Map titled "Jewish Executions Carried Out by Einsatzgruppen A"

Πόσους ανθρώπους δολοφόνησαν οι Ναζί;

Η ναζιστική Γερμανία διέπραξε μαζικές δολοφονίες σε μια άνευ προηγουμένου κλίμακα. Οι Ναζί και οι σύμμαχοι και συνεργάτες τους δολοφόνησαν έξι εκατομμύρια Εβραίους. Η συστηματική, προγραμματική, και κρατική γενοκτονία είναι πλέον γνωστή ως το Ολοκαύτωμα. Οι Ναζί και οι σύμμαχοι και συνεργάτες τους διέπραξαν επίσης άλλες φρικαλεότητες. Δίωξαν και δολοφόνησαν εκατομμύρια μη Εβραίους κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σημαντικά γεγονότα

  • 1

    Έξι εκατομμύρια Εβραίοι πέθαναν στο Ολοκαύτωμα.

  • 2

    Το καθεστώς της ναζιστικής Γερμανίας δολοφόνησε συστηματικά Εβραίους σε θαλάμους αερίων και μαζικές εκτελέσεις, αλλά και μέσω σκόπιμων στερήσεων, ασθενειών και βάρβαρης μεταχείρισης.

  • 3

    Οι Ναζί επίσης στοχοποίησαν κι άλλες ομάδες για δίωξη και μαζική δολοφονία. Αυτές οι ομάδες περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, Σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου, Πολωνούς, Ρομά και ανθρώπους με αναπηρίες.

Η ναζιστική Γερμανία διέπραξε μαζικές δολοφονίες σε μια άνευ προηγουμένου κλίμακα. Πριν από, αλλά ειδικότερα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το καθεστώς της ναζιστικής Γερμανίας διέπραξε το Ολοκαύτωμα και άλλες μαζικές φρικαλεότητες. Μετά το τέλος αυτών των εγκλημάτων, η καταμέτρηση των θυμάτων ήταν σημαντική για νομικούς, ιστορικούς, ηθικούς και εκπαιδευτικούς λόγους. 

Τα παρακάτω στατιστικά έχουν υπολογιστεί βάσει διαφόρων πηγών. Αυτές οι πηγές περιλαμβάνουν αναφορές και αρχεία της ναζιστικής Γερμανίας, προπολεμικές και μεταπολεμικές δημογραφικές μελέτες, αρχεία των Εβραίων κατά τη διάρκεια του πολέμου και μετά τον πόλεμο, καταγραφές από αντιστασιακές ομάδες και παράνομους ακτιβιστές, καθώς και άλλες διαθέσιμες εκτενείς αρχειακές πηγές. 

Αυτές οι στατιστικές των θανάτων παρουσιάζουν ωμά το μέγεθος του Ολοκαυτώματος και άλλων ναζιστικών εγκλημάτων. Αποτελούν ένα σημείο εκκίνησης για την συνειδητοποίηση της κλίμακας της ανθρώπινης απώλειας για την οποία ευθύνεται η ναζιστική Γερμανία.

Πόσοι Εβραίοι πέθαναν στο Ολοκαύτωμα; 

Συνολικά, έξι εκατομμύρια Εβραίοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά δολοφονήθηκαν από το καθεστώς της ναζιστικής Γερμανίας και τους συμμάχους και συνεργάτες του. Η γενοκτονία αυτή είναι πλέον γνωστή ως το Ολοκαύτωμα. Ο αντισημιτισμός αποτέλεσε τα θεμέλια του Ολοκαυτώματος. Ο αντισημιτισμός, το μίσος ή η προκατάληψη κατά των Εβραίων ήταν βασικός πυλώνας της ναζιστικής ιδεολογίας. Αυτή η προκατάληψη ήταν επίσης ευρέως διαδεδομένη σε όλη την Ευρώπη.

Κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, οι Ναζί και οι σύμμαχοί τους δολοφόνησαν Εβραίους σε πολλά μέρη, χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους. Οι δύο βασικές μέθοδοι δολοφονίας ήταν το δηλητηριώδες αέριο και οι μαζικοί τουφεκισμοί. Επίσης, δολοφόνησαν Εβραίους μέσω άλλων βιαιοτήτων και στερώντας τους την πρόσβαση σε φαγητό, καταφύγιο, ιατρική περίθαλψη και άλλες ανάγκες. 

Τα παρακάτω στατιστικά απαριθμούν τους Εβραίους που δολοφονήθηκαν σε κέντρα εξόντωσης (τα λεγόμενα και στρατόπεδα θανάτου ή στρατόπεδα εξόντωσης), σε επιχειρήσεις μαζικού τουφεκισμού και παρόμοιες σφαγές, ως αιχμάλωτοι σε στρατόπεδα και γκέτο, καθώς και εκτός σημείων κράτησης σε άλλες πράξεις βίας.

Πίνακας 1. Ανάλυση και εξήγηση του πώς δολοφονήθηκαν έξι εκατομμύρια Εβραίοι στο Ολοκαύτωμα

Αριθμός δολοφονημένων Εβραίων (ανά μέρος και μέθοδο)

Εξήγηση

Περίπου 2,7 εκατομμύρια Εβραίοι δολοφονήθηκαν σε κέντρα εξόντωσης.

Το καθεστώς της ναζιστικής Γερμανίας δημιούργησε πέντε κέντρα εξόντωσης, ειδικά για τη δολοφονία Εβραίων με τη χρήση δηλητηριώδους αερίου. Αυτά τα κέντρα εξόντωσης ήταν τα Κέλμνο, Μπελζέκ, Σομπιμπόρ, Τρεμπλίνκα και Άουσβιτς-Μπίρκεναου.


Βλ. πίνακα 2 για ανάλυση του αριθμού ανά κέντρο εξόντωσης.

Περίπου 2 εκατομμύρια Εβραίοι δολοφονήθηκαν με μαζικούς τουφεκισμούς και συναφείς σφαγές.

Οι Γερμανοί και οι σύμμαχοι και συνεργάτες τους διέπραξαν μαζικούς τουφεκισμούς και συναφείς σφαγές Εβραίων σε περισσότερες από 1.500 πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά σε όλη την κατεχόμενη ανατολική Ευρώπη.

Μεταξύ 800.000 και 1.000.000 Εβραίοι δολοφονήθηκαν σε γκέτο, στρατόπεδα εργασίας ή συγκέντρωσης.

Στα γκέτο, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εργασίας που δημιούργησαν οι Γερμανοί και οι σύμμαχοι και συνεργάτες τους, δολοφονήθηκαν Εβραίοι μέσω εσκεμμένης στέρησης, ασθενειών, βάρβαρης μεταχείρισης και αυθαίρετων πράξεων βίας.

Τουλάχιστον 250.000 Εβραίοι δολοφονήθηκαν μέσω άλλων πράξεων βίας, εκτός στρατοπέδων και γκέτο.

Οι Γερμανοί και οι σύμμαχοι και συνεργάτες τους δολοφόνησαν Εβραίους μέσω βίας και στέρησης εκτός σημείων κράτησης (στρατόπεδα ή γκέτο). Σε αυτόν τον αριθμό περιλαμβάνονται Εβραίοι που δολοφονήθηκαν σε αντισημιτικές εξεγέρσεις, μεμονωμένες εκτελέσεις, ως μέλη αντιστασιακών ομάδων και καθ’ οδόν μεταξύ σημείων κράτησης (σε εξαναγκασμένες πορείες, τρένα και πλοία).

Δεν υπάρχει ένα μόνο έγγραφο της ναζιστικής Γερμανίας το οποίο να καταγράφει κάθε θάνατο στο Ολοκαύτωμα. Αντιθέτως, υπάρχουν χιλιάδες σελίδες εγγράφων της ναζιστικής Γερμανίας που καταγράφουν αυτές τις πληροφορίες. Κάποιες από τις διεξοδικότερες καταγραφές του Ολοκαυτώματος από τους ενορχηστρωτές του είναι οι καταγραφές μεταφορών και εκτελέσεων σε θαλάμους αερίων σε κέντρα εξόντωσης. Συνεπώς, γνωρίζουμε με κάποια ακρίβεια τον αριθμό θανάτων για κάθε ένα από τα πέντε κέντρα εξόντωσης.

Ο πίνακας 2 παρουσιάζει αναλυτικά πόσοι από τους  2,7 εκατομμύρια Εβραίους δολοφονήθηκαν σε κάθε ένα από τα πέντε κέντρα εξόντωσης.

Πίνακας 2. Αριθμός Εβραίων θυμάτων που δολοφονήθηκαν από τους Ναζί σε κέντρα εξόντωσης.

Κέντρο εξόντωσης

Αριθμός Εβραίων θυμάτων

Κέλμνο

Τουλάχιστον 167.000

Μπέλζεκ

Περίπου 435.000

Σόμπιμπορ

Τουλάχιστον 167.000

Τρεμπλίνκα ΙΙ

Περίπου 925.000

Σύμπλεγμα στρατοπέδων Άουσβιτς (συμπεριλαμβανομένων όσων πέθαναν σε θαλάμους αερίων μετά την άφιξή τους στο κέντρο εξόντωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου και όσων σκοτώθηκαν στο σύμπλεγμα στρατοπέδων με άλλα μέσα)

περίπου 1.000.000

Υποσύνολο

Περίπου 2,7 εκατομμύρια Εβραίοι δολοφονήθηκαν σε κέντρα εξόντωσης.

Συνολικά, έξι εκατομμύρια Εβραίοι πέθαναν στο Ολοκαύτωμα. Αυτός ο αριθμός υπολογίζεται βάσει εγγράφων της ναζιστικής Γερμανίας καθώς και προπολεμικών και μεταπολεμικών δημογραφικών δεδομένων. 

Πόσους μη Εβραίους δολοφόνησαν οι Ναζί και οι σύμμαχοί τους μεταξύ 1933 και 1945;

Οι Ναζί μαζί με τους συμμάχους και τους συνεργάτες τους δολοφόνησαν έξι εκατομμύρια Εβραίους άνδρες, γυναίκες και παιδιά, στη γενοκτονία που είναι πλέον γνωστή ως Ολοκαύτωμα. Επίσης, δολοφόνησαν εκατομμύρια μη Εβραίους μεταξύ 1933 και 1945.

Ο πίνακας 3 απαριθμεί τον εκτιμώμενο αριθμό μη Εβραίων που δολοφονήθηκαν από το καθεστώς της ναζιστικής Γερμανίας και τους συμμάχους και συνεργάτες τους, για βιολογικούς, φυλετικούς, πολιτικούς ή/και ιδεολογικούς λόγους.

Πίνακας 3. Αριθμός μη Εβραίων που δολοφόνησε η ναζιστική Γερμανία και οι σύμμαχοι και συνεργάτες της (ανά ομάδα)

Ομάδες μη Εβραίων που διώχθηκαν από τη ναζιστική Γερμανία και τους συμμάχους και συνεργάτες της

Αριθμός μη Εβραίων θυμάτων

Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου

Περίπου 3,3 εκατομμύρια

Μη Εβραίοι Πολωνικής καταγωγής

Περίπου 1,8 εκατομμύριο

Άντρες, γυναίκες και παιδιά Ρομά, καθώς και άλλοι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται υποτιμητικά ως «Τσιγγάνοι»

Τουλάχιστον 250.000 αλλά πιθανώς έως και 500.000

Σέρβοι πολίτες που δολοφονήθηκαν από τις αρχές της Ούστασε, του Ανεξάρτητου Κράτους της Κροατίας

Περισσότεροι από 310.000

Άνθρωποι με αναπηρίες που ζούσαν σε ιδρύματα και εγκαταστάσεις πρόνοιας 

250.000-300.000 περιλαμβανομένων τουλάχιστον 10.000 παιδιών

Γερμανοί πολιτικοί αντίπαλοι και αντιφρονούντες

Δεκάδες χιλιάδες

Γερμανοί που φυλακίστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ως «επαγγελματίες εγκληματίες» και «αντικοινωνικοί»

Περίπου 35.000

Μάρτυρες του Ιεχωβά που σκοτώθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή εκτελέστηκαν αρνούμενοι να υπηρετήσουν στον γερμανικό στρατό

Περίπου 1.700

Ομοφυλόφιλοι και αμφιφυλόφιλοι άνδρες και άλλοι άνδρες που κατηγορήθηκαν για ομοφυλοφιλία

Εκατοντάδες, πιθανώς χιλιάδες

Μαύροι στη Γερμανία

Άγνωστο, πιθανώς εκατοντάδες

Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους κατέστρεψαν τόσο την ήπειρο, όσο και τα ίδια τα κράτη τους. Πέρα από τους ήδη αναφερόμενους, εκατομμύρια άλλοι έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους σκότωσαν αθώους πολίτες σε σφαγές, οι ενορχηστρωτές των οποίων τις χαρακτήρισαν ως αντίποινα και ειρηνευτικά μέτρα ενάντια σε αντιστασιακές ομάδες.

Επιπλέον, εκατομμύρια ακόμα Ευρωπαίοι, αλλά και Αμερικάνοι και άλλοι τραυματίστηκαν ή σκοτώθηκαν στον αγώνα ενάντια στη ναζιστική τυραννία. Έχασαν τη ζωή τους ως στρατιώτες στους στρατούς των Συμμάχων και ως μέλη αντιστασιακών ομάδων και οργανώσεων. Ο πόλεμος επίσης κόστισε τη ζωή εκατομμυρίων στρατιωτών και πολιτών της Γερμανίας και του Άξονα.

Καταγραφή των εγκλημάτων των Ναζί

Καθώς γινόταν ξεκάθαρο ότι θα έχαναν τον πόλεμο, οι Ναζί προσπάθησαν να καταστρέψουν τα στοιχεία των φρικαλεοτήτων τους. Άνοιξαν μαζικούς τάφους και έκαψαν πτώματα. Επίσης, προσπάθησαν να κάψουν και γενικά να καταστρέψουν εκατοντάδες χιλιάδες έγγραφα στα οποία είχαν καταγράψει τα εγκλήματά τους.

Όμως, οι μαζικές δολοφονίες των Ναζί ήταν τόσο εκτενείς και καταστροφικές, που κατέστη αδύνατο να καλύψουν εντελώς τα εγκλήματα και να καταστρέψουν τα στοιχεία. Ήταν προφανές ότι εκατομμύρια ανθρώπων πέθαναν και ότι ολόκληρες κοινότητες εξαφανίστηκαν. Παρά τις προσπάθειες των Ναζί, επιβίωσαν τόσο έγγραφα όσο και μάρτυρες. Συμπληρωματικά, παρείχαν αδιαμφισβήτητες αποδείξεις για το Ολοκαύτωμα και άλλες μαζικές φρικαλεότητες. Ιστορίες και καταθέσεις μαρτύρων και έγγραφα της Γερμανίας χρησίμευσαν ως στοιχεία σε μεταπολεμικές δίκες. Αποτέλεσαν, επίσης, το θεμέλιο για την ιστορική καταγραφή.

Τα εκτενή στοιχεία εγγράφων της ναζιστικής Γερμανίας αποτέλεσαν τη βάση για τις δίκες των ηγετών και οργανώσεων των Ναζί στο Διεθνές Στρατοδικείο της Νυρεμβέργης. Σε άλλες μεταπολεμικές δίκες, τα έγγραφα της ναζιστικής Γερμανίας βοήθησαν στην απόδειξη ότι ορισμένα άτομα διέπραξαν συγκεκριμένα εγκλήματα. Οι καταθέσεις μαρτύρων σε μεταπολεμικές δίκες, επίσης, βοήθησαν στην καταδίκη των δραστών. 

Οι επιζήσαντες κατέγραψαν τις εμπειρίες σε αυτοβιογραφίες, ημερολόγια καθώς και γραπτές και προφορικές μαρτυρίες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γραπτές μαρτυρίες επιβίωσαν, ενώ οι συντάκτες τους όχι. Οι επιζώντες πρωτοστάτησαν στη δημιουργία αρχείων, μνημείων και μουσείων, μεταξύ τους και το Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ.

Μνημόνευση των θυμάτων

Το Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ καταγράφει τις ιστορίες και τη μοίρα των έξι εκατομμυρίων Εβραίων που δολοφονήθηκαν στο Ολοκαύτωμα, καθώς και τις εμπειρίες εκατομμυρίων άλλων ανθρώπων που δολοφονήθηκαν από τη ναζιστική Γερμανία και τους συμμάχους και συνεργάτες τους. 

Η ακριβής καταγραφή του αριθμού των θυμάτων του Ολοκαυτώματος και άλλων εγκλημάτων των Ναζί αποτελεί κομβικό σημείο για τη μνημόνευση εκείνων των θυμάτων, των οποίων οι ιστορίες και τα ονόματα παραμένουν άγνωστα.

Thank you for supporting our work

We would like to thank Crown Family Philanthropies, Abe and Ida Cooper Foundation, the Claims Conference, EVZ, and BMF for supporting the ongoing work to create content and resources for the Holocaust Encyclopedia. View the list of all donors.

Γλωσσάριο