بسیاری از یهودیان در بطن حکومت ارعاب و وحشت نازیسم، در مقابل آلمانی ها و همدستان آنها مقاومت کردند. در بیش از 100 محله یهودی نشین در اروپای شرقی تحت اشغال نازی ها، "جنبش های زیرزمینی مقاومت" ایجاد شد. علاوه بر این، زندانیان یهودی تحت بدترین شرایط نیز موفق شدند شورش هایی در برخی از اردوگاه های كار اجباری نازی ها به راه بیندازند. واحدهای پارتیزانی یهودی در فرانسه، بلژیک، اوکراین، بلاروس، لیتوانی و لهستان فعال بودند. یهودیان در سازمان های مقاومت همگانی در فرانسه، ایتالیا، یوگسلاوی، یونان و روسیه نیز به مبارزات خود ادامه دادند. در حالی که مقاومت مسلحانه سازمان یافته مؤثرترین شکل مخالفت با نازی ها بود، فرار، اختفا، فعالیت های فرهنگی و سایر فعالیت های حاکی از استقامت روحی نیز از انواع دیگر مقاومت به شمار می رفتند.
حتی در اوج سلطه آلمان بر اروپا، بسیاری از یهودیان جان خود را به خطر می انداختند تا در مقابل ظلم و ستم نازی ها مقاومت کنند.
یهودیان در محله های یهودی نشین سراسر کشورهای اروپایی تحت اشغال آلمان، با استقامت روحی و تلاش برای حفظ زندگی فرهنگی و اجتماعی خود، در مقابل هتک حرمت و رفتارهای غیر انسانی نازی ها مبارزه می کردند.
آنها به طور پنهانی مراسم مذهبی برگزار می کردند، مدرسه و کتابخانه بنا می نهادند و با انتشارات، سخنرانی ها و نمایش های مخفیانه سعی بر حفظ سنت های فرهنگی خود داشتند.
در آرشیوهای مخفی هنری و اسناد مکتوب، شرایط بعضی از محله های یهودی نشین ثبت شده بود.
شبکه های زیرزمینی جعل کنندگان و قاچاقچیان، برای ساکنان محله های یهودی نشین و افراد مخفی در کشورهای اروپایی، اسناد رسمی که زندگی آنها را نجات می داد و همچنین غذا تهیه می کردند.
مقاومت مسلحانه سازمان یافته مؤثرترین شكل مقابله یهودیان با نازی ها بود.
در اروپای غربی، پارتیزان های یهودی افراد در معرض خطر را به صورت قاچاقی به مکان های امن می فرستادند و به کسانی هم که در اختفا به سر می بردند، کمک می کردند.
آنها به واحدهای مقاومت غیریهودی نیز ملحق می شدند و در عملیات نظامی آلمانی ها خرابکاری می کردند.
به رغم پشتیبانی های ناچیز و حتی خصومت جمعیت های محلی، واحدهای مقاومت مسلحانه در بیشتر از 100 محله یهودی نشین شکل گرفت.
در آوریل 1943، یهودیان ورشو- با تسلیحات و نفرات کمتر- بزرگترین شورش محله یهودی نشین را به راه انداختند. پس از حدود یک ماه آلمانی ها آن شورش را سرکوب کردند.
یهودیان هم در محله های یهودی نشین و هم در جنگل های نزدیک به پشت خطوط مقدم جبهه آلمانی ها مبارزه می کردند.
در بسیاری از موارد، اعضای مقاومت نیز به واحدهای پارتیزانی خارج از محله های یهودی نشین اروپای شرقی ملحق می شدند.
شورش های زندانیان حتی در اردوگاه های نازی ها هم به راه می افتاد، قیام های 1944-1943 در تربلینکا، سوبیبور و مراکز کشتار آشویتس- برکناو از آن جمله اند.
اراده و شجاعت افراد در این فعالیت ها و سایر تلاش ها، از ناتوانی آنها در توقف سیاست های نسل کشی نازی ها فراتر می رود.
We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of donor acknowledgement.
