پارسا میان ملت‌ها
پارسا میان ملت‌ها، عنوانی‌است که یَد وَشم، بنیاد یادبود هولوکاست در اسرائیل، به غیریهودیانی اعطا می‌کند که در دوران هولوکاست با به‌خطر انداختن جان خود، به نجات یهودیان کمک کردند.
وقایع کلیدی
-
1
در سال ۱۹۶۳، کمیسیونی متشکل از متخصصان هولوکاست برای تعیین معیارهای اعطای عنوان "پارسا در میان ملت‌ها" تشکیل شد.
-
2
برای کسب عنوان "پارسا در میان ملت‌ها" ، فرد باید صرفاً با انگیزه‌ی نجات یهودیان، و نه به دلیل منافع شخصی به آنها کمک کرده باشد.
-
3
کسانی که عنوان "پارسا در میان ملت‌ها" را دریافت کرده‌اند، شهروندی افتخاری اسرائیل را دریافت می‌کنند.
پیشینه
در سال ۱۹۵۳، کنست، پارلمان اسرائیل، قانونی را برای تأسیس«ید وشم» به‌عنوان نهاد رسمی یادبود شهدا و قهرمانان این کشور تصویب کرد. از جمله مسئولیت‌های این نهاد، گرامیداشت یاد شش میلیون یهودی که در جریان هولوکاست به دست نازی‌ها و همدستانشان کشته شدند، ادای احترام به مبارزان نیروی مقاومت یهودی، و تجلیل از "غیر یهودیان نیک‌اندیشی که جان خود را برای نجات یهودیان به خطر انداختند" بود. عنوان "پارسا در میان ملت‌ها" که برگرفته از سنت یهودی (ادبیات دانشوران یا خردنامه) است، به غیریهودیانی اطلاق می‌شود که در شرایط بحرانی به یهودیان کمک کردند.
«خیابان پارسا» که در آن درختانی به یاد نجات‌دهندگان هولوکاست کاشته شده است، در روز یادبود هولوکاست سال ۱۹۶۲ افتتاح شد. سال بعد، کمیسیونی به ریاست یکی از اعضای دادگاه عالی اسرائیل برای تعیین معیارهای اعطای عنوان "پارسا در میان ملت‌ها" تشکیل شد. در تاریخ اول فوریه، قاضی موشه لاندو نخستین جلسه‌ی این کمیسیون را برگزار کرد.
معیارهای بررسی
ید وشم چهار معیار اساسی را برای احراز عنوان "پارسا در میان ملت‌ها" تعیین کرده است که هر نامزد باید آنها را دارا باشد.
نخست، نجات‌دهنده باید فعالانه در نجات یهودیان از خطر مرگ یا تبعید به اردوگاه‌های کار اجباری یا اردوگاه‌های مرگ نقش داشته باشد. دوم، نجات‌دهنده باید در اقدام برای نجات یهودیان، جان یا آزادی خود را به خطر انداخته باشد. سوم، انگیزه‌ی اصلی نجات، باید حفاظت و نجات یهودیان از هولوکاست بوده باشد. انگیزه‌هایی همچون سود مالی، نجات برای تغییر دین دادن یهودیان به مسیحیت، پذیرش کودک یهودی با قصد فرزندخواندگی، یا نجات افراد در جریان فعالیت‌های مقاومتی که مستقیماً به هدف نجات یهودیان نبوده‌است، برای احراز صلاحیت در نظر گرفته نمی‌شود. در نهایت، باید شهادت دست اول از نجات‌یافتگان برای تأیید مشارکت فرد در عملیات نجات وجود داشته باشد. در صورت عدم وجود چنین شهادتی، باید اسناد غیرقابل انکاری در تأیید مشارکت فرد در عملیات نجات و شرایط پیرامون آن ارائه شود.
اگرچه افراد "پارسا در میان ملت‌ها" به شیوه‌های مختلفی برای نجات یهودیان تلاش‌کردند، ید وشم، چهار شیوه‌ی مشخص را که این افراد برای کمک به جامعه‌ی یهودی به‌کار بردند، تعیین کرده است. نخستین روش، پنهان کردن یهودیان در خانه یا ملک خود و تأمین غذا و سایر نیازهای اساسی آنها در طول مدت اختفا بود بود. دومین روش، شامل تهیه‌ی مدارک‌شناسایی و هویت جعلی توسط برخی از نیکوکاران برای افرادی بود قصد نجات آنها را داشتند. سومین گروه از نجات‌دهندگانی که ید وشم شناسایی کرده‌است، افرادی بودند که به یهودیان در فرار از سرزمین‌های اشغالی نازی یا به مناطقی کم خطرتر کمک کردند. در نهایت، برخی از نجات‌دهندگان کودکانی را که پس از دستگیری یا کشته‌شدن والدینشان در اردوگاه‌های کار اجباری بی‌سرپرست شده بودند، تحت حمایت خود قرار دادند و آنها را از خطر نجات دادند.
جایزه
افرادی که "پارسا در میان ملت‌ها" شناخته می‌شوند مدالی به نام خود و گواهی افتخار، دریافت می‌کنند. نام آنها بر دیوار افتخار واقع در باغ نیکوکاران در ید وشم ثبت می‌شود. بر اساس قانون ید وشم، این نهاد می‌تواند شهروندی افتخاری اسرائیل را به این افراد اعطا کند. جوایز یا در اسرائیل و یا از طریق نمایندگان دیپلماتیک اسرائیل در محل اقامت نجات‌دهندگان، به آنها اهدا می‌شود. این جوایز می‌تواند پس از درگذشت فرد نیز اعطا شود که در این صورت، بستگان وی جایزه را دریافت خواهند کرد. تا مارس ۲۰۲۵، ید وشم این عنوان را ۲۸۴۸۶ فرد و گروه از ۵۱ کشور اعطا کرده است.
دریافت‌کنندگان این عنوان، از پیشینه‌های مذهبی و اجتماعی متنوعی برخوردارند. در میان آنان، مسیحیان از تمامی فرقه‌ها، همینطور مسلمانان و خداناباوران حضور دارند. برخی از نیکوکاران، دیپلمات‌های بلندپایه‌ای بودند که با بهره‌گیری از جایگاه خود، مدارک جعلی برای یهودیان فراهم کردند، در عین‌حال، برخی دیگر، کشاورزان ساده‌ای بودند که یهودیان را در ملک خود پنهان می‌کردند.
ید وشم فهرست جامعی از افراد و گروه‌هایی که این عنوان را دریافت کرده‌اند، همراه با اطلاعات تکمیلی درباره‌ی این جایزه، نگهداری می‌کند.
زیرنویس
-
Footnote reference1.
«نام‌های پارسایان بر اساس کشور»، یاد وشم. مرکز جهانی یادبود هولوکاست، آخرین به‌روزرسانی: ۱ ژانویه ۲۰۲۳ https://www.yadvashem.org/righteous/statistics.html