Oskar Schindler
Ο Oskar Schindler είναι ένας από τους πιο διάσημους διασώστες Εβραίων κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Κατά τη διάρκεια του Β᾽Παγκοσμίου Πολέμου, ο Schindler διηύθυνε ένα εργοστάσιο που απασχολούσε Εβραίους καταναγκαστικούς εργάτες από το γκέτο της Κρακοβίας. Έχοντας γίνει μάρτυρας της βαρβαρότητας και της βίας των Ναζί εναντίον των Εβραίων, ο Schindler αποφάσισε να προστατεύσει όσο το δυνατόν περισσότερους Εβραίους καταναγκαστικούς εργάτες.
Σημαντικά γεγονότα
-
1
Ο Oskar Schindler ήταν καιροσκόπος, κατάσκοπος της Γερμανίας και μέλος του Ναζιστικού Κόμματος. Το 1939 ήρθε στην Κρακοβία, η οποία τελούσε υπό γερμανική κατοχή, για να πλουτίσει.
-
2
Ο Schindler βοήθησε περισσότερους από 1.000 Εβραίους να επιβιώσουν από το Ολοκαύτωμα.
-
3
Η βραβευμένη με Όσκαρ ταινία του Steven Spielberg Η Λίστα του Σίντλερ (1993) έκανε τον Oskar Schindler γνωστό στο ευρύ κοινό.
Οι αντιδράσεις των μη Εβραίων στο Ολοκαύτωμα διέφεραν και εξαρτιόνταν από πολλούς παράγοντες. Οι περισσότεροι δίσταζαν να βοηθήσουν τους Εβραίους λόγω φόβου, ιδιοτέλειας, απληστίας, αντισημιτισμού και πολιτικών ή ιδεολογικών πεποιθήσεων. Άλλοι επέλεγαν να βοηθήσουν λόγω θρησκευτικών ή ηθικών πεποιθήσεων, καθώς και λόγω ισχυρών προσωπικών σχέσεων. Αυτό το άρθρο αφορά τον Oskar Schindler, ο οποίος ήταν μέλος του Ναζιστικού Κόμματος και τελικά βοήθησε στη διάσωση Εβραίων.
Εισαγωγή
Ο Oskar Schindler (1908–1974) είναι ένας από τους πιο διάσημους διασώστες Εβραίων κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Βοήθησε περισσότερους από 1.000 Εβραίους να επιζήσουν. Ωστόσο, από πολλές απόψεις, ο Schindler φαινόταν απίθανο να γίνει διασώστης.
Κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, οι άνθρωποι επέλεξαν να βοηθήσουν τους Εβραίους για διάφορους λόγους. Πολλοί διασώστες επικαλέστηκαν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, καθώς και τις ηθικές ή δεοντολογικές αρχές τους. Αλλά ο Oskar Schindler δεν ήταν θρησκευόμενος. Δεν υπάρχει τίποτα στη βιογραφία του που να υποδηλώνει άνθρωπο με ηθική ακεραιότητα. Ήταν ένας άπληστος, καιροσκόπος κατάσκοπος της Γερμανίας και μέλος του Ναζιστικού Κόμματος. Είχε πολυάριθμες εξωσυζυγικές σχέσεις. Έκανε επανειλημμένα κακή διαχείριση των οικονομικών του και αδυνατούσε να αποπληρώσει δάνεια. Ο Schindler ήταν 31 ετών όταν πήγε στην Κρακοβία, στην κατεχόμενη Πολωνία, με σκοπό να πλουτίσει.
Κατά τη διάρκεια των χρόνων του στην Κρακοβία, ο Schindler βίωσε μια αργή μεταμόρφωση. Τελικά αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον νεοαποκτηθέντα πλούτο και τη θέση ισχύος του για να βοηθήσει τους Εβραίους.
Η προφανής αντίφαση μεταξύ της προσωπικότητας του Schindler και των πράξεών του είναι ένας από τους λόγους που τόσοι πολλοί άνθρωποι ενδιαφέρονται για αυτόν.
Oskar Schindler: Ιστορία
Ο Oskar Schindler γεννήθηκε στις 28 Απριλίου 1908 στο Zwittau της Αυστροουγγαρίας (σήμερα Svitavy, Τσεχία). Όταν η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία διαλύθηκε με το τέλος του Α᾽Παγκοσμίου Πολέμου, ο Schindler έγινε πολίτης της νεοσύστατης Τσεχοσλοβακίας. Από εθνοτικής άποψης, ο Schindler ήταν γερμανικής καταγωγής. Αυτό σημαίνει ότι ο Schindler μιλούσε γερμανικά και θεωρούσε τον εαυτό του Γερμανό.
Το 1928 ο Schindler παντρεύτηκε την Emilie Pelzl. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και στις αρχές της δεκαετίας του 1930, εργάστηκε σε διάφορες θέσεις. Όπως και άλλοι άνδρες πολίτες της Τσεχοσλοβακίας, ο Schindler υπηρέτησε μια σύντομη, υποχρεωτική στρατιωτική θητεία.
Ο Schindler ως Ναζί
Αν και ο Schindler δεν ζούσε στη ναζιστική Γερμανία τη δεκαετία του 1930, η εμπλοκή του στο ναζιστικό κίνημα χρονολογείται στα μέσα αυτής. Εκείνη την εποχή, η υποστήριξη προς τους Ναζί φαινόταν να ενισχύεται ανάμεσα στους γηγενείς Γερμανούς στην Τσεχοσλοβακία. Το 1935 ο Schindler προσχώρησε στο Κόμμα Γερμανών Σουδητών (Sudetendeutsche Partei) του Konrad Henlein. Η εμπλοκή του Schindler με τη ναζιστική Γερμανία υπερέβαινε την απλή συμμετοχή του στο εν λόγω πολιτικό κόμμα.
Από το 1936, ο Schindler εργαζόταν ως κατάσκοπος για τη ναζιστική Γερμανία. Ήταν πράκτορας του γραφείου πληροφοριών του γερμανικού στρατού, ονόματι Abwehr. Η τσεχοσλοβακική αστυνομία τον φυλάκισε τον Ιούλιο του 1938 για αυτές τις προδοτικές δραστηριότητες. Ωστόσο, ο Schindler απέφυγε περαιτέρω συνέπειες για τα εγκλήματά του. Λίγο μετά τη σύλληψή του, η ναζιστική Γερμανία προσάρτησε τη Σουδητία (μια κυρίως γερμανόφωνη περιοχή της Τσεχοσλοβακίας) στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Μονάχου. Ως εκ τούτου, ο Schindler αποφυλακίστηκε τον Οκτώβριο του 1938. Υπέβαλε αμέσως αίτηση για να γίνει μέλος του Ναζιστικού Κόμματος. Τον Φεβρουάριο του 1939 έλαβε την ιδιότητα προσωρινού μέλους.
Μετά την απελευθέρωσή του, ο Schindler συνέχισε να εργάζεται για την Abwehr. Υποστήριξε την επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας της Τσεχοσλοβακίας και της Πολωνίας. Τον Μάρτιο του 1939, η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στην Τσεχία και κατέλαβε εδάφη, τα οποία στη συνέχεια οι Ναζί κυβέρνησαν ως Προτεκτοράτο της Βοημίας και της Μοραβίας. Έπειτα, στην 1 Σεπτεμβρίου του 1939, η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία, ξεκινώντας τον Β᾽Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η εξαγορά εβραϊκών επιχειρήσεων στην κατεχόμενη Πολωνία από τον Schindler
Μετά τη γερμανική εισβολή και κατοχή της Πολωνίας, ο Schindler μετακόμισε στην κατεχόμενη Κρακοβία. Την εποχή εκείνη συνέχιζε να εργάζεται για την Abwehr ως στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών, ωστόσο η ακριβής αποστολή του παραμένει ασαφής.
Στην Κρακοβία, ο Schindler έγινε κερδοσκόπος πολέμου. Οι γερμανικές ναζιστικές αρχές άρχισαν γρήγορα να κατάσχουν ιδιωτικές περιουσίες τόσο Εβραίων όσο και μη Εβραίων Πολωνών. Ο Schindler εντάχθηκε σε αυτήν τη διαδικασία εκτεταμένης λεηλασίας. Τελικά ανέλαβε πολλές κατασχεμένες επιχειρήσεις, ελπίζοντας να τις χρησιμοποιήσει για να αποκτήσει περιουσία.
Πιο συγκεκριμένα, ο Schindler μίσθωσε και αργότερα αγόρασε τη Rekord, Ltd., μια εβραϊκή εταιρεία κατασκευής προϊόντων εμαγιέ. Η εξαγορά της Rekord, Ltd. από τον Schindler το φθινόπωρο του 1939 πραγματοποιήθηκε μέσω της επίσημης διαδικασίας απαλλοτρίωσης της Γερμανίας.
Το εργοστάσιο της Rekord, Ltd. παρήγαγε εμαγιέ κατσαρόλες και τηγάνια. Ο Schindler μετονόμασε την επιχείρηση σε Deutsche Emailwarenfabrik (Γερμανικό Εργοστάσιο Σμάλτου ή DEF). Το εργοστάσιο συχνά αποκαλούνταν «Emalia» (από την πολωνική λέξη για το «σμάλτο»). Ο Schindler είχε επίσης άλλες δύο επιχειρήσεις στην Κρακοβία, τουλάχιστον μία εκ των οποίων αφαίρεσε από τους Εβραίους ιδιοκτήτες της.
Ο Schindler δεν ήταν ιδιαίτερα καλός επιχειρηματίας. Βασίστηκε σε ορισμένους από τους προηγούμενους ιδιοκτήτες για τη λειτουργία του Emalia και ειδικά στον Abraham Bankier. Ο Bankier, ο οποίος ήταν Εβραίος, ήταν συνιδιοκτήτης της Rekord Ltd. και διηύθυνε το εργοστάσιο πριν από τον πόλεμο.
Εβραίοι καταναγκαστικοί εργάτες στο εργοστάσιο Emalia του Schindler, 1940–1943
Ο Oskar Schindler εκμεταλλεύτηκε πλήρως το καταπιεστικό σύστημα εργασίας που δημιούργησαν οι γερμανικές αρχές στην κατεχόμενη Πολωνία.
Αρχικά, οι περισσότεροι εργάτες του εργοστασίου του Schindler ήταν μη Εβραίοι Πολωνοί. Οι μόνοι Εβραίοι που απασχολούσε ήταν ο Bankier και μερικοί άλλοι διευθυντές. Το 1941 ή το 1942 ο Schindler ξεκίνησε να απασχολεί Εβραίους καταναγκαστικούς εργάτες από τo γκέτο της Κρακοβίας στο εργοστάσιο Emalia.
Ο Schindler χρησιμοποίησε Εβραίους καταναγκαστικούς εργάτες επειδή ήταν φθηνότεροι από τους μη Εβραίους πολωνούς εργάτες. Στην κατεχόμενη Πολωνία, οι εργοστασιάρχες, όπως ο Schindler, συνήθως δεν πλήρωναν τους Εβραίους που επιτελούσαν καταναγκαστική εργασία. Αντίθετα, πλήρωναν ένα ημερήσιο ενοίκιο στα Ες Ες.
Οι εργοστασιάρχες είχαν πλήρη ελευθερία να κακομεταχειρίζονται και να εξαθλιώνουν τους Εβραίους καταναγκαστικούς εργάτες. Αλλά οι μαρτυρίες των επιζώντων δείχνουν ότι ο Schindler φερόταν καλά στους εργάτες του στο Emalia.
Η παρέμβαση του Schindler σε μια προσπάθεια απέλασης, Ιούνιος 1942
Η κακομεταχείριση και δολοφονία των Εβραίων από τους Γερμανούς επηρέασαν άμεσα τον Schindler και το εργοστάσιό του. Το καλοκαίρι του 1942, οι γερμανικές αρχές ξεκίνησαν την απέλαση χιλιάδων Εβραίων από τo γκέτο της Κρακοβίας προς το κέντρο εξόντωσης Μπέλζεκ. Τον Ιούνιο δεκατέσσερις Εβραίοι καταναγκαστικοί εργάτες του Emalia, συμπεριλαμβανομένου του Abraham Bankier, συγκεντρώθηκαν για απέλαση. Ο Schindler παρενέβη προσωπικά για να τους σώσει από την απέλαση. Είναι φανερό ότι τους χρειαζόταν για να συνεχίσει να λειτουργεί το εργοστάσιό του. Ωστόσο, δεν είναι σαφές αν εκείνη τη στιγμή ο Schindler γνώριζε τον προορισμό του τρένου ή το κέντρο εξόντωσης Μπέλζεκ. Ανεξαρτήτως των κινήτρων του, η παρέμβαση του Schindler σχεδόν σίγουρα έσωσε τις ζωές τους.
Οι επαφές του Schindler με μια εβραϊκή ομάδα διάσωσης
Εκτός από τις προσωπικές του προσπάθειες να βοηθήσει τους Εβραίους κρατούμενους στην Κρακοβία, ο Schindler δημιούργησε επίσης δεσμούς με ένα ευρύτερο εβραϊκό δίκτυο βοήθειας.
Από τα τέλη του 1942 ο Schindler ξεκίνησε να συνεργάζεται με την Επιτροπή Αρωγής και Διάσωσης. Ήταν μια εβραϊκή οργάνωση βοήθειας στην Ουγγαρία, με έδρα τη Βουδαπέστη. Ηγούταν από Εβραίους της Ουγγαρίας, μεταξύ των οποίων και οι Joel Brand και Rudolf Kasztner. Ο Schindler εργάστηκε ως κούριερ (ταχυμεταφορέας). Βοηθούσε τους Εβραίους κρατούμενους μεταβιβάζοντάς τους χρήματα, επιστολές και πληροφορίες.
Τον Νοέμβριο του 1943, ο Schindler ταξίδεψε στη Βουδαπέστη. Εκεί παρείχε στην επιτροπή πληροφορίες σχετικά με τη μαζική δολοφονία Εβραίων στην, υπό γερμανική κατοχή, Πολωνία.
Η προστασία των Εβραίων από τον Schindler κατά την καταστροφή του γκέτο της Κρακοβίας, Μάρτιος 1943
Ο Schindler ξεκίνησε να βοηθά πιο άμεσα τους Εβραίους το 1943. Τον Μάρτιο του ίδιου έτους, οι Γερμανοί διέλυσαν το γκέτο της Κρακοβίας και δολοφόνησαν πολλούς από τους εναπομείναντες κατοίκους του. Κατά την εκκαθάριση του γκέτο, ο Schindler προστάτευσε τους Εβραίους εργάτες του, δίνοντάς τους εντολή να παραμείνουν στο εργοστάσιο καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας. Ως αποτέλεσμα, αυτοί οι Εβραίοι εργάτες επιβίωσαν από τις βάναυσες, δολοφονικές ενέργειες των Γερμανών. Στη συνέχεια, οι κρατούμενοι που εργάζονταν στο Emalia στάλθηκαν από το γκέτο στο κοντινό στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας Plaszow.
Τα κίνητρα για τις πράξεις μου και την εσωτερική μου αλλαγή ήταν η καθημερινή μαρτυρία των αβάσταχτων δεινών του εβραϊκού λαού και της βάναυσης κατοχής... στα κατεχόμενα εδάφη.
—Oskar Schindler
Το Emalia ως καταφύγιο για τους Εβραίους αιχμαλώτους του Plaszow, 1943–1944
Μετά την εκκαθάριση του γκέτο της Κρακοβίας, ο Schindler συνέχισε να χρησιμοποιεί Εβραίους καταναγκαστικούς εργάτες στο Emalia. Αρχικά, οι καταναγκαστικοί εργάτες διέμεναν στο στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας Plaszow και ταξίδευαν για να εργαστούν στο Emalia, το οποίο βρισκόταν αρκετά χιλιόμετρα μακριά. Αργότερα στεγάστηκαν σε ένα στρατόπεδο στο εργοστάσιο του Schindler.
Η φιλία του Schindler με τον διοικητή του Plaszow, Amon Göth
Στο Plaszow, οι κρατούμενοι υπέστησαν ακραίες κακουχίες και αναίτιες πράξεις βίας υπό την ηγεσία του διοικητή των Ες Ες Amon Göth. Ο Göth διοίκησε το Πλάζοφ από τον Φεβρουάριο του 1943 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1944. Ήταν διαβόητος για την υπέρμετρη και σαδιστική σκληρότητά του. Συχνά πυροβολούσε τους κρατούμενους από το μπαλκόνι της βίλας του. Διενεργούσε επίσης αυθαίρετες εκτελέσεις. Ο Schindler έγινε φίλος του Göth ενώ συμμετείχε και σε πάρτι στη βίλα του. Ο Schindler εκμεταλλεύτηκε την προσωπική τους σχέση για να εξασφαλίσει την εύνοια του διοικητή, ενώ συχνά κατέφευγε και σε δωροδοκία. Αυτό επέτρεπε στον Schindler να λειτουργεί το εργοστάσιό του με μεγαλύτερη επιτυχία, καθώς και να βοηθά τους Εβραίους κρατούμενους.
Το στρατόπεδο του Schindler στο Emalia, 1943–1944
Κάποια στιγμή το 1943, ο Schindler έπεισε τον Göth να επιτρέψει στους Εβραίους καταναγκαστικούς εργάτες να ζουν μόνιμα εκτός του Plaszow σε ένα στρατόπεδο στο Emalia. Το στρατόπεδο βρισκόταν στον χώρο του εργοστασιακού συγκροτήματος Emalia. Οι Εβραίοι καταναγκαστικοί εργάτες που ζούσαν εκεί εργάζονταν στο Emalia και σε τρία άλλα κοντινά εργοστάσια.
Οι συνθήκες στο στρατόπεδο Emalia ήταν πολύ καλύτερες από ό,τι στο κύριο στρατόπεδο του Plaszow. Ο Schindler και ο αυστριακός εργοστασιάρχης Julius Madritsch προμηθεύονταν επιπλέον τρόφιμα για τους κρατούμενους από τη μαύρη αγορά.
Τον Ιανουάριο του 1944, τα Ες Ες άλλαξαν τον χαρακτηρισμό του Plaszow από στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το επίσημο όνομα του στρατοπέδου Emalia ήταν υποστρατόπεδο Zabłocie. Υπήρχαν περίπου 1.450 Εβραίοι κρατούμενοι στο υποστρατόπεδο το καλοκαίρι του 1944.
Κάποια στιγμή, το 1943 ή το 1944, ο Schindler προσέθεσε ένα εργοστάσιο πολεμικού υλικού στο Emalia. Οι Εβραίοι κρατούμενοι έχτισαν το εργοστάσιο, το οποίο αποπερατώθηκε στα τέλη καλοκαιριού του 1944.
Το τέλος του στρατοπέδου του Schindler στο Emalia, καλοκαίρι 1944
Το καλοκαίρι του 1944, ο σοβιετικός στρατός προχώρησε στην Πολωνία και κατευθύνθηκε προς την Κρακοβία. Οι γερμανικές αρχές ξεκίνησαν να εκκενώνουν από τους κρατούμενους το Plaszow και τα υποστρατόπεδά του, συμπεριλαμβανομένου του Emalia. Οι αρχές διέταξαν επίσης τη μεταφορά των εργοστασίων πολεμικού υλικού από την κατεχόμενη Πολωνία στο εσωτερικό της Γερμανίας. Αυτό περιελάμβανε το εργοστάσιο πολεμικού υλικού του Schindler στο Emalia.
Εκατοντάδες Εβραίοι κρατούμενοι απομακρύνθηκαν από την προστασία του Schindler όταν στάλθηκαν από το Emalia πίσω στο Plaszow. Πολλοί επιβιβάστηκαν άμεσα σε υπερφορτωμένα φορτηγά βαγόνια. Έπειτα, μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν. Μερικοί κρατούμενοι θυμούνται πως ο Schindler προσπάθησε να τους βοηθήσει με έναν μικρό αλλά ουσιαστικό τρόπο, ακόμη και την τελευταία στιγμή. Δωροδόκησε τον Göth και τους φρουρούς των Ες Ες ώστε να παρέχουν νερό στους κρατούμενους στο σταθμό του Plaszow και καθ' οδόν προς το Μαουτχάουζεν. Όταν το τρένο αναχώρησε από το Plaszow, ο Schindler δεν μπορούσε πλέον να βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους.
Οι προσπάθειες του Schindler στο Emalia ήταν επίσης σημαντικές. Ο Schindler είχε εξασφαλίσει ότι οι κρατούμενοι στο εργοστάσιο Emalia ήταν προστατευμένοι και τρέφονταν σχετικά καλά. Αυτό σήμαινε ότι είχαν περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσουν στις ακραίες συνθήκες που επικρατούσαν στο Μαουτχάουζεν.
Σε εκείνο το σημείο μόνο περίπου 300 Εβραίοι κρατούμενοι παρέμειναν στο Emalia μαζί με τον Schindler. Η αποστολή τους ήταν να βοηθήσουν τον Schindler να προετοιμάσει το εργοστάσιο πολεμικού υλικού, ώστε να μεταφερθεί σε άλλη τοποθεσία.
Η μεταφορά του εργοστασίου πολεμικού υλικού στο Brünnlitz, φθινόπωρο 1944
Το φθινόπωρο του 1944, ο Schindler έλαβε άδεια να μεταφέρει το εργοστάσιο πολεμικού υλικού του στην πόλη Brünnlitz (Brněnec) στο Προτεκτοράτο της Βοημίας και Μοραβίας (σημερινή Τσεχία).
Το υποστρατόπεδο στο Brünnlitz υπαγόταν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Gross-Rosen. Οι γερμανικές αρχές μετέφεραν περίπου 1.000 Εβραίους κρατούμενους από το Plaszow στο Brünnlitz για να εργαστούν στο εργοστάσιο του Schindler. Από αυτούς 700 ήταν άντρες και 300 γυναίκες. Για τους Εβραίους αιχμαλώτους του Plaszow, η μεταφορά στο Brünnlitz σήμαινε μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης. Όσοι μεταφέρθηκαν σε άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης αντιμετώπισαν χειρότερες συνθήκες.
Ο Oskar Schindler όντως συνέταξε μια λίστα;
Ο Oskar Schindler δεν συνέταξε κάποια λίστα. Η έννοια της «λίστας του Σίντλερ» αντιπροσωπεύει συνοπτικά τις προσπάθειες διάσωσης του Schindler κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Συνήθως εννοείται ως μια λίστα ονομάτων των αιχμαλώτων που διασώθηκαν από τον Schindler. Πιο συγκεκριμένα, συχνά συνδέεται με τους κρατούμενους που μεταφέρθηκαν από το στρατόπεδο συγκέντρωσης Plaszow στο εργοστάσιο Brünnlitz του Schindler.
Δεν υπήρχε μόνο μία λίστα μεταφοράς από το Plaszow στο Brünnlitz. Υπήρχαν ξεχωριστές λίστες για άνδρες και γυναίκες. Τα ονόματα στις λίστες άλλαξαν αρκετές φορές. Επιπλέον, οι λίστες μεταφοράς δεν συντάσσονταν από τον Schindler, ούτε είχε ο ίδιος τον τελικό λόγο για τα ονόματα. Οι λίστες συντάσσονταν στην πραγματικότητα από τον Marcel Goldberg. Ο Goldberg ήταν Εβραίος κρατούμενος που υπηρετούσε ως υπάλληλος για τα Ες Ες στο κεντρικό στρατόπεδο του Plaszow. Συνέτασσε ξεχωριστές λίστες ανδρών και γυναικών κρατουμένων που επρόκειτο να μεταφερθούν στο εργοστάσιο του Schindler στο Brünnlitz.
Οι λίστες του Goldberg περιελάμβαναν κάποιους από τους Εβραίους εργάτες των εργοστασίων του Schindler και του Madritsch, καθώς και τα μέλη των οικογενειών τους. Οι λίστες περιελάμβαναν επίσης εξέχοντες Εβραίους κρατούμενους επιστάτες κρατούμενων και τις οικογένειές τους. Κάποιοι κρατούμενοι δωροδόκησαν τον Goldberg για να προστεθούν στη λίστα. Άλλοι ήταν απλώς τυχεροί.
Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που μεταφέρθηκαν από το Plaszow στο Brünnlitz δεν είχαν εργαστεί για τον Oskar Schindler στο Emalia. Την εποχή εκείνη, ο Schindler δεν γνώριζε προσωπικά τους περισσότερους από αυτούς.
Μεταφορές κρατούμενων στο Brünnlitz, φθινόπωρο 1944
Η διαδικασία μεταφοράς των κρατούμενων από το Plaszow στο Brünnlitzς ήταν χαοτική. Κατά τη μεταφορά τους, οι κρατούμενοι ήταν προσωρινά εκτός της εποπτείας του Schindler, ο οποίος δεν μπορούσε να τους προστατεύσει.
Οι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν στο Brünnlitz μέσω του Gross-Rosen. Έφτασαν στο Brünnlitz μετά από λίγες ημέρες. Ωστόσο, οι κρατούμενες μεταφέρθηκαν μέσω του Άουσβιτς-Μπιρκενάου. Κρατήθηκαν εκεί για τρεις εβδομάδες. Για τις κρατούμενες, το χρονικό διάστημα που πέρασαν στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου ήταν τρομακτικό, επικίνδυνο και εξευτελιστικό. Μια ηλικιωμένη κρατούμενη προσβλήθηκε από τύφο και απεβίωσε. Οι κρατούμενες τελικά έφτασαν στο στρατόπεδο του Brünnlitz στα μέσα Νοεμβρίου του 1944. Είναι πιθανό ο Schindler να παρενέβη μέσω αγγελιοφόρου για να εξασφαλίσει την απελευθέρωσή τους. Σε αντίθεση με την κοινή παρανόηση, δεν πήγε αυτοπροσώπως.
Τόσο στο Gross-Rosen όσο και στο Άουσβιτς, κάποιοι κρατούμενοι αφαιρέθηκαν από τις λίστες μεταφοράς προς το Brünnlitz και αντικαταστάθηκαν με άλλους κρατούμενους.
Οι προσπάθειες διάσωσης του Schindler στο Brünnlitz
Οι πιο σημαντικές προσπάθειες διάσωσης του Schindler πραγματοποιήθηκαν στο στρατόπεδο του Brünnlitz, κατά τους τελευταίους αγωνιώδεις μήνες του Β᾽Παγκοσμίου Πολέμου. Από την ίδρυση του στρατοπέδου τον Οκτώβριο του 1944 μέχρι την απελευθέρωσή του τον Μάιο του 1945, ο Schindler αφοσιώθηκε στη διάσωση των Εβραίων κρατούμενων. Αυτό ήταν ένα δύσκολο και επικίνδυνο εγχείρημα που τον ανάγκασε να ξοδέψει την περιουσία που είχε αποκτήσει στην Κρακοβία.
Προστατεύοντας τους κρατούμενους από τα Ες Ες
Καθώς το Brünnlitz ήταν υποστρατόπεδο του Gross-Rosen, διοικούταν και φρουρούταν από άνδρες των Ες Ες. Ο Schindler ζούσε διαρκώς με τον φόβο ότι ο διοικητής των Ες Ες θα αποφάσιζε να εκκαθαρίσει το στρατόπεδο και να δολοφονήσει τους Εβραίους κρατούμενους. Για να προστατεύσουν τους Εβραίους κρατούμενους από τα Ες Ες, ο Oskar και η Emilie Schindler ζούσαν σε ένα διαμέρισμα στον χώρο.
Απόκτηση τροφίμων και φαρμάκων στο Brünnlitz
Στο Brünnlitz, η Emilie Schindler βοηθούσε τον Oskar να αποκτήσει δυσεύρετα τρόφιμα και φάρμακα. Ο Schindler πλήρωνε για αυτά από τα έσοδά του. Αυτή ήταν η πρώτη σημαντική συνεισφορά της Emilie στις προσπάθειες διάσωσης Εβραίων που κατέβαλλε ο Oskar. Οι ντόπιοι επίσης βοηθούσαν κρυφά στον εφοδιασμό των κρατούμενων με τρόφιμα.
Παραποίηση των αριθμών παραγωγής για να σωθούν οι Εβραίοι
Το εργοστάσιο στο Brünnlitz χαρακτηρίστηκε ως εργοστάσιο πολεμικού υλικού. Αυτό ήταν ζωτικής σημασίας για τη συνέχιση της ύπαρξής του. Ο Schindler ισχυρίστηκε ότι οι κρατούμενοι ήταν ειδικευμένοι εργάτες που παρήγαγαν πολεμικό υλικό για τη γερμανική πολεμική προσπάθεια. Στην πραγματικότητα δεν εργάζονταν όλοι στο εργοστάσιο. Και όσοι εργάζονταν δεν βοηθούσαν ιδιαίτερα στην παραγωγή. Συνολικά, το εργοστάσιο παρήγαγε πυρομαχικά για να γεμίσουν μόλις ένα βαγόνι.
Με τη βοήθεια των Εβραίων κρατούμενων Itzhak Stern και Mietek Pemper, ο Schindler παραποιούσε τα στοιχεία παραγωγής για να εξαπατά τις ναζιστικές γερμανικές αρχές. Αυτό ήταν απαραίτητο, ώστε να εμποδίσει τα Ες Ες από το να κλείσουν το στρατόπεδο.
Βοηθώντας άλλους κρατούμενους
Όταν έφτασαν άλλοι κρατούμενοι στην περιοχή, οι Schindler επέλεξαν να τους φροντίσουν στο Brünnlitz. Συνολικά, έφθασαν τρεις μεταφορές κρατουμένων από άλλα στρατόπεδα. Οι Schindler τούς μετέφεραν στο Brünnlitz, όπου έλαβαν ιατρική περίθαλψη και τρόφιμα.
Στις 18 Απριλίου 1945, η λίστα αιχμαλώτων για το Brünnlitz είχε 1.098 ονόματα (801 άντρες και 297 γυναίκες). Περιελάμβανε τα ονόματα των Εβραίων που μεταφέρθηκαν από το Plaszow, αλλά και των νεοαφιχθέντων. Η εν λόγω λίστα μερικές φορές θεωρείται επίσης «λίστα του Σίντλερ».
H απελευθέρωση
Το στρατόπεδο του Brünnlitz απελευθερώθηκε τον Μάιο του 1945. Οι Schindler έφυγαν από το Brünnlitz στις 9 Μαΐου του 1945, λίγο πριν φτάσουν τα σοβιετικά στρατεύματα στο στρατόπεδο. Διέφυγαν δυτικά, φοβούμενοι μην πέσουν στα χέρια των Σοβιετικών. Πριν φύγει ο Oskar, οι Εβραίοι κρατούμενοι τού έδωσαν ένα χρυσό δαχτυλίδι και μια υπογεγραμμένη δήλωση που επιβεβαίωνε τις προσπάθειές του να τους βοηθήσει. Οι Schindler τελικά κατάφεραν να φτάσουν στην αμερικανική ζώνη της κατεχόμενης από τους Συμμάχους Γερμανίας.
Η ζωή του Schindler μετά τον Β᾽Παγκόσμιο Πόλεμο
Μετά τον Β᾽Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Schindler και η σύζυγός του δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στην Τσεχοσλοβακία. Λόγω της προπολεμικής του δραστηριότητας ως κατάσκοπος της Γερμανίας, θεωρήθηκε εγκληματίας πολέμου εκεί. Η γερμανική καταγωγή του τον έκανε επίσης ανεπιθύμητο στη μεταπολεμική Τσεχοσλοβακία. Μετά τον Β᾽Παγκόσμιο Πόλεμο η χώρα απέλασε τον γερμανικό πληθυσμό της.
Οι Schindler εγκαταστάθηκαν για αρκετά χρόνια στην πόλη του Regensburg, στη ζώνη της Γερμανίας που τελούσε υπό αμερικανικής κατοχής. Εκεί αντιμετώπισαν οικονομικές δυσκολίες. Ο Schindler απευθυνόταν επανειλημμένα στους Εβραίους πρώην κρατούμενούς του και στις εβραϊκές οργανώσεις αρωγής για βοήθεια. Ζήτησε οικονομική αποζημίωση από την Αμερικανοεβραϊκή Κοινή Επιτροπή Διανομής (American Jewish Joint Distribution Committee, JOINT) για τα χρήματα που είχε δαπανήσει για τη διάσωση Εβραίων. Ο Schindler ισχυρίστηκε ότι είχε δαπανήσει 2,64 εκατομμύρια Reichsmarks (περίπου ένα εκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ εκείνη την εποχή). Αργότερα, υπέβαλε επίσης αίτηση αποζημίωσης για τις απώλειες του εργοστασίου του από την κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας.
Το 1949 ο Oskar και η Emilie μετανάστευσαν στην Αργεντινή. Εκεί, ο Oskar προσπάθησε να δημιουργήσει μια επιτυχημένη επιχείρηση, αλλά δεν τα κατάφερε. Κατέληξε χρεωμένος. Το 1957 ο Schindler επέστρεψε μόνος στη Γερμανία. Χώρισε οριστικά με την Emilie, αλλά δεν πήραν διαζύγιο. Ο Schindler πέθανε στη Γερμανία τον Οκτώβριο του 1974. Ενταφιάστηκε στο Ισραήλ.
Πολλοί από τους Εβραίους που είχε βοηθήσει ο Schindler παρέμειναν αφοσιωμένοι σε αυτόν μετά τον πόλεμο. Συχνά αναφέρονται ως Schindlerjuden ή Εβραίοι του Schindler.
Έτσι, το όνομα Schindler έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο
Ο Oskar Schindler δεν ήταν γνωστός κατά τη διάρκεια του Β᾽Παγκοσμίου Πολέμου. Έγινε ευρέως γνωστός μετά τον πόλεμο, χάρη στις προσπάθειες των Εβραίων του Schindler.
Από τη δεκαετία του 1940 ορισμένοι Εβραίοι του Schindler άρχισαν να δημοσιοποιούν την ιστορία του Schindler. Στον 20ό αιώνα, η ιστορία του Schindler εμφανίστηκε σε εφημερίδες, βιβλία και ταινίες. Το 1957 ένα δοκίμιο του Schindler συμπεριλήφθηκε σε ένα γερμανικό βιβλίο για τους διασώστες κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.
Η ταινία «Η Λίστα του Σίντλερ» του 1993 έκανε το όνομα του Oskar Schindler γνωστό σε όλο τον κόσμο. Η ταινία, σε σκηνοθεσία του Steven Spielberg, έτυχε ευρείας αποδοχής τόσο από το κοινό όσο και από τους κριτικούς. Κέρδισε επτά Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένου και του Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας στα Βραβεία της Ακαδημίας το 1994. Η ταινία του Spielberg βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στο μυθιστόρημα του 1982 Η Λίστα του Σίντλερ (με αρχικό τίτλο Η Κιβωτός του Σίντλερ) του Thomas Keneally. Ο Keneally συνεργάστηκε στενά με τον Leopold Page, έναν από τους Εβραίους που έσωσε ο Schindler.
Το μυθιστόρημα και η ταινία έκαναν γνωστή την ιστορία του Schindler στο αμερικανικό κοινό. Ωστόσο και οι δύο καταγραφές περιέχουν ορισμένες ανακρίβειες.
Ο Schindler ως διασώστης
Η αδίστακτη φύση και ο καιροσκοπισμός του Oskar Schindler τον έκαναν έναν αποτελεσματικό προστάτη των Εβραίων κρατούμενών του. Αλλά τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά έκαναν τον Schindler να συμπεριφέρεται λιγότερο έντιμα. Για αυτόν τον λόγο η ιδιότητά του ως διασώστης ήταν αμφιλεγόμενη.
Για παράδειγμα, τη δεκαετία του 1960 η υποψηφιότητά του ως Δίκαιος των Εθνών από το Γιαντ Βασέμ, τον εθνικό θεσμό του Ισραήλ για τη μνήμη του Ολοκαυτώματος, ήταν αμφιλεγόμενη. Πολλοί Εβραίοι που σχετίζονταν με τον Schindler υποστήριξαν την υποψηφιότητά του. Ωστόσο, δύο Εβραίοι άνδρες από την Κρακοβία κατηγόρησαν πειστικά τον Schindler για κλοπή και κακοποίηση κατά τα πρώτα χρόνια του Β᾽Παγκοσμίου Πολέμου. Παρά τις κατηγορίες, ο Schindler προσκλήθηκε από το Γιαντ Βασέμ να φυτέψει ένα δέντρο προς τιμήν του. Η τελετή φύτευσης πραγματοποιήθηκε στις 8 Μαΐου του 1962.
Στα τέλη του 1963, η επιτροπή που έδωσε στον Schindler τον τίτλο «Δίκαιος μεταξύ των Εθνών» αποφάσισε να μην του απονείμει επίσημα την τιμή. Το 1993 το Γιαντ Βασέμ ανέτρεψε την προηγούμενη απόφασή του και απένειμε τον τίτλο τόσο στον Oskar όσο και στην Emilie Schindler.
Ο Oskar Schindler είναι ευρέως αναγνωρισμένος ως ηρωικός διασώστης κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Η ιστορία του τονίζει τις πολυπλοκότητες και τις προκλήσεις της διάσωσης.
Υποσημειώσεις
-
Footnote reference1.
Το 1943, το στρατόπεδο του Emalia ονομαζόταν μερικές φορές Judenlager (στρατόπεδο Εβραίων) ή Nebenlager (βοηθητικό στρατόπεδο). Υπαγόταν στη διοίκηση του Plaszow.