Sorumlu bir şekilde gerçekleştirilen tarih araştırmalarının temelinde bir kaynağın—bir makale ya da tarihsel olaylar hakkındaki bir kitap olabilir—kalitesinin ve doğruluğunun teyit edilmesi yatar.

Tarihle ilgili bir kaynak değerlendirilirken sorulması gereken üç soru vardır:

  • Kaynak güvenilir mi?
  • Kaynak yeterli bağlam sunuyor mu?
  • Metin, geçmişteki deneyimlere ve bilgilere dayanarak mı yazılmış?

Kaynak Güvenilir mi?

Güvenilir bir kaynak:

  • Başta birincil kaynaklar (yani ilgili döneme ait materyaller) olmak üzere, doğruluğu kanıtlanmış diğer kaynaklardan oluşur.
  • Alıntılanan referansları ayrıntılı bir şekilde verir.
  • Her kaynağın kendi mantığını ve motivasyonunu göz önüne alır.
  • Olayları belgeleyerek tanıkların ifadelerini doğrular.

Her konuda olduğu gibi, bilgi kaynakları dikkatlice birbirinden ayırt edilmelidir. Bunun için aşağıdaki soruları göz önüne alabilirsiniz:

  • Metin, neden yazılmış? Kim tarafından yazılmış? Metnin hitap etmeyi amaçladığı okuyucu kitlesi, kimlerden oluşur?
  • Yazar tarafından sunulan bilgilerin ya da analizlerin önyargıları nedir?
  • Tartışmada boşluklar var mı? Yazar, bazı bilgileri neden göz ardı etmiş olabilir?

Bilim insanları araştırmalarını genellikle farklı bilgi kombinasyonlarına dayandırdıkları için tarihsel olaylar, farklı şekilde yorumlanabilir. Başta internet üzerinden materyaller olmak üzere, tüm tarihsel materyallerin kaynaklarının ve yazarlarının dikkatle incelenmesi, her zaman büyük önem taşır.

Kaynakta Sunulan Bağlam Nedir?

Güvenilir bir kaynak:

  • Bağlama büyük dikkat gösterir: çevre, durum, kronoloji ve sağduyu.
  • Siyasi şartları ve fiziksel coğrafyayı araştırır.

Tarihsel eylemler, ilgili tarihsel bağlamları içinde analiz edilmelidir. Tarihsel bağlam, daha önce gerçekleşen eylemler ve belli bir olaya yol açan şartlar hakkında fikir edinilmesini sağlar.

Holokost tarihi söz konusu olduğunda olaylar ve özellikle bireylerin ve kurumların o dönemdeki davranışları çalışılırken Avrupa tarihi, bir bütün olarak ele alınmalıdır. Bu bakış açısı, okuyucuların belirli eylem ve davranışları destekleyen ya da desteklemeyen şartları daha iyi anlamasını sağlar. Örneğin insanların Nazilere karşı neden direniş gösterdiği ya da göstermediği düşünülürken bir eylemin ne zaman ve nerede gerçekleştiği, bir eylemin bir kişi ve ailesi üzerinde hemen görülen sonuçları, Nazilerin bir ülkede ya da yerel bir nüfus üzerindeki kontrol düzeyi, yerel toplulukların farklı gruplara tarih içindeki tavırları ve olası saklanma yerlerinin olup olmadığı ve bunlarla ilişkili riskler, göz önünde bulundurulmalıdır.

Bir Metin, Geriye Dönük Olarak mı Yazılmış?

Güvenilir bir kaynak:

  • Kronolojik açıdan hatalı açıklamalar kullanmaktan ya da bir olayı günümüzdeki bilgilerle değerlendirmekten kaçınır.
  • Mevcut standartlar yerine ilgili dönemdeki bilgileri, teknolojiyi ve toplumsal normları hesaba katarak eylemleri ve motivasyonları analiz eder.

Örneğin: “Yahudiler neden Almanya’yı terk edip gitmedi?” sorusu düşünüldüğünde, savaş öncesi dönemde Yahudileri hedef alan baskıcı uygulamaların bir anda kabul edilip uygulanmadığını unutmamak gerekir. Ayrıca Yahudiler, savaş öncesinde hayata geçirilen bu tür uygulama ve yasalara benzer durumlarla farklı ülkelerde geçmişte de karşılaşmıştır. II. Dünya Savaşı öncesi Avrupa’daki hiç kimse, öldürme timlerinin ve öldürme merkezlerinin oluşturulacağını öngörüp tahmin edemezdi.

Güvenilir Olmayan Kaynaklar ve Holokost İnkârı

Sayıları az olsa da bazı kişiler, Holokost’un hayal ürünü olduğunu ya da abartıldığını söyleyerek ne yazık ki Holokost’u inkâr etmektedir. Bu kişiler, meşru bilimsel kaynaklar gibi görünen makale ve kitaplar yazmaktadır ancak “tarihsel” analizleri, yukarıdaki kriterlere uymamaktadır.

Aşağıdaki bağlantılara giderek Holokost’un inkârı hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Son Redaksiyon: Sep 12, 2023