Ο Αγών μου

Τι είναι Ο Αγών μου και τι σημαίνει;

Ο Αγών μου του Αδόλφου Χίτλερ ήταν εν μέρει αυτοβιογραφία και εν μέρει πολιτικό μανιφέστο. Το βιβλίο Mein Kampf, Ο Αγών μου, προώθησε τις βασικές ιδέες του ναζισμού: τον άκρατο αντισημιτισμό, μια ρατσιστική κοσμοθεωρία και την επιθετική εξωτερική πολιτική με στόχο την κατάκτηση ζωτικού χώρου (Lebensraum) στην ανατολική Ευρώπη. 

Πότε και γιατί ο Χίτλερ έγραψε το βιβλίο Ο Αγών μου;

Ο Χίτλερ άρχισε να γράφει το «Ο Αγών μου» το 1924 στη φυλακή του Landsberg, μετά από την καταδίκη του για εσχάτη προδοσία στην απόπειρα ανατροπής της δημοκρατίας της Γερμανίας τον Νοέμβριο του 1923 στο λεγόμενο Πραξικόπημα της Μπυραρίας. Παρόλο που το πραξικόπημα απέτυχε, ο Χίτλερ χρησιμοποίησε την αίθουσα του δικαστηρίου στη δίκη του ως δημόσιο βήμα προκειμένου να διαδώσει τη ναζιστική προπαγάνδα. Εντελώς άγνωστος πριν από αυτό το γεγονός, απέκτησε αμέσως φήμη στον γερμανικό και διεθνή τύπο. Το δικαστήριο τον καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης πέντε ετών από την οποία εξέτισε λιγότερο από 9 μήνες. Με τη πολιτική του σταδιοδρομία στάσιμη, είχε την ελπίδα ότι η έκδοση του βιβλίου αφενός θα του απέφερε κάποια κέρδη, αφετέρου θα του χρησίμευε ως μέσο προπαγάνδας για να προωθήσει τις ριζοσπαστικές απόψεις του και να επιτεθεί σε εκείνους που κατηγορούσε ότι πρόδιδαν τον ίδιο και τη Γερμανία.

Αρχικά είχε δώσει στο βιβλίο τον τίτλο 4 ½ Jahre Kampf gegen Lüge, Dummheit und Feigheit. Eine Abrechnung (4 ½ χρόνια Αγώνα ενάντια στα Ψέματα, τη Βλακεία και τη Δειλία. Ημέρα της Κρίσης), αλλά τελικά περιορίστηκε στον μονολεκτικό τίτλο Ο Αγών μου. Το 1925, ο εκδοτικός οίκος του Ναζιστικού Κόμματος [Φραντς Έχερ Φερλάγκ (Franz Eher Verlag)] εξέδωσε τον πρώτο τόμο. Ο δεύτερος τόμος κυκλοφόρησε τον επόμενο χρόνο.

Το καλοκαίρι του 1928, ο Χίτλερ έγραψε ένα δεύτερο βιβλίο στο οποίο περιέγραφε περαιτέρω τις απόψεις του για την εξωτερική πολιτική, αλλά δεν εκδόθηκε ποτέ. Το κείμενο ήρθε στο φως το 1958, όταν το δακτυλογραφημένο χειρόγραφο ανακαλύφθηκε στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ ανάμεσα σε εκατομμύρια σελίδες εγγράφων που κατασχέθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Άνοδος του Ναζιστικού Κόμματος, Ο Αγών μου και η Προπαγάνδα

Ο Αγών μου δεν έγινε αμέσως το πρώτο βιβλίο σε πωλήσεις. Η πρώτη έκδοση των 10.000 αντιτύπων εξαντλήθηκε σε μεγάλο βαθμό και εκδόθηκε δεύτερη έκδοση, αλλά στη συνέχεια οι πωλήσεις μειώθηκαν γρήγορα. Αυτό άλλαξε γρήγορα το 1930, όταν το Ναζιστικό Κόμμα σημείωσε μεγάλη άνοδο στις κοινοβουλευτικές εκλογές. Το 1928, οι Ναζί κατείχαν μόνο 12 έδρες στο γερμανικό κοινοβούλιο (Reichstag) από τις περίπου 500. Το 1930 κατέλαβαν 107 έδρες. Το καλοκαίρι του 1932 με 230 έδρες έγιναν το πολιτικό κόμμα με τη μεγαλύτερη εκπροσώπηση στο κοινοβούλιο. Οι πωλήσεις του έργου Ο Αγών μου αυξήθηκαν αναλόγως. Έως τα τέλη του 1932, είχαν πουληθεί περίπου 230.000 αντίτυπα.

Μετά τον διορισμό του Χίτλερ ως καγκελαρίου της Γερμανίας στις 30 Ιανουαρίου 1933, η δημοφιλία του βιβλίου Ο Αγών μου αυξήθηκε κατακόρυφα και ο συγγραφέας έγινε πολυεκατομμυριούχος. Μόνο εκείνη τη χρονιά πουλήθηκαν περισσότερα από 850.000 αντίτυπα. Ο εκδότης, χρησιμοποιώντας μια επιθετική στρατηγική αγοράς, πίεσε το κοινό, τα γερμανικά ιδρύματα και τους οργανισμούς των Ναζί να αγοράζουν αντίτυπα. Ο μηχανισμός προπαγάνδας των Ναζί μεταμόρφωσε τον Αδόλφο Χίτλερ από έναν κοινό Γερμανό στρατιώτη και πολιτικό σε έναν αλάνθαστο, θεοποιημένο ηγέτη αυξάνοντας ταυτόχρονα δραματικά τις πωλήσεις. Μέχρι το τέλος του 1944, είχαν εκτυπωθεί περισσότερα από 12 εκατομμύρια αντίτυπα και τα περισσότερα από αυτά εκδόθηκαν μετά το 1939.

Ο εκδοτικός οίκος των Ναζί, για να αυξήσει τις πωλήσεις, δημιούργησε ειδικές ή αναμνηστικές εκδόσεις, καθώς και εκδόσεις σε γραφή μπράιγ, για νεόνυμφους και για τα 50ά γενέθλια του Χίτλερ το 1939. Επιπλέον, έδωσε την άδεια για τη μετάφραση του βιβλίου σε διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων και η αγγλική.

Ο Αγών μου μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Μετά την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας τον Μάιο του 1945, οι Σύμμαχοι άρχισαν να αφαιρούν συστηματικά τη ναζιστική προπαγάνδα (όπως βιβλία, χάρτες, ταινίες, αγάλματα, σημαίες και σύμβολα) από βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια, καταστήματα, κτίρια και δρόμους της πόλης. Σύμφωνα με τις οδηγίες που διατυπώθηκαν στις διασκέψεις ηγετών των Συμμάχων στη Γιάλτα και το Πότσνταμ, η Γερμανία έπρεπε να απαλλαγεί από τον μιλιταρισμό και τον ναζισμό για να μπορέσει να μετατραπεί σε μια δημοκρατική κοινωνία που δεν θα απειλούσε ποτέ ξανά την παγκόσμια ειρήνη.

Οι αξιωματούχοι των Συμμάχων στα κατεχόμενα εδάφη, ακολουθώντας αυτές τις πολιτικές, έθεσαν εκτός κυκλοφορίας το βιβλίο Ο Αγών μου και άλλα ναζιστικά κείμενα και απαγόρευσαν την επανέκδοσή τους. Στη συνέχεια, οι αμερικανικές αρχές μεταβίβασαν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην κυβέρνηση της Βαυαρίας, η οποία χρησιμοποίησε τη νομική ισχύ της για να εμποδίσει την επανέκδοση του βιβλίου του Χίτλερ στη Γερμανία και αλλού, με εξαίρεση τις εκδόσεις στην αγγλική γλώσσα. Παρά τις προσπάθειές της, η κυβέρνηση της Βαυαρίας δεν μπόρεσε ποτέ να σταματήσει πλήρως την επανεκτύπωση του βιβλίου Ο Αγών μου. Έχει εκδοθεί σε διάφορες γλώσσες σε έντυπη μορφή και διατίθεται σε ηλεκτρονική μορφή στο διαδίκτυο.

Τα μεσάνυχτα της 31ης Δεκεμβρίου 2015, έληξαν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για το βιβλίο Ο Αγών μου, σημαίνοντας έτσι το τέλος του επίσημου ελέγχου της κυβέρνησης της Βαυαρίας στο βιβλίο. Όσο πλησίαζε αυτή η προθεσμία, το έγκριτο Ινστιτούτο Σύγχρονης Ιστορίας της Γερμανίας στο Μόναχο δημοσίευσε μια κριτική έκδοση του έργου, η οποία θέτει σε εννοιολογικό πλαίσιο τις ιδέες του Χίτλερ και περιγράφει αναλυτικά τον τραγικό ρόλο που διαδραμάτισε η ναζιστική φυλετική ιδεολογία στο Ολοκαύτωμα.