'A Dangerous Lie: The Protocols of the Elders of Zion' opened in the Gonda Education Center at the United States Holocaust Memorial ...

Protokoły mędrców Syjonu

Protokoły mędrców Syjonu to najbardziej niesławna i szeroko dystrybuowana publikacja antysemicka czasów współczesnych. Prezentowane w niej kłamstwa na temat Żydów, które wielokrotnie prostowano, są propagowane do dziś, zwłaszcza w Internecie. Osoby i grupy, które powołują się na Protokoły, łączy wspólny cel – sianie nienawiści wobec Żydów.

„Jeśli jakaś publikacja mogłaby spowodować masową nienawiść, byłyby to właśnie Protokoły. […] Książka ta jest zbiorem kłamstw i pomówień”.
— Elie Wiesel, laureat Pokojowej Nagrody Nobla

Protokoły mędrców Syjonu to najbardziej niesławna i szeroko dystrybuowana publikacja antysemicka czasów współczesnych. Prezentowane w niej kłamstwa na temat Żydów, które wielokrotnie prostowano, są propagowane do dziś, zwłaszcza w Internecie. Osoby i grupy, które powołują się na Protokoły, łączy wspólny cel – sianie nienawiści wobec Żydów.

Protokoły są w całości fikcyjne. Napisano je specjalnie po to, aby obwinić Żydów za najróżniejsze bolączki. Ci, którzy rozpowszechniają treść tej książki, twierdzą, że dokumentuje ona spisek dominowania nad światem uknuty przez Żydów. Spisek i jego domniemani przywódcy, tzw. mędrcy Syjonu, nigdy nie istnieli.

Geneza kłamstwa

Alfred Rosenberg's 1923 commentary on the Protocols (this copy is the fourth edition) reinforced Nazi anti-Jewish ideology.

Komentarz Alfreda Rosenberga z 1923 r. na temat Protokołów mędrców Syjonu utrwalał antyżydowską ideologię nazistów. Jest to wydanie czwarte, opublikowane w Monachium w 1933 r.

Źródło:
  • US Holocaust Memorial Museum

W 1903 r. Protokoły mędrców Syjonu publikowano w odcinkach w rosyjskiej gazecie „Znamya” (Flaga). Wersję Protokołów, która zachowała się i którą przetłumaczono na kilkadziesiąt języków, po raz pierwszy opublikowano w Rosji w 1905 r. jako aneks do książki Wielkie w małym: nadejście antychrysta i rządy szatana na Ziemi rosyjskiego pisarza i kaznodziei Sergieja Nilusa.

Mimo że dokładna geneza Protokołów nie jest znana, powodem ich utworzenia była chęć ukazania Żydów jako spiskowców przeciwko państwu. W 24 rozdziałach, jakoby stanowiących protokoły ze spotkań żydowskich przywódców, Protokoły „opisują tajne plany” przejęcia rządów nad światem przez manipulowanie gospodarką, kontrolowanie mediów i wzniecanie konfliktów religijnych.

Po rewolucji październikowej w 1917 r. antybolszewiccy emigranci sprowadzili Protokoły na Zachód. Wkrótce potem ich wydania zaczęły krążyć w Europie, Stanach Zjednoczonych, Ameryce Południowej i Japonii. Pierwsze tłumaczenie na język arabski pojawiło się w latach 20. ubiegłego wieku.

Począwszy od 1920 r. gazeta magnata samochodowego Henry’ego Forda „Dearborn Independent” opublikowała serię artykułów częściowo opartych na Protokołach. Książkę The International Jew (Międzynarodowy Żyd), która zawierała tę serię, przetłumaczono co najmniej na 16 języków. Zarówno Adolf Hitler, jak i Joseph Goebbels (późniejszy szef ministerstwa propagandy) chwalili Forda i The International Jew.

Zdemaskowanie oszustwa

W 1921 r. londyński „Times” przedstawił ostateczny dowód na to, że Protokoły to „mało wyrafinowany plagiat”. Dziennik „Times” potwierdził, że większość treści Protokołów skopiowano z francuskiej satyry politycznej, która nigdy nie wspominała o Żydach. Chodziło tu o Dialog w piekle pomiędzy Machiavellim a Monteskiuszem z 1864 r. Według innych śledztw Protokoły zainspirował jeden rozdział powieści pruskiego pisarza Hermanna Goedsche’a pt. Biarritz z 1868 r.

Okres Trzeciej Rzeszy

Ideolog partii nazistowskiej Alfred Rosenberg zapoznał Hitlera z treścią Protokołów na początku lat 20. ubiegłego wieku, kiedy u tego przywódcy kształtowały się poglądy na świat. Hitler powoływał się na Protokoły w kilku swoich pierwszych przemówieniach politycznych, a przez całą swoją karierę wykorzystywał mit, jakoby „żydokomuna” uknuła spisek przejęcia kontroli nad światem.

W latach 20. i 30. XX wieku Protokoły Mędrców Syjonu okazały się ważną bronią w arsenale propagandy nazistowskiej. W latach 1919–1939 partia nazistowska opublikowała co najmniej 23 wydania Protokołów. Po przejęciu przez nazistów władzy w 1933 r. w niektórych szkołach Protokoły służyły do indoktrynacji uczniów.

Zdemaskowanie oszustwa

W 1935 r. szwajcarski sąd ukarał dwóch przywódców frakcji nazistowskiej za rozpowszechnianie w szwajcarskim mieście Berno niemieckojęzycznego wydania Protokołów. Sędzia prowadzący rozprawę uznał Protokoły za „oszczerstwa”, „oczywiste fałszerstwo” i „skrajny nonsens”.

W 1964 r. Senat USA wydał raport, w którym uznał, że Protokoły spreparowano. Senat nazwał ich treść „bzdurami” i skrytykował tych, którzy „kolportowali” Protokoły, za stosowanie tych samych technik propagandowych co Hitler.

W 1993 r. sąd w Rosji orzekł, że Pamyat – skrajnie prawicowa organizacja nacjonalistyczna, przez publikację Protokołów dopuściła się czynu o podłożu antysemickim.

Pomimo tego, że Protokoły wielokrotnie demaskowano jako fałszerstwo, pozostają one najbardziej wpływowym tekstem antysemickim z ostatnich 100 lat oraz stanowią inspirację dla różnych osób i grup antysemickich.

Protokoły dziś

This 2005 Syrian edition of the Protocols claims that the terrorist attacks of September 11, 2001, were orchestrated by a Zionist ...

W tym wydaniu Protokołów mędrców Syjonu z 2005 r. pada stwierdzenie, że za atakami terrorystycznymi z 11 września 2001 r. stoją Żydzi. W ostatnim rozdziale przewiduje się natomiast ostateczne zniszczenie Państwa Izrael. Opublikowano w Damaszku, w Syrii, w 2005 r. Podarunek od Ambasady Izraela.

Źródło:
  • US Holocaust Memorial Museum

Według „Raportu na temat globalnego antysemityzmu” Departamentu Stanu USA z 2004 r.:

„Oczywistym celem [Protokołów jest] wzniecanie nienawiści wobec Żydów i Izraela”.

W Stanach Zjednoczonych i Europie Protokoły są popierane i propagowane przez neonazistów, białych suprematystów i denialistów Holokaustu. Książki oparte na Protokołach są dostępne na całym świecie, nawet w Japonii – w kraju, w którym prawie w ogóle nie ma Żydów.

W wielu podręcznikach szkolnych w krajach arabskich i islamskich Protokoły są traktowane jako źródło faktów. Na podstawie Protokołów stworzono niezliczoną liczbę przemów politycznych, artykułów wstępnych, a nawet filmów rysunkowych dla dzieci. W 2002 r. egipska telewizja państwowa wyemitowała miniserial oparty na Protokołach, co zostało potępione przez Departament Stanu USA. Palestyńska organizacja Hamas usprawiedliwia swoje akty terroryzmu wobec cywilów w Izraelu po części właśnie treścią Protokołów.

Dostęp do Protokołów znacząco upowszechnił się przez Internet. Mimo że na wielu stronach internetowych zaznacza się, że Protokoły stanowią oszustwo, Internet ułatwił wykorzystywanie ich do szerzenia nienawiści wobec Żydów. Obecnie wyniki wyszukiwania Protokołów w Internecie pokazują kilkaset tysięcy stron internetowych, które upowszechniają tę publikację, sprzedają ją lub prowadzą o niej dyskusje. Są też takie, które demaskują ją jako oszustwo.

Thank you for supporting our work

We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of all donors.

Słownik terminów