هولوکاست (مقاله خلاصه شده)
هولوکاست آزار و شکنجه و کشتار شش میلیون یهودی اروپایی توسط رژیم آلمان نازی و متحدین و همدستانش بود که به‌طور نظام‌مند و با حمایت دولت انجام می‌شد. موزه یادبود هولوکاست در ایالات متحده، تاریخ هولوکاست را سالهای ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ تعریف می‌کند. این دوران، با به قدرت رسیدن آدولف هیتلر و حزب نازی در سال ۱۹۳۳ در آلمان آغاز شد و در سال ۱۹۴۵، زمانی که نیروهای متفقین، آلمان نازی را در جنگ جهانی دوم شکست دادند پایان یافت.
حزب نازی، یک جنبش سیاسی یهودستیزانه بود. هنگامی که نازیها در سال ۱۹۳۳ در آلمان به قدرت رسیدند، از دولت برای جدا کردن و حذف یهودیان از جامعه‌ی آلمان استفاده کردند. رژیم آلمان نازی، میان دیگر اقدامات یهودستیزانه، قوانین تبعیض‌آمیز و خشونت‌های سازماندهی‌شده‌ای را علیه یهودیان آلمان وضع کرد. رژیم با این کار و اقداماتی دیگر، برای فشار آوردن به یهودیان آلمانی برای مهاجرت استفاده کرد.
در اواخر دهه‌ی ۱۹۳۰، نازیها با اتخاذ سیاست خارجی تهاجمی و بسط مناطق ارضی، سیاست‌های یهودستیزانه خود را فرای مزر‌های آلمان هم گسترش دادند. در طول جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹-۱۹۴۵)، آلمان نازی با تسخیر سایر کشورها، ایجاد اتحاد با حکومت‌های دیگر و تشکیل دولت‌های دست‌نشانده، کنترل خود را بر اروپا بیشتر کرد. تا سال۱۹۴۲، آلمان نازی بیشتر قاره اروپا و بخش‌هایی از شمال آفریقا را تحت کنترل داشت.
در طول جنگ جهانی دوم، برخورد رهبران نازی با ۹ میلیون یهودی اروپا شکل افراطی‌تری به خود گرفت و از آزار و اذیت آنها، به کشتار دسته‌جمعی تغییر کرد. در طول حمله آلمان به لهستان و پس از آن در سپتامبر ۱۹۳۹، مقامات آلمان با غیرنظامیان، با خشونت رفتار می‌کردند. این برخورد‌های خشونت‌آمیز، جمعیت بزرگ یهودیان را نیز در بر می‌گرفت. مقامات آلمانی برای به انزوا کشاندن و فقیرسازی یهودیان در لهستان اشغالی، محله‌های یهودی‌نشینی را ایجاد کردند. محله‌های یهودی‌نشین قسمت‌هایی از شهرک‌ها یا شهرهای بزرگتر بودند که اشغالگران آلمانی، یهودیان را مجبور می‌کردند در شرایط پرازدحام و غیربهداشتی در آنجا زندگی کنند. زندگی در محله‌های یهودی‌نشین با گرسنگی، شیوع بیماری و خشونت مطلق همراه بود. در نهایت، مقامات آلمانی در سایر نقاط اروپای شرقی اشغالی و مجارستان نیز محله‌های یهودی‌نشین دایر کردند. صدها هزار نفر از یهودیان بین سالهای ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵ در محله‌های یهودی‌نشین جان باختند.
در سال ۱۹۴۱، رهبران نازی تصمیم گرفتند که کشتار گروهی یهودیان اروپا را عملی کنند. آنها این طرح را ”راه‌حل نهایی برای مسئله یهود“ مطرح کردند. تصمیم برای اجرای نسل‌کشی، در ماه ژوئن سال ۱۹۴۱، در چارچوب حمله‌ی آلمان به اتحاد جماهیر شوروی رخ داد. در شهرها، شهرک‌ها و روستاهای اشغالی اروپای شرقی، یگان‌های آلمانی به‌طور بی‌سابقه‌ای یهودیان محلی را تیرباران کردند. آنها تمامی جوامع یهودی را قتل‌عام کردند. علاوه بر تیراندازی، یگان‌های آلمانی گاهی از کامیون‌های گاز سیاری که به شکل ویژه‌ای طراحی شده بود برای کشتن یهودیان استفاده می‌کردند. حدود دو میلیون مرد، زن و کودک یهودی در این کشتار جمعی به قتل رسیدند.
در سالهای ۱۹۴۱ و ۱۹۴۲، آلمان نازی پنج کشتارگاه در لهستان تحت اشغال آلمان ساخت به نام‌های خلمنو، بلزک، سوبیبور، تربلینکا، آشویتس-بیرکناو. مقامات آلمانی با کمک متحدین و همدستان خود، یهودیان را از سرتاسر اروپا به این مراکز کشتار منتقل کردند. درصد کمی از این افراد برای کار اجباری انتخاب شدند، البته بیشتر افراد، بلافاصله در اتاق‌های گاز یا کامیون‌های گاز به قتل رسیدند. تقریباً ۲.۷ میلیون مرد، زن و کودک یهودی در این پنج کشتارگاه به قتل رسیدند.
افراد بسیاری مسئول اجرای هولوکاست و ”راه‌حل نهایی“ بودند. در رأس آنها، آدولف هیتلر، ایده نسل‌کشی یهودیان اروپا را ترویج داد، فرمان اجرای آن را صادر کرد، و سپس آن را تأیید و حمایت کرد. با این حال هیتلر به تنهایی دست به این کار نزد. سایر رهبران نازی نیز از کسانی بودند که مستقیماً هماهنگی، برنامه‌ریزی و اجرای هولوکاست را بر عهده داشتند. آنها برای بسیاری از مؤسسات، سازمان‌ها و افراد آلمانی برای آزار و اذیت، برپایی جنگ و کشتار جمعی یهودیان فراخوان دادند. آلمان نازی، همچنین به کمک متحدان خود در کشورهای محور و نیز همدستانش در سرزمین‌های اشغالی متکی بود. هولوکاست بدون مشارکت میلیون‌ها اروپایی (اعم از آلمانی‌ها و دیگران)، امکان‌پذیر نمی‌شد.
هولوکاست به‌طور مشخص، به آزار و اذیت و کشتار شش میلیون یهودی اشاره دارد که به‌طور نظام‌مند و تحت حمایت دولت انجام می‌شد. با این حال، میلیون‌ها نفر دیگر نیز قربانی آزار و اذیت نازیها شدند و به قتل رسیدند. نازیها، علاوه بر یهودیان، گروه‌های دیگری را نیز تحت عنوان تهدید برای مردم آلمان، مورد آزار و اذیت قرار می‌دادند. این گروه‌ها عبارت بودند از: مخالفان سیاسی؛ شاهدان یهوه؛ مردان متهم به همجنس‌گرایی؛ افراد به اصطلاح «غیراجتماعی»؛ افرادی که متهم به مجرمان حرفه‌ای یا عادی بودند، آلمانی‌های آفریقایی‌تبار؛ افراد معلول؛ و روماها (کولی‌ها). در طول جنگ جهانی دوم، رژیم نازی دست به قتل‌عام جمعی مردمی زد که آنها را دشمنان نژادی، سیاسی یا ایدئولوژیک می‌دانست. این گروه‌ها شامل روماها (کولی‌ها)، لهستانی‌ها (به‌ویژه روشنفکران و نخبگان لهستانی)، مقامات شوروی، و اسیران جنگی شوروی بودند.
در ماه مه ۱۹۴۵، زمانی که نیروهای متفقین، آلمان نازی را شکست دادند، جنگ جهانی دوم و هولوکاست در اروپا پایان یافت.
علیرغم تلاش‌های رژیم آلمان نازی برای کشتن همه یهودیان اروپا، برخی از آنها از هولوکاست جان سالم به در بردند. نیروهای متفقین در طی پیشروی و حملاتشان در سراسر اروپا، یهودیان را از سلطه نازیها آزاد کردند. زنده ماندن این یهودیان تنها به‌دلیل شرایط فوق‌العاده، انتخاب‌های شخصی، کمک دیگران (چه یهودی و چه غیریهودی) و شانس محض ممکن بود.
بعد از جنگ، بسیاری از بازماندگان هولوکاست که به دنبال ساختن زندگی جدید بودند با تهدیدهای مداوم و شدید یهودستیزانه و آوارگی روبرو شدند. کسانی که نمی‌توانستند یا نمی‌خواستند به خانه‌های قبل از جنگ خود بازگردند، اغلب در اردوگاه‌های آوارگان زندگی می‌کردند. بسیاری از افراد، پیش از اینکه بتوانند زندگی‌های جدیدشان را از نو بسازند، مجبور شدند سال‌ها در این کمپ‌ها منتظر بمانند.