ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Πρώιμη άποψη του στρατοπέδου συγκέντρωσης Νταχάου.

Από το 1933 έως το 1945, η ναζιστική Γερμανία και οι σύμμαχοί της δημιούργησαν πάνω από 40.000 στρατόπεδα και άλλους χώρους κράτησης. Οι δράστες χρησιμοποίησαν αυτούς τους χώρους για μια σειρά από λόγους, μεταξύ των οποίων ήταν η καταναγκαστική εργασία, η κράτηση των ατόμων που το καθεστώς έκρινε ως εχθρούς του κράτους, και η μαζική δολοφονία. Ο συνολικός αριθμός αυτών χώρων βασίζεται στη συνεχή έρευνα των ιδιωτικών αρχείων των δραστών.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ

Με την άνοδό του στην εξουσία το 1933, το Ναζιστικό καθεστώς φρόντισε αμέσως να δημιουργήσει ένα σύστημα στρατοπέδων για τον εγκλεισμό και την εξόντωση των «εχθρών του κράτους». Οι περισσότεροι κρατούμενοι στα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν Γερμανοί κομμουνιστές, σοσιαλιστές, σοσιαλδημοκράτες, Ρομά (Τσιγγάνοι), μάρτυρες του Ιεχωβά, ομοφυλόφιλοι και άτομα που κατηγορούνταν για «αντικοινωνική» ή κοινωνικά αποκλίνουσα συμπεριφορά. Οι εγκαταστάσεις αυτές αποκαλούνταν «στρατόπεδα συγκέντρωσης» επειδή τα άτομα που φυλακίζονταν εκεί ήταν «συγκεντρωμένα» σε μία τοποθεσία.

Μετά την προσάρτηση της Αυστρίας στη Γερμανία τον Μάρτιο του 1938, οι Ναζί άρχισαν να συλλαμβάνουν Εβραίους που κατοικούσαν στη Γερμανία και την Αυστρία και να τους φυλακίζουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Νταχάου, Μπούχενβαλντ και Σαξενχάουζεν, τα οποία βρίσκονταν σε γερμανικό έδαφος. Μετά τα βίαια πογκρόμ της Κρίσταλναχτ («Νύχτας των Κρυστάλλων») το Νοέμβριο του 1938, οι Ναζί πραγματοποίησαν μαζικές συλλήψεις ενήλικων Εβραίων ανδρών, οι οποίοι φυλακίστηκαν σε διάφορα στρατόπεδα για μικρά χρονικά διαστήματα.

ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΧΜΑΛΩΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ

Κρατούμενοι σε καταναγκαστική εργασία. Η φωτογραφία τραβήχτηκε κατά τη διάρκεια μιας επιθεώρησης των SS.

Μετά τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία το Σεπτέμβριο του 1939, οι Ναζί ίδρυσαν στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας όπου χιλιάδες αιχμάλωτοι πέθαναν από την εξάντληση, την ασιτία και την έκθεση στα στοιχεία της φύσης. Τα στρατόπεδα φυλάσσονταν από μονάδες των SS. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το σύστημα των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης επεκτάθηκε με ταχύτατους ρυθμούς. Σε ορισμένα στρατόπεδα, γιατροί των Ναζί πραγματοποίησαν πειράματα στους κρατούμενους.

Μετά την εισβολή των γερμανικών δυνάμεων στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούνιο του 1941, οι Ναζί αύξησαν τον αριθμό των στρατοπέδων αιχμαλώτων πολέμου. Ορισμένα από τα νέα στρατόπεδα δημιουργήθηκαν σε ήδη υπάρχοντα στρατόπεδα συγκέντρωσης (όπως το Άουσβιτς) στην κατεχόμενη Πολωνία. Το στρατόπεδο του Λούμπλιν, το οποίο αργότερα έγινε γνωστό ως Μαϊντάνεκ, ιδρύθηκε το φθινόπωρο του 1941 για τη φύλαξη αιχμαλώτων πολέμου και στη συνέχεια μετατράπηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης το 1943. Εκεί χιλιάδες Σοβιετικοί στρατιώτες εκτελέστηκαν δια πυροβολισμού ή δολοφονήθηκαν στους θαλάμους αερίων.

ΚΕΝΤΡΑ ΕΞΟΝΤΩΣΗΣ

Εβραίοι από το γκέτο της Λοντζ φορτώνονται σε εμπορικές αμαξοστοιχίες για απέλαση στο στρατόπεδο εξόντωσης Κέλμνο.

Για να διευκολυνθεί η εφαρμογή της «Τελικής Λύσης» (η γενοκτονία ή μαζική εξολόθρευση των Εβραίων), οι Ναζί ίδρυσαν κέντρα εξόντωσης στην Πολωνία, τη χώρα με το μεγαλύτερο εβραϊκό πληθυσμό. Τα κέντρα εξόντωσης είχαν σχεδιαστεί για την αποτελεσματική διεξαγωγή μαζικών δολοφονιών. Το Κέλμνο, το πρώτο κέντρο εξόντωσης, άνοιξε το Δεκέμβριο του 1941. Εβραίοι και Τσιγγάνοι εκτελούνταν σε φορτηγά-θαλάμους αερίων. Το 1942 οι Ναζί άνοιξαν τα κέντρα εξόντωσης Μπέλζεκ, Σόμπιμπορ και Τρεμπλίνκα για τη συστηματική εξολόθρευση των Εβραίων της περιοχής Generalgouvernement (τα εδάφη στο εσωτερικό της κατεχόμενης Πολωνίας).

Οι Ναζί κατασκεύασαν θαλάμους αερίων (ειδικά διαμορφωμένα δωμάτια τα οποία γέμιζαν με δηλητηριώδη αέρια για τη δολοφονία των ανθρώπων που βρίσκονταν μέσα) για να αυξήσουν τη δολοφονική αποτελεσματικότητα και να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την άμεση, προσωπική εμπλοκή των στρατιωτών. Στο σύμπλεγμα στρατοπέδων του Άουσβιτς, το κέντρο εξόντωσης Μπίρκεναου διέθετε τέσσερις θαλάμους αερίων. Κατά τη διάρκεια των εκτοπισμών προς το στρατόπεδο, έως και 6.000 Εβραίοι δολοφονούνταν με αέρια εκεί κάθε ημέρα.

Εβραίοι αιχμάλωτοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ντρανσί.

Οι Εβραίοι στις κατεχόμενες από τους Ναζί χώρες συχνά μεταφέρονταν πρώτα σε στρατόπεδα μεταγωγής όπως το Βέστερμποκ στην Ολλανδία ή το Ντρανσί στη Γαλλία καθ’ οδόν προς τα κέντρα εξόντωσης της κατεχόμενης Πολωνίας. Τα στρατόπεδα μεταγωγής ήταν συνήθως ο τελευταίος σταθμός πριν από τη μεταφορά σε ένα κέντρο εξόντωσης.

Εκατομμύρια άτομα φυλακίστηκαν και κακοποιήθηκαν σε όλους τους τύπους Ναζιστικών στρατοπέδων. Υπό την επίβλεψη των SS, οι Γερμανοί και οι συνεργοί τους δολοφόνησαν περισσότερα από τρία εκατομμύρια Εβραίους μόνο στα κέντρα εξόντωσης. Μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό των κρατούμενων στα ναζιστικά στρατόπεδα κατόρθωσε να επιβιώσει.