Nazi Propagandası ve Sansür

Naziler, sansürü nasıl kullandı?

Naziler 1933 yılında iktidara geldiğinde Alman anayasasında ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğü, garanti altına alınmış durumdaydı. Naziler, kararnameler ve yasalar yoluyla bu yurttaşlık haklarını hükümsüz kılmış ve Alman demokrasisini mahvetmiştir. 1934 yılından itibaren Nazi hükümetini eleştirmek, yasadışı hâle gelmiştir. Hitler hakkında bir şaka yapmak bile hainlik olarak görülmüştür. Nazi Almanyasında yaşayan insanlar, istediklerini söyleyip yazamamışlardır.

Naziler dönemindeki sansür uygulamalarına aşağıdaki örnekler verilebilir:

• Nazi karşıtı gazetelerin kapatılması ya da ele geçirilmesi,
• Gazete, radyo ve haber filmlerinde hangi haberlerin yer aldığının kontrol edilmesi,
• Naziler tarafından Alman olmayan kategorisinde kabul edilen kitapların yasaklanması ve yakılması,
• II. Dünya Savaşı sırasında askerlerin eve yazdıkları mektupların kontrol edilmesi.

Naziler, propaganda araçlarını nasıl kullandı?

Naziler, fikir ve inançlarını desteklemek için propaganda araçlarından yararlanmıştır. Rejim, propaganda çalışmalarını Mart 1933’ten itibaren Joseph Goebbels’in liderliğinde yeni bir bakanlık bünyesinde merkezileştirmeye çalışmıştır. Bu bakanlık, Halkı Aydınlatma ve Propaganda Bakanlığı olarak adlandırılmıştır. 

Naziler, Nazi fikirlerini yaymak için farklı propaganda araçlarını kullanmıştır. Naziler dönemindeki propaganda çalışmalarına aşağıdaki örnekler verilebilir:

• Kartpostallarda, posterlerde ve basında Adolf Hitler’in resimleri kullanılarak Adolf Hitler’in yüceltilmesi,
• Dergilerde, filmlerde, çizgi filmlerde ve diğer kitle iletişim araçlarında Yahudiler hakkında kötü bir imaj ve olumsuz düşünceler yayılması, 
• Daha çok sayıda Almanın Nazi fikirlerini ve haberleri dinleyebilmesi için radyoların daha uygun fiyatlı hâle getirilmesi,
• Nazi konuşmalarının radyolarda ve kamuya açık hoparlörlerle yayınlanması,
• Şenlik havasında geçen büyük Nazi Partisi yürüyüşleri düzenlenmesi,
• Hitler Gençliği ve Alman Kızlar Birliği gibi Nazi ideallerini besleyen gruplar oluşturulması.

Propaganda ve sansür, birlikte nasıl çalışır?

Nazi rejiminde propaganda ve sansürün nasıl birlikte kullanıldığına en iyi örnek, ders kitaplarıdır. Naziler, okullarda öğrencilerin ne okuduğunu kontrol etmek amacıyla hem propaganda araçlarını, hem de sansürü kullanmıştır. Nazi sansürleri nedeniyle bazı ders kitaplarının sınıflarda kullanılması yasaklanmıştır. Yeni ders kitaplarıyla öğrencilere Nazi Partisi’ne itaat etmeleri, Hitler’i sevmeleri ve Yahudilerden nefret etmeleri öğretilmiştir.

Önemli Tarihler

10 Mayıs 1933
Nazi Kitap Yakma Olayları

1933 baharı boyunca Nazi üniversite öğrenci kuruluşları, profesörler ve kütüphaneciler, Alman olmadığını düşündükleri kitapların listesini hazırlamıştır. Bu listelerde Yahudi yazarlar tarafından kaleme alınan kitaplar yer almıştır. Ayrıca Yahudi olmadığı halde fikirleri Nazi idealleriyle zıt düşen yazarların kitapları da listeye alınmıştır. 10 Mayıs 1933 gecesi Naziler kitap yakma eylemleri gerçekleştirmiştir. Gece meşalelerle geçit törenlerinde yürünmüş, marşlar söylenmiş ve kitaplar açık havada yakılan büyük ateşlere atılmıştır. O gece 25.000’den fazla kitap yakılmıştır.

28 Mart 1935
Triumph of the Will (“İradenin Zaferi”) Adlı Propaganda Filminin Prömiyeri

Leni Riefenstahl’ın propaganda filmi Triumph of the Will (“İradenin Zaferi”) filminin prömiyeri Berlin’de yapılmıştır. Filmde 1934 yılında Nürnberg’de düzenlenen Nazi Partisi mitinginde çekilen görüntülere yer verilmiştir. Mitinge ait görüntülerde gülümseyen çocuklar, tezahürat yapan kalabalıklar ve üniformalı Naziler görülüyordu. Ayrıca askerî geçit törenleri ve Adolf Hitler’in bir konuşması da filmde yer alıyordu. Triumph of the Will (“İradenin Zaferi”), en utanç verici Nazi propaganda filmlerinden biridir. 

Eylül 1939
Almanların Yabancı Radyo İstasyonlarını Dinlemesinin Yasaklanması

1 Eylül 1939’da II. Dünya Savaşı başlamıştır. Kısa süre içinde Nazi rejimi, yabancı radyo yayınlarının dinlenmesini yasaklamıştır. Bu, Almanların savaşla ilgili duydukları bilgileri kontrol etmeye yönelik bir hamledir. Nazi rejimi, Almanya dışından gelen haber ve bilgileri bir güvenlik tehdidi olarak görmüştür. Bazı Almanların evlerindeki radyolardan erişebildiği yabancı radyo yayınlarından endişe duyulmuştur. Savaş ilerledikçe yabancı radyo istasyonlarını dinleyen insanlar, rejim tarafından idam cezasına bile çarptırılmıştır.