German publication on multiracial children in the Rhineland

Ναζιστικές διώξεις μαύρων στη Γερμανία

Όταν οι Ναζί ανέλαβαν την εξουσία το 1933, υπήρχαν αρκετές χιλιάδες μαύροι που ζούσαν στη Γερμανία. Το ναζιστικό καθεστώς τους παρενοχλούσε και τους δίωκε, καθώς οι Ναζί έβλεπαν τους μαύρους ως κατώτερους. Παρόλο που δεν υπήρχε κάποιο κεντρικό, συστηματικό πρόγραμμα που στοχοποιούσε μαύρους για εκτέλεση, πολλοί μαύροι φυλακίστηκαν, υποβλήθηκαν σε αναγκαστική στείρωση και δολοφονήθηκαν από τους Ναζί.

Σημαντικά γεγονότα

  • 1

    Οι μαύροι στη Γερμανία ήταν θύματα παρενοχλήσεων και διακρίσεων στη Γερμανία. (Οι Ναζί παρενοχλούσαν και έκαναν διακρίσεις σε βάρος των μαύρων στη Γερμανία.) Οι φυλετικοί νόμοι του καθεστώτος περιόρισαν τις κοινωνικές και οικονομικές τους προοπτικές.

  • 2

    Το ναζιστικό καθεστώς εξανάγκασε σε στείρωση άγνωστο αριθμό μαύρων και πολυφυλετικών ατόμων, περιλαμβανομένων τουλάχιστον 385 πολυφυλετικών παιδιών από τη Ρηνανία (που αποκαλούνταν υποτιμητικά ως τα «μπάσταρδα της Ρηνανίας».

  • 3

    Δεν υπήρχε συντονισμένο κύμα συλλήψεων που στοχοποιούσε όλους τους μαύρους στη Γερμανία. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί μαύροι κατέληξαν έγκλειστοι σε πτωχοκομεία, φυλακές, νοσοκομεία, ψυχιατρεία και στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Εισαγωγή

Όταν ο Αδόλφος Χίτλερ και οι Ναζί ανέλαβαν την εξουσία το 1933, υπήρχαν αρκετές χιλιάδες μαύροι που ζούσαν στη Γερμανία. Ήταν θύματα διακρίσεων από το ναζιστικό καθεστώς, καθώς οι Ναζί έβλεπαν τους μαύρους ως φυλετικά κατώτερους. Τη ναζιστική εποχή (1933-1945), οι Ναζί βασίστηκαν σε φυλετικούς νόμους και πολιτικές για να περιορίσουν τις οικονομικές και κοινωνικές προοπτικές των μαύρων στη Γερμανία. Επίσης, παρενόχλησαν, φυλάκισαν, στείρωσαν και δολοφόνησαν έναν άγνωστο αριθμό μαύρων. 

Ιστορία της μαύρης κοινότητας της Γερμανίας πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αρκετές χιλιάδες μαύρων μετανάστευσαν στη Γερμανία από την Αφρική, τη Βόρεια και Νότια Αμερική και την Καραϊβική. Σχεδόν όλοι από αυτούς τους μετανάστες ήταν άντρες. Ένας σημαντικός αριθμός μετανάστευσε από τις αφρικανικές αποικίες της Γερμανίας, ειδικότερα από το Καμερούν. Κατά την αποικιακή περίοδο, οι Γερμανοί επέβαλαν αυστηρούς μεταναστευτικούς περιορισμούς στους υπηκόους των αποικιών τους. Οι γερμανικές αρχές ήθελαν να περιορίσουν τον αριθμό των μαύρων μόνιμων κατοίκων στη Γερμανία και να μειώσουν την επέκταση του μαύρου πληθυσμού εκεί. 

Παρά τους περιορισμούς, πολλοί μαύροι άντρες από τις αποικίες και όχι μόνο, έρχονταν συχνά στη Γερμανία για να μάθουν κάποια τέχνη ή να βρουν κάποια δουλειά. Αναζητούσαν εκπαιδευτικές ευκαιρίες ως βοηθοί και μαθητευόμενοι. Επίσης, έφταναν για να δουλέψουν ως υπηρέτες και ναύτες. Ένας μεγάλος αριθμός ήρθε στη Γερμανία ως αμειβόμενοι ηθοποιοί σε εκμεταλλευτικές δημόσιες εκθέσεις, γνωστές ως ανθρώπινοι ζωολογικοί κήποι.

Η πλειοψηφία των μαύρων που μετανάστευαν, σκόπευαν να μείνουν στη Γερμανία μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Οι περισσότεροι μαύροι που ταξίδεψαν στη Γερμανία επέστρεψαν στις πατρίδες τους πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918). Μια μειοψηφία επέλεξε να παραμείνει. Επίσης, κάποιοι μαύροι που δεν ήθελαν να παραμείνουν στη Γερμανία είχαν παγιδευτεί εκεί λόγω του πολέμου. Το ξέσπασμα των συγκρούσεων το 1914 περιόρισε τα διεθνή ταξίδια και τη μετανάστευση εντός και εκτός Ευρώπης. 

Ακόμη και μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1918, οι περισσότεροι υπήκοοι των πρώην αποικιών της Γερμανίας δεν μπορούσαν να επιστρέψουν εύκολα στις πατρίδες τους ή να ταξιδέψουν στο εξωτερικό. Αυτό συνέβη γιατί η Γερμανία έχασε τις αποικίες της στις μεταπολεμικές συνθηκολογήσεις. Στη νέα μεταπολεμική κατάσταση, πρώην υπήκοοι των πρώην αποικιών της Γερμανίας δεν είχαν γερμανική υπηκοότητα, ούτε πρόσβαση σε διαβατήρια ή ταξιδιωτικά έγγραφα. Είχαν αποκλειστεί στη Γερμανία, η οποία τότε ήταν γνωστή ως Δημοκρατία της Βαϊμάρης και δεν είχε πλέον επίσημους δεσμούς με τις πρώην αποικίες της. 

Οι μαύροι κάτοικοι της Γερμανίας κατά την περίοδο της Βαϊμάρης (1918-1933)

Slide shown during lectures at the State Academy for Race and Health in Dresden

Η κόρη μιας λευκής Γερμανίδας και ενός μαύρου Γάλλου στρατιώτη στέκεται ανάμεσα σε λευκές συμμαθήτριές της, Μόναχο, 1936. Αυτή η εικόνα είχε περιληφθεί ως διαφάνεια σε διαλέξεις σχετικά με τη γενετική, την εθνολογία και τη φυλετική αναπαραγωγή στην Κρατική Ακαδημία για τη Φυλή και την Υγεία στη Δρέσδη, Γερμανία.

Πηγές:
  • Library of Congress

Κατά την Δημοκρατία της Βαϊμάρης, η Γερμανία φιλοξενούσε μια μικρή, μαύρη κοινότητα, αποτελούμενη κυρίως από άντρες, της οποίας τα μέλη είχαν μεταναστεύσει στη Γερμανία πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, κάποιοι από αυτούς τους άντρες γνώρισαν και παντρεύτηκαν ντόπιες Γερμανίδες και δημιούργησαν οικογένειες. Πολλές μεικτές οικογένειες ζούσαν πολύ κοντά μεταξύ τους σε μεγάλες πόλεις, όπως το Βερολίνο και το Αμβούργο, καθώς και το Μόναχο, το Ανόβερο και το Βίζμπαντεν. 

Περιθωριοποίηση στην κοινωνία της Γερμανίας της Βαϊμάρης

Ο ρατσισμός ήταν μέρος της καθημερινότητας των μαύρων στη Γερμανία της Βαϊμάρης. Αυτό καθιστούσε δύσκολη την εύρεση εργασίας, μια κατάσταση που επιδεινώθηκε από τη Μεγάλη Ύφεση. Οι λευκές Γερμανίδες που παντρεύτηκαν μαύρους άντρες περιθωριοποιούνταν συχνά, πράγμα που δυσκόλευε την εύρεση εργασίας και για αυτές. Οι μαύροι συχνά περιθωριοποιούνταν από τις ίδιες τις οικογένειές τους. Για παράδειγμα, ο Τέοντορ Βόνια Μίκαελ, που γεννήθηκε το 1925 στο Βερολίνο από πατέρα μαύρο από το Καμερούν και μητέρα λευκή Γερμανίδα, θυμάται ότι ο πατέρας του ήταν «θέμα ταμπού» στην οικογένεια της μητέρας του. 

Η απουσία υπηκοότητας ήταν κεντρικό πρόβλημα για τις μεικτές οικογένειες. Ως αποτέλεσμα της περιπλοκότητας της Γερμανικής υπηκοότητας εκείνη την εποχή, η συντριπτική πλειοψηφία των μαύρων ανδρών δεν ήταν Γερμανοί πολίτες. Αυτό επηρέαζε τις συζύγους και τα παιδιά τους, των οποίων η υπηκοότητα εξαρτόταν από την υπηκοότητα του συζύγου και πατέρα. Χωρίς υπηκοότητα, οι μαύροι άντρες, οι λευκές σύζυγοί τους και τα παιδιά τους αδυνατούσαν να ενσωματωθούν πλήρως στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή της Γερμανίας. 

Μαύροι καλλιτέχνες και ο πολιτισμός της Βαϊμάρης

Ενώ η μαύρη κοινότητα στη Γερμανία ήταν μικρή και περιθωριοποιημένη, η παρουσία της δεν ήταν άγνωστη. Στη δεκαετία του 1920, οι μαύροι στη Γερμανία ήταν ιδιαίτερα ορατοί στη ζωντανή και πρωτοποριακή πολιτιστική ζωή της εποχής της Βαϊμάρης. Ο αυξανόμενος ενθουσιασμός των Γερμανών για την αφροαμερικανική μουσική και τέχνη πρόσφερε στους μαύρους της Γερμανίας νέες ευκαιρίες για συμμετοχή στα καλλιτεχνικά δρώμενα, είτε ήταν αφροαμερικανοί είτε όχι. Απασχολούνταν σε θέατρα, τσίρκα, ταινίες και κέντρα ζωντανής μουσικής, όπως κλαμπ και καμπαρέ. 

«Τα μπάσταρδα της Ρηνανίας»: Πολυφυλετικά παιδιά στη Ρηνανία 

Κατά την περίοδο της Βαϊμάρης, είχαν γεννηθεί 600 με 800 πολυφυλετικά παιδιά στη Ρηνανία, μια περιοχή στη δυτική Γερμανία. Ο γερμανικός τύπος αναφερόταν σε αυτά με τον υποτιμητικό χαρακτηρισμό «μπάσταρδα της Ρηνανίας» (Reinlandbastarde). Οι μητέρες τους ήταν λευκές Γερμανίδες και οι πατέρες τους κυρίως στρατιώτες από τις Γαλλικές αποικίες που ήταν μέρος της μεγάλης Συμμαχικής κατοχής στη Ρηνανία (1918-1930). Παρόλο που πολλοί από αυτούς τους στρατιώτες ήταν Βορειοαφρικανοί ή Ασιάτες, στον δημόσιο διάλογο θεωρούνταν μαύροι. 

German publication on multiracial children in the Rhineland

Εικόνες από γερμανικό δημοσίευμα σχετικά με την κατοχή της Ρηνανίας (1918-1930), μιας περιοχής στη δυτική Γερμανία, και τα πολυφυλετικά παιδιά που γεννήθηκαν εκεί από λευκές Γερμανίδες μητέρες και μαύρους στρατιώτες. Έκδοση 1936-1939.

Πηγές:
  • Library of Congress

Αυτά τα παιδιά είχαν αμφιλεγόμενη θέση στην κοινωνία της Γερμανίας της Βαϊμάρης, λόγω της διαφυλετικής καταγωγής τους. Συχνά ήταν θύματα διακρίσεων, λόγω των πατέρων τους και της εμφάνισής τους. Παρόλα αυτά δεν ήταν παρίες. Τα περισσότερα είχαν Γερμανική υπηκοότητα από τις άγαμες μητέρες τους. Τα παιδιά αυτά συχνά περιθωριοποιούνταν κοινωνικά. Βίωναν ρατσισμό από τους γείτονές τους, τους συμμαθητές τους, ακόμη και τις οικογένειές τους. Κάποια παρέμειναν με τις βιολογικές μητέρες τους ή τις οικογένειές τους, αλλά άλλα βρέθηκαν σε ορφανοτροφεία ή υιοθετήθηκαν. 

Οι μαύροι στο ναζιστικό καθεστώς (1933-1945)

Ο Αδόλφος Χίτλερ και το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα ξεκίνησαν να εφαρμόζουν νομικά και πρακτικά τις ψευδείς ρατσιστικές ιδέες τους για τη φυλή όταν πήραν την εξουσία το 1933. Οι Ναζί ήθελαν να δημιουργήσουν μια φυλετικά καθαρή Γερμανία και θεωρούσαν ότι οι Γερμανοί ήταν μέλη της υποτιθέμενα ανώτερης «Άριας» φυλής. Στοχοποίησαν Εβραίους, Ρομά και μαύρους ως «μη Άριους» και μέλη των υποτιθέμενα κατώτερων φυλών. Οι Ναζί θέσπισαν νόμους που περιόρισαν τα δικαιώματα των μη Άριων Γερμανών. Αυτοί οι νόμοι είχαν σκοπό κυρίως να περιθωριοποιήσουν τους Εβραίους, όμως εφαρμόζονταν και στους μαύρους και τους Ρομά

Για τους μαύρους Γερμανούς, η ναζιστική περίοδος ήταν μια περίοδος κλιμακούμενων διώξεων, περιθωριοποίησης και απομόνωσης. Παρόλο που είχαν αντιμετωπίσει τον ρατσισμό της περιόδου της Βαϊμάρης, ο θεσμοποιημένος ρατσισμός του ναζιστικού καθεστώτος έκανε τη ζωή των μαύρων και των οικογενειών τους ακόμη πιο δύσκολη και επισφαλή. Ως αποτέλεσμα, οι μαύροι στη Γερμανία θεώρησαν την άνοδο των Ναζί στην εξουσία σαν σημείο καμπής στις ζωές τους. 

Οι Ναζί δίωκαν τους μαύρους στη Γερμανία όχι μόνο λόγω της φυλής τους, αλλά και για άλλους λόγους, όπως οι πολιτικές τους απόψεις. Για παράδειγμα, ο Ιλάριος «Λάρι» Γκίλγκες (γ. 1909) ήταν μαύρος Γερμανός χορευτής και Κομμουνιστής ακτιβιστής από το Ντίσελντορφ της Γερμανίας. Οι Ναζί τον δολοφόνησαν στις 20 Ιουνίου του 1933 και άφησαν το σώμα του στον δρόμο. Ο φόνος του Γκίλγκες συνέβη στους πρώτους μήνες του ναζιστικού καθεστώτος, καθώς οι Ναζί προσπαθούσαν να καταστρέψουν το Κομμουνιστικό κίνημα.

Η ναζιστική ρατσιστική ιδεολογία διείσδυσε σε όλες τις πλευρές της ζωής στη Γερμανία. Πολλοί Γερμανοί ενστερνίστηκαν αυτήν την ιδεολογία και περιθωριοποιούσαν τους μαύρους με δική τους πρωτοβουλία. Ως αποτέλεσμα, η εύρεση και διατήρηση εργασίας για τους μαύρους έγινε ολοένα δυσκολότερη. Οι συνάδελφοι και τα αφεντικά απέφευγαν να συνεργάζονται με άτομα των οποίων το χρώμα δέρματος τους χαρακτήριζε ως παρείσακτους στη ναζιστική φυλετική κοινωνία. Οι απολύσεις, οι εξώσεις και η φτώχεια ήταν καθημερινότητα. Μερικοί μαύροι θυμούνται τη ζωή στη ναζιστική Γερμανία σαν μια εποχή όπου άγνωστοι τους έφτυναν και τους απηύθυναν ρατσιστικά σχόλια, με πλήρη ασυλία.

Ο Νόμος περί Αποκατάστασης της Επαγγελματικής Δημόσιας Υπηρεσίας

Ήταν ξεκάθαρο σχεδόν αμέσως ότι το ναζιστικό καθεστώς σκόπευε να περιθωριοποιήσει τους μαύρους από τη γερμανική κοινωνία. 

Τον Απρίλιο του 1933, ο Νόμος περί Αποκατάστασης της Επαγγελματικής Δημόσιας Υπηρεσίας απομάκρυνε άτομα «μη Άριας καταγωγής» από τις γερμανικές δημόσιες υπηρεσίες. Το διάταγμα αυτό ήταν ασαφές σχετικά με τον ορισμό της «μη Άριας καταγωγής». Η πρόθεση να περιθωριοποιήσουν τους Εβραίους ήταν προφανής, όμως μετέπειτα διατάγματα ξεκαθάρισαν ότι αυτό ίσχυε και για τους μαύρους και Ρομά. Πρακτικά, σχετικά λίγοι μαύροι επηρεάστηκαν από αυτόν τον νόμο, καθώς μόνο πολίτες μπορούσαν να είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Και οι περισσότεροι από τους μαύρους που ήταν Γερμανοί πολίτες ήταν ακόμη πολύ νέοι για να εργαστούν στις δημόσιες υπηρεσίες. Παρ’ όλα αυτά, το διάταγμα αυτό και μετέπειτα φυλετικοί περιορισμοί περιόρισαν σημαντικά μελλοντικές επαγγελματικές ευκαιρίες εργασίας και καριέρας. Επίσης, έκανε ξεκάθαρο ότι οι Ναζί δεν θεωρούσαν τους μαύρους μέρος της Γερμανικής εθνικής κοινότητας (Volksgemeinschaft). 

Οι φυλετικοί νόμοι της Νυρεμβέργης 

Τον Σεπτέμβριο του 1936, το ναζιστικό καθεστώς ανακοίνωσε τους Φυλετικούς Νόμους της Νυρεμβέργης, οι οποίοι θεσμοθέτησαν νομικά τις ναζιστικές φυλετικές ιδέες. Αυτοί οι νόμοι στοχοποιούσαν κυρίως Εβραίους. Όμως, από τον Νοέμβριο του 1935, οι Νόμοι της Νυρεμβέργης ίσχυαν για τους Ρομά και μαύρους, τους οποίους το καθεστώς αποκαλούσε υποτιμητικά ως «τσιγγάνους, νέγρους και τα μπάσταρδά τους» (Zigeuner, Neger und ihre Bastarde). 

Υπήρχαν δύο Φυλετικοί Νόμοι της Νυρεμβέργης. Ο πρώτος, ο Νόμος Υπηκοότητας του Ράιχ, όριζε τον Γερμανό πολίτη ως άτομο που είναι «γερμανικού ή συγγενικού αίματος». Σκοπός του ήταν ο αποκλεισμός ατόμων τα οποία το καθεστώς έβλεπε ως κατώτερα (κυρίως Εβραίους, Ρομά και μαύρους) από τα πολιτικά δικαιώματα στη Γερμανία. 

Ο δεύτερος ήταν ο Νόμος για την Προστασία του Γερμανικού Αίματος και Τιμής. Αυτός ο νόμος απαγόρευε τη φυλετική επιμειξία ή αυτό που αποκαλούνταν «φυλετικό εκφυλισμό» (Rassenschande). Απαγόρευε μελλοντικές επιγαμίες και σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ Εβραίων και ατόμων «γερμανικού ή συγγενικού αίματος». Μια μετέπειτα προσθήκη στον νόμο απαγόρευε στους μαύρους στη Γερμανία να παντρεύονται άτομα «γερμανικού ή συγγενικού αίματος». Ο στόχος ήταν να εμποδίσουν τους μαύρους να παντρεύονται και να κάνουν παιδιά με Γερμανούς. 

Διώξεις και διακρίσεις ενάντια σε μεικτά ζευγάρια στη ναζιστική Γερμανία

Οι Φυλετικοί Νόμοι της Νυρεμβέργης κατέστησαν πολύ δύσκολο για τους μαύρους στη Γερμανία να παντρευτούν, να δημιουργήσουν οικογένειες ή να χτίσουν ένα μέλλον. Ειδικότερα, επηρέασαν όσους ήταν σε ηλικία αναπαραγωγής και γάμου. Παρόλο που ήταν νόμιμο για τους μαύρους να παντρεύονται μεταξύ τους, αυτά τα ζευγάρια ήταν σπάνια, λόγω του μικρού μεγέθους της μαύρης κοινότητας. 

Παρά τους Νόμους της Νυρεμβέργης, κάποιοι μαύροι και Γερμανοί «Άριοι» συνέχιζαν να συνάπτουν σχέσεις. Αυτές οι σχέσεις ήταν επικίνδυνες και για τους δύο συντρόφους, ειδικά για όσους επέλεγαν να παντρευτούν νόμιμα. Στη ναζιστική Γερμανία, όλοι έπρεπε να καταθέσουν αίτηση για άδεια γάμου. Όταν τα διαφυλετικά ζευγάρια κατέθεταν αιτήσεις, οι αιτήσεις τους απορρίπτονταν συστηματικά για φυλετικούς λόγους. Αυτές οι αιτήσεις έστρεφαν την προσοχή των κυβερνητικών αρχών στις διαφυλετικές σχέσεις των ζευγαριών. Αυτό συχνά είχε άσχημες συνέπειες για το ζευγάρι. Σε πολλές περιπτώσεις , οι αιτήσεις γάμου κατέληγαν σε παρενόχληση, στείρωση και τον εξαναγκασμό του ζευγαριού σε χωρισμό. 

Τα νόμιμα ζευγάρια των οποίων οι γάμοι προϋπήρχαν των Νόμων της Νυρεμβέργης, παρενοχλούνταν από το ναζιστικό καθεστώς. Το καθεστώς πίεζε της λευκές Γερμανίδες να πάρουν διαζύγιο από τους μαύρους συζύγους τους. Τα διαφυλετικά ζευγάρια και τα παιδιά τους ήταν θύματα προσβολών, συχνά και επιθέσεων όταν εμφανίζονταν μαζί δημόσια. Για παράδειγμα, οι Ναζί δημοσιογράφοι λοιδορούσαν και προσέβαλλαν τακτικά τον Ντουάλα Μισίπο, έναν άντρα από το Καμερούν, και την διαφυλετική του οικογένεια στις σελίδες της τοπικής κομματικής εφημερίδας. Ούτε αυτός ούτε η λευκή Γερμανίδα σύζυγός του μπορούσαν να εργαστούν. 

Υπήρξαν τουλάχιστον δύο γνωστές περιπτώσεις μαύρων αντρών οι οποίοι τιμωρήθηκαν, τουλάχιστον εν μέρει επειδή είχαν σεξουαλικές σχέσεις με λευκές Γερμανίδες. 

Αποκλεισμός μαύρων παιδιών από τα σχολεία

Όπως και οι γονείς τους, πολλά μαύρα παιδιά στη Γερμανία έζησαν τη ναζιστική εποχή ως μια περίοδο μεγάλης μοναξιάς, απομόνωσης και αποκλεισμού. Πολλά μαύρα παιδιά ένιωθαν Γερμανοί και ήθελαν να συμμετάσχουν στον γενικό ενθουσιασμό. Ωστόσο, τα πολυφυλετικά παιδιά δεν είχαν θέση στη ναζιστική ρατσιστική ιδεολογία. Ο Χανς Μασακουάι, του οποίου ο πατέρας ήταν από τη Λιβερία και η μητέρα από τη Γερμανία, θυμόταν τη μέρα που η τάξη του πήγε σε μια παρέλαση, στην οποία θα εμφανιζόταν ο Αδόλφος Χίτλερ. 

«Τώρα θα είχαμε την ευκαιρία να δούμε [τον Χίτλερ] με τα ίδια μας τα μάτια... Κι εγώ ήμουν ένα σγουρόμαλλο, με σκούρα επιδερμίδα οκτάχρονο παιδί, εν μέσω μιας θάλασσας ξανθών γαλανομάτικων παιδιών, γεμάτος παιδικό πατριωτισμό, προστατευμένος ακόμη από την άγνοιά μου. Όπως όλοι γύρω μου, επευφημούσα τον άντρα ο οποίος είχε αφιερώσει τη ζωή του στην καταστροφή «κατώτερων μη Άριων», σαν εμένα». 

Hans J. Massaquoi, Destined to Witness: Growing up Black in Nazi Germany (Καταδικασμένος θεατής: Μεγαλώνοντας ως μαύρος στη ναζιστική Γερμανία)

Για τα μαύρα παιδιά στη ναζιστική Γερμανία, τα σχολεία έγιναν χώροι ταπείνωσης. Τα μαύρα παιδιά συχνά ταπεινώνονταν στα μαθήματα φυλετικής επιστήμης και γελοιοποιούνταν από δασκάλους που υποστήριζαν τους Ναζί.

 A German teacher singles out a child with "Aryan" features for special praise in class.

Ένας Γερμανός δάσκαλος ξεχωρίζει ένα παιδί με «Άρια» χαρακτηριστικά επαινώντας το στην τάξη. Η χρήση τέτοιων παραδειγμάτων δίδαξε τους μαθητές να κρίνουν ο ένας τον άλλο με φυλετική οπτική. Γερμανία, κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Πηγές:
  • DIZ Muenchen GMBH, Sueddeutscher Verlag Bilderdienst

Η ναζιστικοποίηση του εκπαιδευτικού συστήματος περιόρισε δραματικά τα δικαιώματα των Εβραίων παιδιών στην συμμετοχή σε δημόσια σχολεία, αλλά επηρέασε εξίσου μαύρα παιδιά στη δεκαετία του 1930. Κάποιοι μαύροι μαθητές αποβάλλονταν και δεν μπορούσαν να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους. Ελάχιστα ιδιωτικά σχολεία δέχονταν μαύρους μαθητές. Η δυνατότητα μαθητείας, η οποία στη Γερμανία ήταν βασική στην εύρεση εργασίας, έγινε ολοένα δυσκολότερη.

Στην αρχή, οι διακρίσεις στους μαθητές σχολείων ήταν μεμονωμένες και αποτελούσαν τοπικές πρωτοβουλίες. Ωστόσο, όταν οι Ναζί άρχισαν να ελέγχουν περισσότερο την εκπαίδευση, εισήγαγαν επίσημους αποκλεισμούς. Τον Νοέμβριο του 1938, μετά τη Νύχτα των Κρυστάλλων, το ναζιστικό καθεστώς απαγόρευσε σε όλα τα εβραιόπουλα να συμμετάσχουν στα γερμανικά δημόσια σχολεία. Τον Μάρτιο του 1941, το ναζιστικό καθεστώς απαγόρευσε επίσημα τη συμμετοχή μαύρων και Ρομά παιδιών στα δημόσια σχολεία. 

Αναγκαστική στείρωση των μαύρων στη ναζιστική Γερμανία

Οι Ναζί χρησιμοποιούσαν την αναγκαστική στείρωση στις διώξεις μαύρων στη Γερμανία, ειδικά στα πολυφυλετικά παιδιά στη Ρηνανία. 

Η στείρωση είναι μια επέμβαση, η οποία κάνει τους ανθρώπους ανίκανους να αποκτήσουν παιδιά, τον άνδρα να γονιμοποιήσει και τη γυναίκα συλλάβει. Σήμερα, η αναγκαστική στείρωση διώκεται ως έγκλημα πολέμου ή έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, σύμφωνα με τους διεθνείς νόμους. Οι Ναζί στείρωσαν παρά τη θέλησή τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, μεταξύ αυτών άτομα με αναπηρίες, Ρομά και μαύρους. Οι Ναζί ηγέτες πίστευαν ότι αυτά τα άτομα αποτελούσαν απειλή για την υγεία, τη δύναμη και την καθαρότητα της Άριας φυλής.

Το ναζιστικό καθεστώς στείρωσε με τη βία εκατοντάδες μαύρους, καθώς οι Ναζί ήθελαν να εξαλείψουν τη λεγόμενη «φυλετική επιμειξία». Έτσι, πέραν των Νόμων της Νυρεμβέργης που απέτρεπαν τους διαφυλετικούς γάμους, το ναζιστικό καθεστώς χρησιμοποίησε την αναγκαστική στείρωση για να αποτρέψει μελλοντικές γενιές μαύρων στη Γερμανία. 

Κάποιοι μαύροι στη ναζιστική Γερμανία στειρώθηκαν μετά από δικαστική εντολή, βάσει του νόμου του 1933 για την πρόληψη γεννήσεων παιδιών με κληρονομικά νοσήματα («Νόμος Κληρονομικής Υγείας»). Αυτός ο νόμος επέβαλε τη στείρωση ατόμων με ορισμένες σωματικές και ψυχικές αναπηρίες, περιλαμβανομένων ατόμων που ενέπιπταν στην ασαφή κατηγορία των «minderwetrig» ή «χαμηλής νοημοσύνης». Ένας μικρός αριθμός μαύρων ήταν ανάμεσα στους περίπου 400.000 Γερμανούς που στειρώθηκαν βάσει αυτού του νόμου. Για παράδειγμα, ο Φέρντιναρντ Άλεν, που είχε πατέρα μαύρο Γερμανό και μητέρα λευκή Γερμανίδα, υπέφερε από επιληψία, για την οποία και ιδρυματοποιήθηκε, καθώς ήταν μια από τις παθήσεις που απαριθμούνταν στον νόμο. Στειρώθηκε μετά από δικαστική εντολή το 1935. Στις 15 Μαΐου του 1941, οι Ναζί δολοφόνησαν τον Άλεν στο Μπέρνμπουργκ , στο πλαίσιο του προγράμματος Τ4 (το ναζιστικό πρόγραμμα μαζικών δολοφονιών που στοχοποίησε άτομα με αναπηρίες). 

Οι Ναζί επίσης στείρωσαν μαύρους στη Γερμανία, για αποκλειστικά φυλετικούς λόγους. Στη δεκαετία του 1930, η Γκεστάπο οργάνωσε ένα μυστικό πρόγραμμα στείρωσης των πολυφυλετικών παιδιών στη Ρηνανία. Ως μέρος αυτής της προσπάθειας, οι γιατροί στείρωσαν με χειρουργική επέμβαση τουλάχιστον 385 παιδιά και εφήβους, μέχρι το τέλος του 1937. Καθώς δεν υπήρχε νομική βάση για τη στείρωσή τους, οι οικογένειές τους εξαναγκάζονταν να συναινέσουν στις επεμβάσεις. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το ναζιστικό καθεστώς στείρωσε παρά τη θέλησή τους άλλους μαύρους στη Γερμανία, συχνά χωρίς νομική βάση. Αυτές οι στειρώσεις στόχευαν ειδικότερα μαύρους και πολυφυλετικούς εφήβους, γεννημένους στη Γερμανία, και που οι Ναζί πίστευαν ότι εισέρχονταν στην εφηβεία ή ήταν ήδη σεξουαλικά ενεργοί.

Προσαρμογή στη ζωή υπό το ναζιστικό καθεστώς: Οι τέχνες ως πηγή εισοδήματος

Οι περισσότεροι μαύροι που ζούσαν στη Γερμανία το 1933, όταν οι Ναζί ανέλαβαν την εξουσία, πρακτικά παγιδεύτηκαν στη χώρα για όλη τη ναζιστική περίοδο. Παρόλο που μερικοί προσπάθησαν να δραπετεύσουν από τη ναζιστική Γερμανία, για τη συντριπτική πλειοψηφία αυτό ήταν αδύνατο. Οι περισσότεροι μαύροι στη Γερμανία δεν μπορούσαν να βγάλουν άδειες παραμονής σε άλλες χώρες ή να μεταναστεύσουν νόμιμα αλλού, λόγω προβλημάτων με την υπηκοότητά τους. Οι μαύροι στη Γερμανία δεν είχαν άλλη επιλογή από την προσαρμογή στη ζωή υπό το ναζιστικό καθεστώς. 

Ωστόσο, οι οικονομικοί και κοινωνικοί περιορισμοί που τους επιβάλλονταν έκαναν την καθημερινότητά τους πολύ δύσκολη και επισφαλή. Έγινε σχεδόν αδύνατο να έχουν εισόδημα και να συντηρούν τις οικογένειές τους. Η ηθοποιία και η δουλειά στον χώρο του θεάματος ήταν από τις λιγοστές επιλογές για πολλούς στην κοινότητα. Βέβαια, ακόμα και αυτό ήταν μια ασταθής πηγή εισοδήματος στο ναζιστικό καθεστώς. Η ναζιστικοποίηση της γερμανικής πολιτιστικής ζωής περιόρισε δραματικά τις επιλογές των μαύρων αντρών και γυναικών που προσπαθούσαν να επιβιώσουν δουλεύοντας ως ηθοποιοί. 

Ως απάντηση στις μειωμένες ευκαιρίες εργασίας, ο Τογκολέζος Kwassi Bruce συν-δημιούργησε το Γερμανικό Αφρικανικό Σόου το 1934. Το Γερμανικό Αφρικανικό Σόου ήταν μια παράσταση που έκανε περιοδείες, η οποία είχε εθνογραφικό αλλά και ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Παρείχε εισόδημα σε αρκετούς μαύρους ηθοποιούς. Οι Ναζί χρησιμοποιούσαν την παράσταση για να προωθήσουν την ιδέα της επανάκτησης των αφρικανικών αποικιών της Γερμανίας, τις οποίες η χώρα έχασε στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το ναζιστικό καθεστώς κατέβασε την παράσταση το 1940. 

Το 1941 το ναζιστικό καθεστώς απαγόρευσε επίσημα στους μαύρους ηθοποιούς να εμφανίζονται δημόσια. Μια αξιοσημείωτη εξαίρεση στην απαγόρευση έγινε για τη βιομηχανία του κινηματογράφου. Στους μαύρους άντρες, γυναίκες και παιδιά επιτρεπόταν να εμφανίζονται σε ταινίες προπαγάνδας, οι οποίες προωθούσαν τη ναζιστική κοσμοθεωρία. Οι μαύροι (μεταξύ αυτών και μαύροι αιχμάλωτοι πολέμου) εμφανίστηκαν στην ταινία Carl Peters (1941), τη βιογραφία ενός Γερμανού αποικιοκράτη διοικητή που υποστήριζε την αποικιοκρατία και δικαιολογούσε την κτηνωδία του.

Φυλάκιση των μαύρων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και άλλα μέρη κατά τη διάρκεια του πολέμου

Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι ναζιστικές πολιτικές ενάντια στους μαύρους κλιμακώθηκαν. Αυτό συνέβη στο πλαίσιο της ευρύτερης ριζοσπαστικοποίησης των πολιτικών των Ναζί ενάντια σε υποτιθέμενους φυλετικούς και πολιτικούς εχθρούς. Λόγω των νόμων και των πολιτικών που όξυναν τις διακρίσεις και τον ρατσισμό στη Γερμανία, πολλοί μαύροι κατέληξαν φυλακισμένοι σε πτωχοκομεία, φυλακές, νοσοκομεία, ψυχιατρικά ιδρύματα και στρατόπεδα συγκέντρωσης

Υπάρχουν πολλές καταγεγραμμένες εμπειρίες μαύρων φυλακισμένων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ανάμεσα σε αυτούς ο Ματζούμπ μπιν Άνταμ Μοχάμεντ (Μπαγιούμ Μοχάμεντ Χουσέν) που φυλακίστηκε και δολοφονήθηκε στο Σαχσενχάουσεν, Ο Γκερτ Σραμ που φυλακίστηκε στο Μπούχενβαλντ. Η Μάρθα Ντούμπε που φυλακίστηκε και δολοφονήθηκε στο Ράβενσμπρουκ και η Έρικα Γκάντο που φυλακίστηκε στο Ράβενσμπρουκ. Ορισμένοι από αυτούς, όπως ο Χουσέν και η Ντούμπε, πέθαναν στα στρατόπεδα. Άλλοι επιβίωσαν και άφησαν πίσω τους βιογραφίες και μαρτυρίες των εμπειριών τους. Εδώ και αρκετά χρόνια, τοποθετούνται στη Γερμανία πολλές πλάκες-μνημεία, αφιερωμένα στους μαύρους που υπήρξαν θύματα διώξεων και δολοφονιών από τους Ναζί, οι λεγόμενες Stolpersteine (κυριολεκτικά «εμπόδια»). 

Μελετητές συνεχίζουν να ερευνούν και να ανακαλύπτουν τις ιστορίες μαύρων θυμάτων των ναζιστικών διώξεων. Οι ιστορίες τους ρίχνουν φως όχι μόνο στις εμπειρίες των μαύρων στο ναζιστικό καθεστώς, αλλά και στις τεράστιες και τραγικές συνέπειες της ναζιστικής ιδεολογίας τόσο για τα άτομα, αλλά και για ολόκληρες τις κοινότητές τους. 

Υποσημειώσεις

  1. Footnote reference1.

    Από το 1884/85 έως το 1918, η Γερμανία είχε υπό τον έλεγχό της τέσσερις αποικίες στην Αφρική: Το Τόγκο (το σημερινό Τόγκο και μέρη της Γκάνα), το Καμερούν (το σημερινό Καμερούν και μέρη της Γκαμπόν, της Δημοκρατίας του Κονγκό, της Κεντρικής Αφρικανικής Δημοκρατίας, του Τσαντ και της Νιγηρίας), τη Γερμανική Νοτιοδυτική Αφρική (Ναμίμπια) και τη Γερμανική Ανατολική Αφρική (την Τανζανία, το Μπουρούντι, μέρη της Μοζαμβίκης και, για ένα μικρό διάστημα, τη Ζανζιβάρη).

  2. Footnote reference2.

    Οι ανθρώπινοι ζωολογικοί κήποι ήταν εκθέσεις εκμετάλλευσης, στις οποίες συμμετείχαν μη Ευρωπαίοι, για να παρουσιάζουν τις παραδόσεις και τα έθιμά τους σε λευκούς θεατές. Οι ανθρώπινοι ζωολογικοί κήποι δεν παρουσίαζαν την πραγματική ζωή στις αφρικανικές αποικίες της Γερμανίας και άλλα υποτιθέμενα «εξωτικά» μέρη, αντίθετα παρουσίαζαν μια διαστρεβλωμένη, ανακριβή, ρατσιστική και πλαστή απεικόνιση των Αφρικανών και άλλων. Παρ’ όλα αυτά, οι ανθρώπινοι ζωολογικοί κήποι ήταν μεγάλες επιχειρήσεις που κερδοσκοπούσαν μέσω της εκμετάλλευσης ανθρώπων και στερεοτύπων. Ήταν μια δημοφιλής μορφή διασκέδασης στον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα. 

  3. Footnote reference3.

    Πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Αφρικανοί από τις γερμανικές αποικίες θεωρούνταν υπήκοοι των αποικιών, όχι πολίτες. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918), όταν η Γερμανία έχασε τις αποικίες της στην μεταπολεμική συνθηκολόγηση, αυτοί οι υπήκοοι των αποικιών έγιναν πρακτικά απάτριδες. 

  4. Footnote reference4.

    Όταν ένα παιδί γεννιόταν από μια άγαμη γυναίκα, ο γερμανικός νόμος περί υπηκοότητας επέβαλλε στα παιδιά να κληρονομούν την υπηκοότητα από τη μητέρα τους. Αυτό συνέβη με τα περισσότερα, αν όχι όλα, πολυφυλετικά παιδιά στη Ρηνανία.

  5. Footnote reference5.

    Hans J. Massaquoi, Destined to Witness: Growing up Black in Nazi Germany (New York: W. Morrow, 1999), 1-2.) (Καταδικασμένος θεατής: Μεγαλώνοντας ως μαύρος στη ναζιστική Γερμανία)

Thank you for supporting our work

We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of all donors.

Γλωσσάριο