγερση του 1943 στο Σόμπιμπορ, ο Chaim σκότωσε έναν φρουρό. Δραπέτευσε με την κοπέλα του, Selma, την οποία αργότερα παντρεύτηκε. Ένας αγρότης τους έκρυψε μέχρι την απελευθέρωση τον Ιούνιο του 1944.
Προβολή ΑντικειμένουΟ Ben ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά που απέκτησε μια θρησκευόμενη εβραϊκή οικογένεια. Η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου του 1939. Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Βαρσοβία, ο Ben αποφάσισε να δραπετεύσει στην κατεχόμενη από τους Σοβιετικούς Ανατολική Πολωνία. Ωστόσο, αποφάσισε σύντομα να επιστρέψει στην οικογένειά του και, στη συνέχεια, στο γκέτο της Βαρσοβίας. Ο Ben είχε αναλάβει μια αγγαρεία έξω από το γκέτο και παράλληλα βοήθησε στη διαφυγή ανθρώπων από το γκέτο – μεταξύ άλλων της Vladka (Fagele) Peltel, μέλους της Εβραϊκής Ένοπλης Οργάνωσης (ZOB), η οποία αργότερα έγινε γυναίκα του. Αργότερα, κυκλοφορούσε κρυφά έξω από το γκέτο και εμφανιζόταν ως μη Εβραίος Πολωνός. Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του γκέτο της Βαρσοβίας το 1943, ο Ben συνεργαζόταν με άλλα μέλη της αντίστασης για τη διάσωση μαχητών του γκέτο βγάζοντάς τους έξω μέσα από τους υπονόμους και κρύβοντάς τους στην «Άρια» πλευρά της Βαρσοβίας. Από την «Άρια» πλευρά της Βαρσοβίας, ο Ben υπήρξε μάρτυρας της πυρπόλησης του γκέτο της Βαρσοβίας κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Μετά την εξέγερση, ο Ben διέφυγε από τη Βαρσοβία υποκρινόμενος ότι δεν είναι Εβραίος. Μετά την απελευθέρωση, επανασυνδέθηκε με τον πατέρα, τη μητέρα και τη μικρότερη αδελφή του.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Vladka ανήκε στο κίνημα νεολαίας Zukunft («Μέλλον») του Μπουντ (Bund/το εβραϊκό σοσιαλιστικό κόμμα). Συμμετείχε στην αντίσταση του γκέτο της Βαρσοβίας ως μέλος της Εβραϊκής Αντιστασιακής Οργάνωσης (ZOB). Το Δεκέμβριο του 1942, μπήκε λαθραία στην Άρια, πολωνική πλευρά της Βαρσοβίας για να προσπαθήσει να πάρει όπλα και να βρει κρησφύγετα για παιδιά και ενήλικες. Έγινε αγγελιοφόρος της εβραϊκής αντίστασης καθώς και των Εβραίων που βρίσκονταν σε στρατόπεδα, δάση και άλλα γκέτο.
Προβολή ΑντικειμένουΗ Esther γεννήθηκε από μεσοαστική οικογένεια Εβραίων στο Χελμ της Πολωνίας. Τον Δεκέμβριο του 1942, μεταφέρθηκε από στρατόπεδο εργασίας στο κέντρο εκτελέσεων Σόμπιμπορ στην κατεχόμενη Πολωνία. Κατά την άφιξή της στο Σόμπιμπορ, η Esther επιλέχτηκε να εργαστεί σε μια αποθήκη διαλογής. Ταξινομούσε ρούχα και τα υπάρχοντα όσων σκοτώνονταν στο στρατόπεδο. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και του φθινοπώρου του 1943, η Esther συμμετείχε σε μια ομάδα κρατουμένων στο στρατόπεδο Σόμπιμπορ που σχεδίαζε εξέγερση και απόδραση. Επικεφαλής της ομάδας ήταν οι Leon Feldhendler και Aleksandr (Sasha) Pechersky. Η εξέγερση έλαβε χώρα στις 14 Οκτωβρίου 1943. Γερμανοί και Ουκρανοί φρουροί άνοιξαν πυρ κατά των κρατουμένων, οι οποίοι δεν κατάφεραν να φθάσουν στην κεντρική πύλη και, ως εκ τούτου, αναγκάστηκαν να προσπαθήσουν να διαφύγουν από το ναρκοπέδιο γύρω από το στρατόπεδο. Περίπου 300 δραπέτευσαν. Πάνω από 100 από αυτούς συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν. Η Esther ήταν μεταξύ εκείνων που δραπέτευσαν και επέζησαν.
Προβολή Αντικειμένου![Yves Oppert [LCID: 1274]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/b2f8024f-a250-4050-9707-ca22c825fed1.gif "Yves Oppert [LCID: 1274]")
Η μητέρα του Yves πέθανε όταν ήταν 7 ετών και ο ίδιος μεγάλωσε στο σπίτι του παππού του, ο οποίος ήταν ο αρχιραβίνος των Ασκενάζι του Παρισιού. Ο Yves έγινε επιτυχημένος επιχειρηματίας, κάτοχος αλυσίδας πολυκαταστημάτων. Ήταν δεινός ορειβάτης και του άρεσε να παίζει τένις και να τρέχει σε αγώνες για αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες. Όταν ήταν νέος, υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο σώμα αλπινιστών της Γαλλίας.
1933-39: Το 1934, ο Yves παντρεύτηκε την Paulette Weill και μαζί της απέκτησε δύο κόρες, τη Nadine το 1935 και τη Francelyn το 1939. Επιστρατεύτηκε από το γαλλικό στρατό και υπηρέτησε για πέντε μήνες ως υπολοχαγός το 1938 υπό την επικείμενη απειλή του πολέμου κατά τη διάρκεια της κρίσης σχετικά με τη Τσεχοσλοβακία. Ο Yves επιστρατεύθηκε ξανά όταν η Γαλλία κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία, τον Σεπτέμβριο του 1939.
1940-44: Αιχμαλωτίστηκε κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής στη Γαλλία. Δραπέτευσε, όμως έμεινε στη Γαλλία για να πολεμήσει. Χρησιμοποιώντας τα αποθέματα του καταστήματός του στο Saint-Etienne, οργάνωσε στη μη κατεχόμενη Γαλλία του Βισύ ένα σώμα ανεφοδιασμού, το οποίο χορηγούσε τρόφιμα, κουβέρτες, σκηνές και είδη ένδυσης στην Ελεύθερη Γαλλική Αντίσταση. Βοήθησε Εβραιόπουλα να κρυφτούν σε μοναστήρια και σε αγροκτήματα και έκρυψε Καναδούς και Αμερικανούς αλεξιπτωτιστές. Ο Yves ηγήθηκε της αντίστασης στο Savoy. Μετά την απόβαση των Συμμάχων στη Γαλλία το 1944, συνελήφθη από τους Γερμανούς.
Ο Yves βασανίστηκε και δολοφονήθηκε στο Etercy στις 24 Ιουνίου 1944. Ήταν 35 ετών. Τιμήθηκε μετά θάνατον με το γαλλικό Σταυρό του Πολέμου, με στρατιωτικό μετάλλιο και με το μετάλλιο της Λεγεώνας της Τιμής.
Προβολή Αντικειμένου![Schloma Wolf (Willy) Szapiro [LCID: 3454]](https://encyclopedia.ushmm.org/images/large/52de8728-db7e-456e-a4e6-6df7dc5a64eb.gif "Schloma Wolf (Willy) Szapiro [LCID: 3454]")
Γεννημένος από Εβραίους γονείς, ο Willy έφυγε από την Πολωνία στην ηλικία των 20 ετών και μετανάστευσε στην Παλαιστίνη. Έγινε μέλος της οργάνωσης των εργαζομένων για τον τερματισμό της Βρετανικής Εντολής εκεί. Οι δραστηριότητές του οδήγησαν στη σύλληψή του την 1η Μαΐου 1931. Αφού εξέτισε διετή ποινή φυλάκισης, ο Willy εκδιώχθηκε από την Παλαιστίνη.
1933-39: Το 1933, ο Willy έφυγε από την Παλαιστίνη και πήγε στην Αυστρία, όπου εντάχθηκε στις τάξεις του εργατικού κινήματος. Η οικονομική ύφεση στην Αυστρία έδωσε ώθηση στα πιστεύω του κινήματος, ενώ ο Willy και οι φίλοι του παρακολουθούνταν στενά από την αστυνομία. Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Αυστρία το 1938, η Γκεστάπο προσπάθησε να τον συλλάβει. Με τη βοήθεια των φίλων του, ο Willy διέφυγε στη Γαλλία και κατευθύνθηκε προς το Παρίσι σε αναζήτηση εργασίας.
1940-44: Στα μέσα του 1940, ο Willy βρήκε δουλειά στο κατάστημα ενός γουνέμπορου στο Παρίσι, ο οποίος ήταν αναγκασμένος να φτιάχνει είδη ένδυσης για τον γερμανικό στρατό. Ο Willy οργάνωσε τους εργάτες και τους έμαθε πώς να κάνουν σαμποτάζ: αν και πολλοί συνελήφθησαν από τους Γερμανούς, ο Willy αντιμετώπιζε τις συλλήψεις στρατολογώντας περισσότερα άτομα. Τον Μάιο του 1943, ο Willy εντάχθηκε στην ένοπλη αντιστασιακή ομάδα Franc-Tireurs et Partisans. Στις 27 Οκτωβρίου 1943, συνελήφθη κατά την επίθεση σε μια γερμανική στρατιωτική φάλαγγα. Βασανίστηκε, αλλά δεν αποκάλυψε ποτέ τα ονόματα των συμμαχητών του. Καταδικάστηκε σε θάνατο στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Ο Willy εκτελέστηκε την Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου του 1944.
Προβολή ΑντικειμένουΜετά την προσάρτηση της Αυστρίας στη Γερμανία το 1938, ο Leo επιχείρησε να εγκαταλείψει τη χώρα. Τελικά έφτασε στο Βέλγιο. Το 1940 μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο του St. Cyprien στη Γαλλία, όμως κατάφερε να αποδράσει. Το 1942, ο Leo πέρασε λαθραία στην Ελβετία, όμως τον συνέλαβαν και τον έστειλαν πίσω στη Γαλλία, αυτή τη φορά στα στρατόπεδα Ριβεσάλτ και Ντρανσί. Ο ίδιος και ένας φίλος του κατάφεραν να δραπετεύσουν από το τρένο που τους μετέφερε στο Άουσβιτς στην Πολωνία. Ο Leo συμμετείχε στη Γαλλική αντίσταση το 1943. Έφτασε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1947.
Προβολή Αντικειμένου
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.
