Kurtarma ve Direniş Bazı Yahudiler Alman kontrolü altındaki Avrupa’dan kaçarak ya da gizlenerek, Avrupa Yahudilerini öldürmeye yönelik Nazi planı olan "Nihai Çözüm"den kurtuldu. Yahudi olmayanların çoğu,“Nihai Çözüm”e ne yardımcı ne de engel oldu. Yahudilerin kaçmasına yardım edenler nispeten az sayıdaydı. Bu kişiler Nazi ırkçılığına muhalif olmaları, merhametleri ya da dinî ya da ahlakî ilkeleri nedeniyle Yahudilere yardım ediyordu. Birkaç nadir durumda, bireylerin yanı sıra toplulukların tamamı Yahudileri kurtarmaya yardım etti. Bu yardımlar çok büyük riskler göze alınarak yapılıyordu. Pek çok yerde, Yahudilere sığınacak yer sağlamak ölüm cezasını gerektiren bir suçtu.

Güney Fransa’da bir Protestan köyü olan Le Chambon-sur-Lignon sakinleri, 1940–1944 arasında, çoğu Yahudi olan binlerce mültecinin Nazi zulmünden kaçmasına yardım etti. Tehlikenin farkında olmalarına rağmen yürekliydiler, dinî inançları ve ahlakî sorumluluk duyguları onları bunu yapmaya teşvik ediyordu. Aralarında pek çok çocuğun da bulunduğu mülteciler, sakinlerin evlerinde ve ayrıca yakındaki Katolik rahibe manastırlarında ve manastırlarda saklanıyordu. Le Chambon-sur-Lignon sakinleri, mültecilerin tarafsız İsviçre’ye kaçırılmasına da yardım etti.

İşgal altındaki Avrupa çapında pek çok Yahudi silahlı direnişi denedi. Yahudiler bireysel olarak ve gruplar halinde, hem planlı, hem de plansız olarak Almanlara karşı mücadele verdi. Yahudi partizan birimleri Fransa’da ve Belçika’da faaliyet gösterdi. Özellikle, sık ormanlardaki ve gettolardaki üslerden Almanlara karşı savaştıkları doğuda etkin oldular. Yahudi karşıtlığı yaygın olduğundan, çevredeki halktan çok fazla destek bulamadılar. Bu duruma rağmen, 20.000 ila 30.000 kadar Yahudi doğu Avrupa ormanlarında Almanlarla savaştı.

Organize silahlı direniş, Yahudi direnişinin en doğrudan biçimiydi. Avrupa’nın birçok bölgesinde ise Yahudi direnişi bunun yerine yardım, kurtarma ve ruhanî bir direnişe odaklandı. Yahudi kültürel kurumlarının korunması ve dinî göreneklerin devamı, Nazilerin soykırım politikasına karşı ruhanî direniş eylemleriydi.

Önemli Tarihler

13 ŞUBAT 1943
PROTESTAN PAPAZ FRANSA’DA YAHUDİLERE YARDIMDAN TUTUKLANDI

Papaz André Trocmé, Le Chambon-sur-Lignon’da tutuklandı. Cévenol Okulu idarecisi ve yarı zamanlı papaz olan Edouard Theis ile devlet erkek okulu müdürü Roger Darcissac da tutuklandı. Bu üç kişi, Limoges yakınlarındaki Saint-Paul d'Eyjeaux kampına hapsedildi. 1940–1944 arasında, yarısından fazlası Yahudi olan 5.000 kişinin kurtarılmasında Le Chambon-sur-Lignon’un Protestan cemaatine liderlik etmişlerdi. Kaçakları kişilerin evlerinde, okullarda, yerel manastırlarda ve rahibe manastırlarında sakladılar. Sahte kimlik kartları sağladılar ve mültecilerin sınırı geçerek tarafsız İsviçre’ye ulaştırılmasına yardım ettiler. Trocmé, Theis ve Darcissac, hapis oldukları sırada diğer mahkûmlar için Protestan hizmetlerini ve sohbetleri idare ediyordu. Bir aydan uzun süren bir hapisten sonra, bu üç adama özgürlük teklif edildi. Ancak, Mareşal Philippe Pétain’e bağlı kalacaklarına ve Vichy Fransız hükümetinin emirlerine uyacaklarına dair bir belge imzalamaları şart koşuldu. Darcissac imzaladı ve hemen serbest bırakıldı. Trocmé ve Theis ise bu yemin inançlarına ters olduğundan imzalamayı reddetti. Ama ertesi gün onlar da serbest bırakıldı. Üçü de Le Chambon-sur-Lignon’a dönerek, Yahudileri kurtarmaya devam etti.

4 AĞUSTOS 1944
AMSTERDAM’DA SAKLANAN YAHUDİ AİLESİ TUTUKLANDI

1942’de Hollanda’dan Polonya’daki toplama kamplarına sürgünler başlayınca, Anne Frank, ailesi ve başka dört kişi Amsterdam’da gizli bir çatı katında saklandılar. Büyük risk altına giren arkadaşlarının yardımlarıyla, Frank ailesi saklanarak iki yıl dayandı. Anne, saklandıkları süre boyunca korkularını, umutlarını ve yaşadıklarını kaydettiği bir günlük tuttu. Aile ve diğer dört kişi 4 Ağustos 1944’te saklandıkları yerde bulunarak tutuklandı. Frank ailesi önce Westerbork aktarma kampına, daha sonra da Auschwitz-Birkenau’ya gönderildi. Savaşın sonuna doğru gelinirken, Anne ve kız kardeşi buradan tahliye edilerek, Bergen-Belsen’e gönderildiler. İkisi de burada 1945 baharında tifüsten öldüler. Yalnızca babaları sağ kaldı. Anne Frank, Holokost sırasında ölen yüz binlerce Yahudi çocuktan biriydi. Tutuklandıktan sonra Anne Frank’ın günlüğü bulundu ve savaştan sonra pek çok dilde yayımlandı.

21 EKİM 1944
ALMAN SANAYİCİ YAHUDİ İŞÇİLERİ KURTARDI

Alman sanayici Oskar Schindler, Yahudi işçilerini Plaszow toplama kampından Bruennlitz’deki (Südet Bölgesi’nde) bir fabrikaya getirdi. Schindler savaş dönemi üretimi için gerekli olduğunu öne sürüp 1.000’den fazla Yahudi’yi fabrikasında işe alarak kurtardı. 1939–1940 kışında Schindler Polonya’da Krakow eteklerinde bir emaye fabrikası açtı. İki yıl içinde, Yahudi çalışan sayısı arttı. 1942’ye kadar bu Yahudiler Krakow gettosunda, Almanların çalışamayacak durumda olanları belirlemek üzere yürüttüğü seçimlerin sürekli tehdidi altında yaşadı. Schindler Yahudi işçilerini korumak için fabrika kayıtlarıyla oynadı. Çalışanların yaşları değiştirildi. Meslekleri savaş seferberliğinde gerekli olan meslekler olarak gösterildi. Mart 1943’te Krakow gettosu tavsiye edilerek, işçiler Plaszow kampına götürüldü. Schindler'in Yahudileri, Ekim 1944’de Sovyet birliklerinin yaklaşması nedeniyle Plaszow’un mecburen boşaltılmasına kadar onun fabrikasında çalışmaya devam etti. Pekçok mahkûm doğrudan imha kamplarına gönderildi. Schindler SS ile olan iyi ilişkilerini kullanarak, 1.000’den fazla Yahudi işçiyi Bruennlitz’deki fabrikaya götürme iznini elde etti. Yahudiler, Mayıs 1945’te özgürlüğe kavuşana kadar Schindler’in koruması altında kaldı. Schindler Batı Avrupa’ya kaçtı ve savaştan sonra Almanya’ya geri döndü.