شب شیشههای شکسته
در شامگاه ۹ و ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸، رژیم نازی موجی از خشونتهای یهودستیزانه را در آلمان نازی سازماندهی کرد. این اتفاق به Kristallnacht یا ”شب شیشههای شکسته“ معروف شد. دلیل این نامگذاری، شیشههای خرد شدهی ویترین مغازههایی بود که بعد از خشونتها در خیابانها پخش شده بود.
قرار بود این خشونت مانند یک طغیان بیبرنامه، علیه یهودیان به نظر برسد اما در حقیقت، رهبران نازی با حمایت آدولف هیتلر آن را سازماندهی کرده بودند. در شب ۹ نوامبر، آنها به تعدادی از شبهنظامیان حزب نازی (SS، SA و سازمان جوانان هیتلری) دستور دادند که به جوامع یهودی حمله کنند.
در ساعات و روزهایی بعد، گروههای سازمانیافتهی نازیها، زندگی یهودیان را در آلمان نازی مورد حمله قرار دادند. آنها صدها کنیسه را به آتش کشیدند، هزاران کسبوکار یهودیان را نابود کردند و شیشهی جلوی مغازهها را شکستند. آنها به گورستانها و منازل یهودیان آسیب رساندند. رهبران نازی به پلیس و یگانهای آتشنشانی گفتهبودند که این حملات را نادیده بگیرند. نیروهای پلیس از یهودیان یا اموال آنها محافظت نکردند. یگانهای آتشنشانی، آتش کنیسهها را خاموش نکردند. صدها یهودی در طول ”شب شیشههای شکسته“ و حوادث پس از آن کشته شدند.
صبح روز بعد، رژیم نازی به پلیس دستور داد که حدود ۳۰،۰۰۰ مرد یهودی آلمانی را دستگیر کند. این مردان هیچ جرمی مرتکب نشده بودند. پلیس آنها را صرفاً به دلیل یهودی بودن دستگیر کرد. آنها به اردوگاههای کار اجباری مانند داخائو و بوخنوالد فرستاده شدند. این دستگیریها، خانوادهها و جوامع یهودی را شوکه و هراسان کرد. مقامات نازی، مردانی که خانوادههایشان میتوانستند ثابت کنند که برای ترک آلمان برنامه دارند، را آزاد کردند. بقیه در این اردوگاهها درگذشتند.
”شب شیشههای شکسته“ نقطهی عطف مهمی برای یهودیان آلمانی بود. بعد از آن، یهودیان بسیاری به این نتیجه رسیدند که آیندهای برای آنها در آلمان نازی وجود ندارد.
تاریخهای مهم
۷ نوامبر ۱۹۳۸
عامل شتابدهندهی ”شب شیشههای شکسته“
هرشل گرینشپان به ارنست فم رات شلیک کرد. گرینشپان یک یهودی آلمانی-لهستانی ۱۷ ساله بود که در پاریس زندگی میکرد و فم رات یک دیپلمات آلمانی دونپایه در سفارت آلمان بود. به نظر میرسد که گرینشپان به دلیل ناامیدی از سرنوشت والدین خود که رژیم نازی آنها را از آلمان به لهستان اخراج کرده بود دست به این کار زده است. نازیها از این تیراندازی برای تحریک یهودستیزی استفاده کردند. آنها ادعا کردند که گرینشپان به تنهایی دست به چنین کاری نزده، بلکه کار او، بخشی از توطئهی گستردهی یهودیان علیه آلمان بوده است. زمانیکه فم رات در ۹ نوامبر مرد، رهبران نازی از این تئوری بهعنوان بهانهای برای ”شب شیشههای شکسته“ استفاده کردند.
۹ نوامبر ۱۹۳۸
یوزف گوبلس، شورش شب شیشههای شکسته را تحریک کرد
رهبران حزب نازی از سراسر آلمان برای بزرگداشت ”کودتای مونیخ“(کودتای آبجوفروشی) در مونیخ گرد هم آمدند. ”کودتای مونیخ“، تلاش ناموفق آدولف هیتلر در سال ۱۹۲۳ برای تصاحب قدرت در آلمان بود. در زمان این رویداد، خبردار شدند که فم رات بر اثر جراحاتش فوت کرده است. در پاسخ به این اتفاق، وزیر تبلیغات آلمان، یوزف گوبلس، سخنرانی یهودستیزانهی پرشوری ایراد کرد. گوبلس با اجازهی هیتلر، فراخوان حمله به جوامع یهودی آلمان را صادر کرد. بعد از این سخنرانی، مقامات نازی با مناطق تحت فرمانروایی خود تماس گرفتند و دستور گوبلس را مخابره کردند. این امر منجر به خشونتی شد که امروزه با عنوان Kristallnacht، یا ”شب شیشههای شکسته“ شناخته میشود.
۱۵ نوامبر ۱۹۳۸
آمریکاییها ”شب شیشههای شکسته“ را محکوم کردند
تیترهای خبری روزنامههای آمریکا، خشونت ”شب شیشههای شکسته“ را محکوم کردند. در یک نشست مطبوعاتی در ۱۵ نوامبر ۱۹۳۸، رئیسجمهور وقت آمریکا، فرانکلین دی روزولت، این حملهی یهودستیزانه را محکوم کرد. وی در یک بیانیهی رسمی نوشت: ”من بهشخصه بهسختی میتوانم باور کنم که چنین اتفاقی در تمدن قرن بیستم روی دهد.“ رئیسجمهور، سفیر آلمان در ایالات متحده را فراخواند.