خایم انگل

خانواده خایم اهل شهر کوچکی بودند و پدر وی در آنجا مغازه پارچه فروشی داشت. با شروع پوگروم های یهودستیزانه در برودژوف (Brudzew)، خانواده انگل به شهر صنعتی لودز مهاجرت کردند. آن زمان خایم فقط 5 سال داشت. در لودز، خایم در یک مدرسه یهودی ثبت نام شد كه در آن دانش آموزان تحت تعالیم غیرمذهبی نیز قرار می گرفتند. خایم پس از پایان تحصیلات متوسطه در کارخانه نساجی عموی خود مشغول کار شد.

39-1933: همسایگان ما در لودز غالباً یهودی بودند، بنابراین بیشتر دوستان من یهودی بودند. در جوانی به خدمت سربازی اجباری رفتم. در اول سپتامبر1939، فقط دو هفته قبل از پایان دوره خدمت سربازی ام، آلمان ها به لهستان حمله کردند. بعد از چند هفته به عنوان اسیر جنگی دستگیر شدم. یكی از آلمانی های که مرا اسیر کرده بود متوجه شد که من یهودی هستم، اما به من تیراندازی نکرد. من برای بیگاری به آلمان منتقل شدم.

44-1940: در مارس 1940، تمام اسرای جنگی یهودی به لهستان بازگردانده شدند. در تابستان 1942، به اردوگاه مرگ سوبیبور (Sobibor) تبعید شدم. در اکتبر 1943، گروه کوچکی از زندانیان شورش کردند. من با ضربات چاقو سرپرست بندمان را از پای درآوردم. با هر ضربه، فریاد می کشیدم "این برای پدرم، این برای مادرم، این برای همه یهودیانی که کشته ای." چاقو از دستم لیز خورد و به خودم برخورد کرد و بدنم غرق خون شد. هرج و مرج بالا گرفت و بسیاری از زندانیان از دروازه اصلی فرار کردند. برخی از زندانیان روی مین رفتند. برخی تسلیم شدند و اصلاً اقدام به فرار نکردند. من دست دوست دخترم را گرفتم و به طرف جنگل فرار کردیم.

خایم با دوست دخترش، سلما، در جنگلهای لهستان پنهان شدند. آنها بعد از جنگ ازدواج کردند و در اروپا و اسرائیل زندگی کردند. خانواده انگل در1957 در ایالات متحده اقامت گزیدند.