Emanuel (Manny) Mandel

Ο Manny γεννήθηκε σε μια θρησκευόμενη εβραϊκή οικογένεια στο λιμάνι της πόλης Ρίγα, Λετονία. Σύντομα μετά τη γέννηση του Manny, ο πατέρας του αποδέχθηκε μια θέση ως ένας από τους τέσσερις επικεφαλής πρωτοψάλτες στη Βουδαπέστη και η οικογένεια επέστρεψε στην Ουγγαρία όπου είχαν ζήσει πριν το 1933. Έδρα του πατέρα του Manny ήταν η ξακουστή συναγωγή της οδού Rombach. Στο διάστημα μεταξύ των πολέμων, η Βουδαπέστη υπήρξε σημαντικό εβραϊκό κέντρο στην Ευρώπη.

1933-39: Ο πατέρας δεν με άφηνε να έχω ποδήλατο. Πίστευε ότι κάποιος θα μου το έπαιρνε επειδή ήμουν Εβραίος. Μετά την αντί-εβραϊκή νομοθεσία που ψηφίστηκε το 1938, οι Εβραίοι διώκονταν δριμύτατα στην Ουγγαρία. Ο πατέρας με ακολουθούσε μέχρι το σχολείο για να βεβαιωθεί ότι έφτανα εκεί με ασφάλεια. Το σχολείο μου ήταν μόλις μερικά τετράγωνα μακριά, αλλά φοβόταν ότι κάποιος μπορεί να έρθει από πίσω μου και να με σπρώξει στην κίνηση. Ο πατέρας έλεγε ότι τέτοια πράγματα είχαν ξανασυμβεί.

1940-44: Ήμουν μόλις αρκετά μεγάλος για να βγαίνω μόνος και να εξερευνώ τη γειτονιά μου, όταν οι Γερμανοί έφθασαν στη Βουδαπέστη τον Μάρτιο του 1944. Η μητέρα μού είπε ότι θα μας εκτόπιζαν. Δεν ήμουν σίγουρος τι σήμαινε αυτό, μόνο ότι θα φεύγαμε. Ακουγόταν σαν περιπέτεια, αλλά η μητέρα είπε ότι ήταν σοβαρό. Ήμασταν με μια ομάδα Εβραίων που οι Γερμανοί αντάλλαξαν για φορτηγά. Φύγαμε με τρένα· το βράδυ κοιμόμασταν έξω σε σκηνές. Φτάσαμε στο στρατόπεδο Μπέργκεν-Μπέλσεν. Ήταν λασπωμένα και τα παπούτσια μου διαλύθηκαν. Αυτό σήμαινε ότι δεν μπορούσα να τρέξω τριγύρω· το τρέξιμο ήταν το μόνο «παιχνίδι» που είχαμε.

Μετά τον πόλεμο, ο Manny πήγε στην Ελβετία με τη μητέρα του για αρκετούς μήνες, προτού μεταναστεύσει στην Παλαιστίνη το 1945. Μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1949.