Yahudi Partizanlar Gettolardan ve kamplardan kaçabilen bazı Yahudiler kendi çarpışma birimlerini oluşturmuşlardı. Bu savaşçılar ya da partizanlar yoğun ormanlık bölgelerde toplanmıştı. İşgal altındaki Sovyet topraklarında büyük bir partizan grubu Litvanya’nın başkenti Vilna yakınlarındaki bir ormanda gizleniyordu. Yüzlerce treni raydan çıkarıp, 3.000’den fazla Alman askeri öldürmüşlerdi.

Partizan olarak ormandaki hayat zordu. Bulunmamak için sürekli yer değiştirmek, yiyecek için çiftçilerin erzaklarını yağmalamak ve kışı kütük ve dallardan yapılmış derme çatma sığınaklarda geçirmek zorundaydılar. Partizanlara bazı yerlerde oranın köylüleri de yardım ediyordu, ancak kısmen yaygın olan Yahudi karşıtlığından, kısmen de yardım edenlerin sert şekilde cezalandırılmasından dolayı çoğunlukla yardımlara güvenemiyorlardı. Partizanlar sürekli olarak yerlerini Almanlara bildirebilecek yerel muhbir tehlikesi altında yaşıyordu.

Birçok Yahudi, düzenli Müttefik güçlerin Alman güçlerini yenebilmesine yardım etmek üzere Fransa ve İtalya’da oluşturulan partizan birimlerine katıldı. Bunlar sahte belgeler, kimlikler düzenliyor, Nazi karşıtı broşürler bastırıyor ve işbirlikçileri öldürüyordu.

1939’da Filistin’e göç etmiş bir Macar Yahudisi olan yirmi üç yaşındaki Hannah Senesh, direnişi ve kurtarma faaliyetlerini örgütlemek üzere İngilizlerin Alman hatlarının gerisine bıraktığı otuz iki Filistinli paraşütçüden biriydi. Bir şair olan Senesh, Macar Yahudilerini imha kampları konusunda uyarmak için 7 Haziran 1944’te Macaristan sınırını geçmeden önce arkadaşlarından birine bir şiir verdi. Şiir şu satırlarla bitiyordu: "Şerefi uğruna atmayı durdurabilecek güce sahip olan kalp kutsaldır. Alevi tutuşturmak uğruna yanarak tükenen kibrit kutsaldır". Senesh ertesi gün yakalanarak Macaristan’a ihanetten idam edildi.

Önemli Tarihler

20 Temmuz 1941
Minsk’te getto kurulma emri Direnişi Ateşledi
20 Temmuz 1941’de Almanlar Minsk’te bir getto kurulmasını emretti. Getto kurulduktan sonra birkaç gün içinde binlerce Yahudi öldürüldü. 1941 Ağustos’unda gettodaki Yahudiler bir yeraltı direniş ağı oluşturdu. Yeraltı ağının üyeleri getto nüfusunu bilgilendirmek için bir matbaa kurdu ve gazete yayınladı. Yeraltı ağı ayrıca gettodaki Yahudiler için saklanma yeri bulmak üzere getto dışındaki partizanlarla da iletişim kurdu. 1942 Mart’ında Almanların Minsk gettosunda düzenledikleri eylem sonucunda binlerce insan öldürüldü. Bundan kısa bir süre sonra, yeraltı direnişinin üyeleri gettoyu terk ederek, ormanlara yerleşmeye başladı ve partizan birimleri oluşturarak Almanlarla mücadeleye girişti. Ormanlardaki partizanlar gettodaki Yahudileri kurtarmak ve partizan üsleri kurdukları ormanlara getirmek için çalışmalara başladı. 1944’te yaklaşık 10.000 Yahudi ormanlara gelmek için Minsk gettosundan kaçtı, ama bu teşebbüs sırasında pek çok kişi de hayatını kaybetti.

Ocak 1942
Fransa’da Yahudi Ordusu
Yahudi Ordusu (Armee Juive; AJ) Siyonist gençler tarafından Fransa’da Toulouse’da kuruldu. AJ tüm Fransa’da faaliyet gösteriyordu. Ancak özellikle güney bölgelerinde etkindi. Üyeleri hem Yahudi, hem Yahudi olmayan gençlerden ve direniş gruplarından oluşuyordu. Askerî yöntemler ve sabotaj faaliyetleri konusunda eğitiliyorlardı. AJ üyeleri Yahudi yardım örgütlerine dağıtılmak üzere İsviçre’den Fransa’ya para kaçırıyordu. Bu para binlerce Yahudi’nin gizlenmesine katkıda bulundu. AJ Almanlarla işbirliği yapan bazı kişilere suikast düzenledi. Yahudi ve Yahudi olmayan yaklaşık 500 insanı sınırın öteki tarafına, tarafsız konumdaki İspanya’ya kaçırdı. 1943 ve 1944’te AJ, General Charles de Gaulle'ün Özgür Fransa Hareketi ve İç Direniş (FFI) güçleri de dâhil, Müttefik güçlerle yakın bağlar kurdu. 1944’te Fransa’nın özgürlüğe kavuşması sırasında AJ, Paris, Lyon ve Toulouse’da Alman işgaline karşı düzenlenen ayaklanma hareketlerine katıldı.

21 Ocak 1942
Vilna’da Birleşmiş Partizan Örgütü
Yahudilerin Vilna dışındaki Ponary’de toplu olarak öldürülmesinden sonra, Siyonist gençler Vilna gettosunda Birleşmiş Partizan Örgütü’nü (Fareynegte Partizaner Organizatsye, FPO) kurdu. Örgüt, gettonun imha edilme tehlikesiyle karşı karşıya kalması durumunda Almanlara karşı direniş için hazırlanmaya başladı ve diğer gettolarla iletişim kurarak silah temin edip direnişi teşvik etti. 1943 Eylül ayı başlarında Yahudileri gettodan süren Almanlar, FPO üyelerinin direnişiyle karşılaştı. FPO gettoyu terk etme kararı aldı ve yakın bölgelerdeki ormanlara kaçarak Almanlarla dışarıdan mücadeleye girişti. Son direniş savaşçısı grubu, getto 23 Eylül 1943’te nihai olarak imha edilmeden önce kaçtı. Kanalizasyon kanallarını kullanarak gettoyu terk ettiler ve Rudninkai ile Naroch ormanlarındaki partizanlara katıldılar.