دادگاه نظامی بین المللی در نورنبرگ

در آغاز زمستان سال 1942، دولت های نیروهای متفقین اعلام کردند که تصمیم به مجازات جنایتکاران جنگی نازی گرفته اند.

در 17 دسامبر 1942، رهبران ایالات متحده، بریتانیای کبیر و اتحاد جماهیر شوروی نخستین بیانیه مشترک خود را صادر کردند که در آن رسماً به کشتار دسته جمعی یهودیان اروپایی و پیگرد قانونی مسببان خشونت علیه غیرنظامیان اشاره شده بود. هر چند که برخی از رهبران سیاسی بیشتر موافق اعدام های فوری بودند تا محاکمه،اما سرانجام متفقین تصمیم به تشکیل یک دادگاه نظامی بین المللی گرفتند. بنا به گفته کوردل هال، "محکومیت پس از دادرسی، مورد قضاوت تاریخ قرار خواهد گرفت؛ بنابراین، آلمانی ها نمی توانند ادعا کنند که زیر شکنجه وادار به اعتراف به جرائم جنگی شدند."

در بیانیه اکتبر 1943 مسکو که از سوی فرانکلین دی. روزولت، رئیس جمهور ایالات متحده؛ وینستون چرچیل، نخست وزیر انگلیس و ژوزف استالین، رهبر روسیه امضا شد؛ چنین آمده بود که در زمان آتش بس موقت، کسانی که جنایاتکار جنگی تلقی می شدند به کشورهای محل ارتکاب جرم خود بازگردانده می شدند تا حکم آنان طبق قوانین کشور مربوطه صادر شود. جنایتکاران اصلی جنگی که محل ارتکاب جرمشان محدود به یک منطقه خاص جغرافیایی نبود، بر اساس تصمیم مشترک دولت های متفقین به مجازات می رسیدند.

محاکمات مقامات اصلی آلمان در برابر دادگاه نظامی بین المللی- معروفترین محاکمات جنایات جنگی پس از جنگ- رسماً در 20 نوامبر 1945، فقط شش ماه و نیم پس از تسلیم آلمان، در نورنبرگ آلمان آغاز شد. هر یک از چهار کشور متفقین- ایالات متحده، بریتانیای کبیر، اتحاد جماهیر شوروی و فرانسه- یک قاضی و تیم دادستانی تعیین کردند. قاضی دیوان عالی بریتانیای کبیر، جفری لارنس ریاست دادگاه را به عهده گرفت. قوانین دادگاه حاصل انطباق دقیق میان سیستم های قضایی اروپایی و انگلیسی-آمریکایی بود. یک تیم مترجم نیز ترجمه همزمان تمام دادرسی ها را به چهار زبان انگلیسی، فرانسه، آلمانی و روسی انجام می داد.

پس از بحث و گفت و گوی بسیار، 24 متهم به عنوان نمونه های رهبری دیپلماتیک، اقتصادی، سیاسی و نظامی نازی ها انتخاب شدند. آدولف هیتلر، هاینریش هیملر و یوزف گوبلز هیچگاه مورد محاکمه قرار نگرفتند، چرا که پیش از پایان جنگ خودکشی کرده بودند. از آنجا که دادگاه نظامی بین المللی نمی خواست این تصور را به وجود آورد که این افراد هنوز زنده هستند، از برگزاری محاکمه برای آنان خودداری کرد. در واقع، فقط 21 متهم در دادگاه حاضر شدند. گوستاو کروپ، کارخانه دار آلمانی در کیفرخواست اصلی گنجانده شد، اما از آنجا که مسن و بیمار بود در دادرسی های مقدماتی تصمیم گرفتند که او را از تعقیب کیفری معاف کنند. دبیر حزب نازی، مارتین بورمان به صورت غیابی محاکمه و محکوم شد. روبرت لای نیز شب محاکمه خودکشی کرد.

دادگاه نظامی بین المللی علیه متهمان به جرم جنایت علیه صلح، جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت کیفرخواست صادر کرد. این دادگاه، جنایت علیه بشریت را اینگونه تعریف کرد: "قتل، نابودی، به بردگی گماشتن، تبعید... یا شکنجه افراد به دلایل سیاسی، نژادی یا مذهبی." "توطئه" به عنوان اتهام چهارم اضافه شد تا ارتکاب جنایات بر اساس قوانین داخلی نازی ها پیش از شروع جنگ جهانی دوم را شامل شود و در نتیجه، دادگاه های بعدی بتوانند برای تعقیب کیفری افرادی که به یک سازمان جنایی شناخته شده تعلق داشتند از اختیارات قانونی لازم برخوردار باشند. بنابراین، دادگاه نظامی بین المللی علیه چندین سازمان نازی ها که جنایی انگاشته می شدند، از جمله کابینه رایش، ستاد رهبری حزب نازی، گارد برگزیده (اس اس)، سرویس امنیتی (اس دی)، پلیس مخفی دولت (گشتاپو)، گروه های ضربت (اس آ) و کارمندان عادی و فرماندهان عالی رتبه نیروهای مسلح آلمان اعلام جرم کرد .

متهمان از حق انتخاب وکیل برخوردار بودند. هر روز بیش از 400 تماشاچی و 325 خبرنگار از 23 کشور در دادرسی ها حاضر می شدند.

رابرت جکسن، دادستان کل ایالات متحده تصمیم گرفت که پرونده های خود راعمدتاً بر اساس انبوهی از مدارک نوشته شده توسط خود نازی ها طرح کند و از شهادت ناظران عینی استفاده نکند تا دادگاه متهم به استناد به شهادت متعصبانه یا مخدوش نشود. شهادت ارائه شده در نورنبرگ بسیاری از آنچه را که در باره هولوکاست می دانیم- از جمله جزئیات مربوط به تشکیلات مرگ آشویتس، نابودی محله یهودی نشین ورشو و برآورد تعداد 6 میلیون قربانی یهودی- آشکار ساخت.

قاضیان رأی خود را در 1 اکتبر 1946 اعلام کردند. رأی سه نفر از چهار قاضی، برای محکومیت لازم بود. 12 متهم، از جمله یوئاخیم فون ریبنتروپ، هانس فرانک، آلفرد روزنبرگ و یولیوس اشترایشر به مرگ محکوم شدند. آنها به دار آویخته شدند و جسدشان در داخائو سوزانده و خاکسترهایش در رودخانه ایزار ریخته شد. هرمان گورینگ خود را شب پیش از اعدام کشت و به این ترتیب از طناب دار گریخت. دادگاه نظامی بین المللی سه متهم را به حبس ابد و چهار نفر دیگر را به 10 تا 20 سال زندان محکوم کرد. این دادگاه سه متهم را نیز تبرئه کرد.

محاکمات دادگاه نظامی بین المللی در نورنبرگ یکی از اولین و همچنین مشهورترین محاکمات جنایات جنگی بود. اکثریت قاطع محاکمه های جنایات جنگی پس از سال 1945 مربوط به مقامات و مأموران دون پایه، شامل نگهبانان و فرماندهان اردوگاه های کار اجباری، پلیس، اعضای واحدهای سیار کشتار و پزشکانی بود که آزمایش های پزشکی روی زندانیان انجام داده بودند. این جنایتکاران جنگی در سال های پس از جنگ در دادگاه های نظامی واقع در مناطقی از آلمان و اتریش که تحت اشغال انگلیس، آمریکا، فرانسه و روسیه بود و همچنین در ایتالیا به محاکمه کشیده شدند.

در 17 اکتبر 1946، فقط یک روز پس از اعدام متهمان دادگاه نظامی بین المللی، پرزیدنت هری ترومن، تلفورد تیلور را به مقام دادستان کل جنایات جنگی در ایالات متحده منصوب کرد. او 185 مقام عالی رتبه آلمانی را در 12 جلسه جداگانه به محاکمه کشید. این محاکمات اغلب به صورت جمعی، محاکمات بعدی نورنبرگ نامیده می شوند. اعضای گشتاپو و اس اس و همچنین کارخانه داران آلمانی به دلیل دست داشتن در اجرای قوانین نورنبرگ، "آریایی سازی"، تیرباران های دسته جمعی یهودیان در اردوگاه های کار اجباری، تیرباران توسط واحدهای سیار کشتار و تبعیدها محاکمه شدند.

سایر جنایتکاران جنگی در دادگاه های کشورهای محل ارتکاب جنایات خود محاکمه شدند. در سال 1947، دادگاهی در لهستان فرمانده اردوگاه آشویتس، رودولف هوس را محکوم به مرگ کرد. در دادگاه های آلمان غربی، بسیاری از نازی های سابق با این ادعا که دستورات مقامات ارشد را اطاعت می کردند، حکم های سنگین دریافت نکردند و شامل تخفیف در مجازات شدند. به این ترتیب، تعدادی از جنایتکاران نازی به زندگی عادی و مشاغل خود در جامعه آلمان بازگشتند.

تلاش های تعقیب کنندگان نازی ها (کسانی چون سیمون ویزنتال و بیت کلارسفلد) موجب دستگیری، استرداد و محاکمه تعدادی از نازی هایی شد که پس از جنگ از آلمان گریخته بودند. محاکمه سال 1961 آدولف آیشمان در اورشلیم توجه جهانی را جلب کرد.

با وجود این، تعداد زیادی از جنایتکاران جنگی هیچگاه محاکمه یا مجازات نشدند.